Author Archives: Talluri

No, Amit Shah didn't say in a Telangana public meeting that BJP would scrap SC/ST/OBC reservation; Fact Check

SC/ST/OBC రిజర్వేషన్లను బీజేపీ రద్దు చేస్తుందని అమిత్ షా తెలంగాణ బహిరంగ సభలో చెప్పారా; వాస్తవ పరిశీలన

వాదన/Claim: బీజేపీ మళ్లీ అధికారంలోకి వస్తే ఎస్సీ/ఎస్టీ/ఓబీసీ రిజర్వేషన్లను రద్దు చేస్తామని కేంద్ర హోంమంత్రి అమిత్ షా అన్నారనేది వాదన.

నిర్ధారణ/Conclusion: తప్పుడు వాదన/దావా. బీజేపీ రిజర్వేషన్లన్నింటినీ రద్దు చేస్తుందని అమిత్ షా చెబుతున్నట్లుగా ఆయన గొంతును మారుస్తూ వీడియో ఎడిట్ చేయబడింది.

రేటింగ్: తప్పుగా చూపించే ప్రయత్నం–

Fact Check వివరాలు:

బీజేపీ ప్రభుత్వం మళ్లీ ఏర్పాటైతే షెడ్యూల్డ్ కులాలు, షెడ్యూల్డ్ తెగలు, ఓబీసీ (SC/ST/OBC)లకు ఇచ్చే “రాజ్యాంగ విరుద్ధమైన రిజర్వేషన్ల”ను రద్దు చేస్తామని కేంద్ర హోంమంత్రి అమిత్ షా చెప్పిన వీడియో క్లిప్ విస్తృతంగా షేర్ అవుతోంది.

తెలుగు, హిందీ మరియు ఇంగ్లీషులో షేర్ చేయబడిన ఈ వీడియో క్లిప్ రిజర్వేషన్లు మరియు అందరికీ రిజర్వేషన్ల రద్దు అనే వివాదాన్ని లేవనెత్తింది.

బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ (BSP) సభ్యుడు తన X హ్యాండిల్‌లో షేర్ చేసిన ట్వీట్ దిగువన చూడవచ్చు:

X (గతంలో ట్విట్టర్లో)ని అనేక మంది ఇతర వినియోగదారులు ఈ వైరల్ క్లిప్‌ను ఇక్కడ, ఇక్కడ మరియు ఇక్కడ షేర్ చేయగా, ఇది సోషల్ మీడియా ప్లాట్‌ఫారమ్‌లో పెద్ద చర్చకు దారితీసింది.

 FACT CHECK

వీడియో క్లిప్లో తెలుగు న్యూస్ అవుట్‌లెట్ V6 న్యూస్‌ లోగో కనిపిస్తోంది. “బీజేపీ ప్రభుత్వం ఏర్పడినప్పుడు ముస్లింలకు రాజ్యాంగ విరుద్ధమైన రిజర్వేషన్లను రద్దు చేస్తాం” అని అమిత్ షా చెబుతున్న అసలు వీడియోని దిగువున చూడవచ్చును. రిజర్వేషన్ల హక్కు తెలంగాణలోని SC/ST/OBCలకు చెందినది. వారు తమ హక్కును పొందుతారు మరియు మేము ముస్లిం రిజర్వేషన్లను రద్దు చేస్తాము.”

సమావేశానికి సంబంధించిన పూర్తి వీడియోను బీజేపీ అధికారిక యూట్యూబ్ ఛానెల్‌లో చూడవచ్చు:

ఏప్రిల్ 23, 2023న తెలంగాణలోని చేవెళ్లలో జరిగిన తన బహిరంగ ర్యాలీలో అమిత్ షా 14:58 మార్కు వద్ద తాను ముస్లింల రిజర్వేషన్లను రద్దు చేస్తానని, SC/ST/OBC రిజర్వేషన్‌లను కాదని చెప్పడం చూడవచ్చు. SC/ST/OBC రిజర్వేషన్‌లను రద్దు చేయడం గురించి కేంద్ర హోంమంత్రి మాట్లాడుతున్నట్లు అనిపించేలా వీడియో ఎడిట్ చేయబడింది మరియు డిజిటల్‌గా మార్చి వైరల్ చేయబడింది. కావున, ఎస్సీ/ఎస్టీ/ఓబీసీలకు రిజర్వేషన్లు కొనసాగించడం మరియు తెలంగాణలోని ఓబీసీ రిజర్వేషన్ల కింద కొన్ని ముస్లిం వర్గాలకు కల్పించిన రిజర్వేషన్లను తొలగించడంపై ప్రసంగం జరిగింది.బీజేపీ ప్రభుత్వం రిజర్వేషన్లను పూర్తిగా తొలగిస్తుందని ఆయన చెప్పలేదు. కాబట్టి, ఈ వాదన/దావా తప్పు.

మరి కొన్ని Fact Checks:

బెంగళూరులో షాపుల సైన్ బోర్డులు కాషాయ రంగులో ఉంటె వాటిని బెంగళూరు పౌర సంస్థ(BBMP) తొలగిస్తోందా? వాస్తవ పరిశీలన

భారత కూటమికి రికార్డు స్థాయిలో ఓటు వేసినందుకు ప్రజలకు ప్రధాని మోదీ ధన్యవాదాలు తెలిపారా? వాస్తవ పరిశీలన

 

భారత కూటమికి రికార్డు స్థాయిలో ఓటు వేసినందుకు ప్రజలకు ప్రధాని మోదీ ధన్యవాదాలు తెలిపారా? వాస్తవ పరిశీలన

వాదన/Claim: ఏప్రిల్ 19, 2024న మొదటి దశ పోలింగ్ తర్వాత, రికార్డు సంఖ్యలో INDIA (కూటమి)కి ఓటు వేసిన ప్రజలకు ప్రధాని మోదీ ధన్యవాదాలు తెలిపారనేది వాదన.

నిర్ధారణ/Conclusion: ఈ వాదన/దావా తప్పు. NDAకు రికార్డు సంఖ్యలో ఓటు వేసినందుకు ప్రజలకు ప్రధాని మోదీ మొదట ధన్యవాదాలు తెలిపారు. కాని ఆయన INDIA (కూటమి)కి ఓటు వేసినందుకు ధన్యవాదాలు తెలుపుతున్నట్లు ట్వీట్ మార్చబడింది.

రేటింగ్: తప్పు దోవ పట్టించే ప్రయత్నం —

ఏప్రిల్ 19, 2024న లోక్‌సభ ఎన్నికలకు మొదటి దశ పోలింగ్ జరిగిన తర్వాత , రికార్డు సంఖ్యలో INDIA (కూటమి)కు ఓటు వేసినందుకు ప్రజలకు కృతజ్ఞతలు తెలుపుతున్నట్లు ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ పేరుతో స్క్రీన్‌షాట్ షేర్ చేయబడుతోంది.

స్క్రీన్‌షాట్‌ జత చేసి ఉన్న అనేక వాదనలు కనిపించాయి. ఒక వినియోగదారు ఇలా అన్నారు: “మోదీ జీకి ఎగ్జిట్ పోల్ సంఖ్యలు అందినవి, దేశవ్యాప్తంగా ప్రజలు NDAకి వ్యతిరేకంగా రికార్డు సంఖ్యలో ఓటు వేశారని ఇవి సూచిస్తున్నాయి. ఈ ఎన్నికలు NDAకి కఠినంగా మారబోతున్నాయి.”

 

FACT-CHECK

మోడీ తన నేషనల్ డెమోక్రటిక్ అలయన్స్ (NDA) తరపున ప్రజలకు కృతజ్ఞతలు తెలపాలి కానీ అందుకు భిన్నంగా INDIA (కూటమి)ను పేర్కొనడం వలన, మేము దానిని వాస్తవ పరిశీలన కోసం తీసుకున్నాము మరియు NDA స్థానంలో INDIA (కూటమి) చూపించడానికి స్క్రీన్‌షాట్ మార్చబడిందని తెలుసుకున్నాము. ప్రధాని మోదీ చేసిన అసలు ట్వీట్ దిగువన చూడవచ్చు:

“మొదటి దశ ఎన్నికలకు అద్భుతమైన స్పందన! ఈరోజు ఓటు వేసిన వారందరికీ ధన్యవాదాలు. నేటి ఓటింగ్ నుండి అద్భుతమైన ఫీడ్ బాక్ అందినది. భారతదేశం అంతటా ప్రజలు రికార్డు సంఖ్యలో NDAకి ఓటు వేస్తున్నట్లు స్పష్టమవుతోంది.”

పైన చూపిన స్క్రీన్‌షాట్ ప్రకారం ఇది INDIA (కూటమి) అని కాకుండా NDA అని స్పష్టమవుతోంది. కావున, ఎన్నికల సమయంలో ప్రజల్లో సందేహం కలిగించేందుకు NDAను INDIA (కూటమి)గా మార్చి, షేర్ చేసారు.

మరి కొన్ని Fact Checks:

చైనాకు భయపడి 2024 ఎన్నికల్లో కాంగ్రెస్ అరుణాచల్ ప్రదేశ్‌లో తమ అభ్యర్థులను నిలబెట్టటంలేదా? వాస్తవ పరిశీలన

వీడియోలో రాహుల్ గాంధీ తను కాంగ్రెస్ పార్టీకి రాజీనామా చేసిన ప్రకటనను చదువుతున్నారా?వాస్తవ పరిశీలన

 

 

వీడియోలో రాహుల్ గాంధీ తను కాంగ్రెస్ పార్టీకి రాజీనామా చేసిన ప్రకటనను చదువుతున్నారా?వాస్తవ పరిశీలన

 వాదన/Claim: వీడియోలో రాహుల్ గాంధీ కాంగ్రెస్ పార్టీకి రాజీనామా చేసిన ప్రకటనను చదువుతున్నారనేది వాదన.

నిర్ధారణ/Conclusion: రాహుల్ గాంధీని అప్రతిష్టపాలు చేసేందుకు ఆయన వాయనాడ్‌లో నామినేషన్ పత్రాలను దాఖలు చేస్తున్న అసలు వీడియో సౌండ్ ట్రాక్‌ మార్చబడిందని నిరూపణ అయ్యింది.

రేటింగ్: పూర్తిగా తప్పు -- 

వాస్తవ పరిశీలన వివరాలు:

కాంగ్రెస్ పార్టీ అధినేత రాహుల్ గాంధీ కాంగ్రెస్ పార్టీకి రాజీనామా చేస్తున్నట్లు ప్రకటనను చదువుతున్న వీడియో ట్విట్టర్ (X)లో వైరల్ అవుతోంది,అనేక మందిని ఆశ్చర్యంలో ముంచెత్తింది.

Posted on X handle by user @MithilaWaala with the caption, “Don’t know whether this video is true or edited”, the video can be seen below:

వైరల్ వీడియోలో, రాహుల్ గాంధీ పత్రాలపై సంతకం చేయడం మరియు హిందీలో తన రాజీనామాను ప్రకటించిన ప్రకటనను చదవడం చూడవచ్చు. తెలుగు అనువాదం ఈ విధంగా ఉంది:
“నేను, రాహుల్ గాంధీని, నేను ‘చునావి హిందువు’ (ఎన్నికల సమయంలో హిందువు)గా ఉండటం విసిగిపోయి కాంగ్రెస్‌కు రాజీనామా చేస్తున్నాను. నేను అన్యాయ యాత్ర చేపట్టి మేనిఫెస్టో విడుదల చేశాను, కానీ మోడీ అవినీతిపరులను జైలుకు పంపుతూనే ఉన్నారు.మోడీ హయాంలో అవినీతిపరులను జైలుకు పంపుతారు కాబట్టి నేను మా తాతగారింటికి (ఇటలీ) వెళ్తున్నాను.”

FACT CHECK

వారం రోజుల క్రితం కేరళలోని వాయనాడ్ నుంచి రాహుల్ గాంధీ నామినేషన్ దాఖలు చేసిన(వీడియో)వార్త అందరికీ తెలిసిన విషయమే మరియు వాదన(Claim)లో చూపిన వీడియో ఈ వార్తకు సంబంధించిన వీడియోలా కనిపించడంతో Digiteye India Team వాస్తవ పరిశీలనకు పూనుకుంది.
మేము అసలైన సౌండ్‌ట్రాక్‌తో ఉన్న వీడియో కోసం ప్రయత్నించినప్పుడు, అనేక వార్తా ఛానెల్‌లు ఏప్రిల్ 3, 2024న ఈ ఈవెంట్‌/వీడియోను అప్‌లోడ్ చేసినట్లు గమనించాము,ఇందులో కాంగ్రెస్ నాయకుడు వాయనాడ్‌లో తన నామినేషన్ పత్రాలను దాఖలు చేస్తున్నట్లు కనిపించారు.

రాహుల్ గాంధీ  చట్టబద్ధమైన ప్రకటనను చదవడం(వీడియోలో 0.48 secs నుంచి 1.08 secs వరకు)చూడవచ్చు:
“నేను,రాహుల్ గాంధీ, స్థానాన్ని భర్తీ చేయడానికి అభ్యర్థిగా నామినేట్ చేయబడినందున,చట్టం ద్వారా స్థాపించబడిన భారత రాజ్యాంగంపై నేను నిజమైన విశ్వాసం మరియు విధేయతను కలిగి ఉంటానని మరియు  దేశ సమగ్రతని మరియు సార్వభౌమాధికారాన్ని నిలబెడతానని వాగ్దానం చేస్తున్నాను.”

అందుకే,రాహుల్ గాంధీ కాంగ్రెస్ పార్టీకి రాజీనామా చేస్తున్నట్లుగా అనిపించేలా ఒరిజినల్ వీడియో సౌండ్ ట్రాక్‌ మార్చబడింది. కాబట్టి, ఈ వాదన/దావా పూర్తిగా తప్పు.

మరి కొన్ని Fact Checks:
పీ.వీ నరసింహారావుగారి కుమారుడు భారతరత్న అందుకుంటున్న సమయంలో, ఖర్గే చప్పట్లు కొట్టకుండా 
చేతులు ముడుచుకొని కూర్చున్నారా? వాస్తవ పరిశీలన

రాహుల్ గాంధీ ఇటలీ దేశానికి వెళ్లేందుకు తన భారత్ జోడో న్యాయ్ యాత్రను 10 రోజుల పాటు నిలిపివేశారా? వాస్తవ పరిశీలన

చైనాకు భయపడి 2024 ఎన్నికల్లో కాంగ్రెస్ అరుణాచల్ ప్రదేశ్‌లో తమ అభ్యర్థులను నిలబెట్టటంలేదా? వాస్తవ పరిశీలన

వాదన/Claim: చైనాకు భయపడి 2024 ఎన్నికల్లో కాంగ్రెస్ అరుణాచల్ ప్రదేశ్‌లో అభ్యర్థులను నిలబెట్టటంలేదనేది వాదన.

నిర్ధారణ/Conclusion: పోస్ట్‌లో చేసిన వాదన/దావా తప్పు. మరియు దీనికి విరుద్ధంగా,రాబోయే అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ఎన్నికల్లో కాంగ్రెస్ పార్టీ అసెంబ్లీ మరియు పార్లమెంటు నియోజకవర్గాలకు తమ అభ్యర్థులను నిలబెడుతోంది.అదనంగా, భారత ఎన్నికల సంఘం డేటా 2004 నుండి కాంగ్రెస్ పార్లమెంటరీ ఎన్నికలలో స్థిరంగా పాల్గొంటుందని నిర్ధారిస్తుంది.

రేటింగ్: పూర్తిగా తప్పు -- 

వాస్తవ పరిశీలన వివరాలు:

చైనా కలవరపడుతుందనే ఆందోళన కారణంగా రాబోయే ఎన్నికలలో కాంగ్రెస్ పార్టీ అరుణాచల్ ప్రదేశ్‌లో ఎవరినీ నామినేట్ చేయలేదనే వాదనతో సోషల్ మీడియాలో ఒక పోస్ట్ షేర్ చేయబడుతోంది.రాహుల్ గాంధీ చేపట్టిన భారత్ జోడో యాత్ర ఇలాంటి కారణాల వల్ల అరుణాచల్ ప్రదేశ్‌లోకి ప్రవేశించకుండా తప్పించుకుందని పరోక్షంగా ఆరోపించబడింది.

పోస్ట్‌ ఇక్కడ మరియు ఇక్కడ షేర్ చేయబడింది.

FACT CHECK

గతంలో అరుణాచల్ ప్రదేశ్‌ రాష్ట్రాన్ని రాహుల్ గాంధీ భారత్ జోడో న్యాయ్ యాత్ర నివారించిందని వచ్చిన వాదనను Digiteye India బృందం తప్పు అని నిరూపించింది.

అరుణాచల్ ప్రదేశ్లో 60 అసెంబ్లీ మరియు 2 లోక్‌సభ స్థానాలకు ఏప్రిల్ 19, 2024న ఏకకాలంలో ఎన్నికలు జరగనున్నాయి.
నిజానికి కాంగ్రెస్ పార్టీ అసెంబ్లీ మరియు పార్లమెంటరీ నియోజకవర్గాలకు అభ్యర్థులను నిలబెట్టింది. అభ్యర్థుల ప్రకటనను ఇక్కడ చూడవచ్చు.

 

ఎన్నికల సంఘం వెబ్‌సైట్‌లో అందుబాటులో ఉన్న డేటా కాంగ్రెస్ రెండు పార్లమెంటరీ నియోజకవర్గాలకు అభ్యర్థులను నామినేట్ చేసిందని మరియు వారి అభ్యర్థిత్వం ఆమోదించబడిందని నిర్ధారిస్తుంది.

 

అంతేకాకుండా, అరుణాచల్ ప్రదేశ్‌లో పార్లమెంటరీ ఎన్నికలకు సంబంధించిన చారిత్రక డేటాను కూడా ఎన్నికల కమిషన్ పోర్టల్‌లో చూడవచ్చు.అభ్యర్థుల అఫిడవిట్‌లను చూస్తే 2004 నుండి ప్రతి ఎన్నికలలో కాంగ్రెస్ పార్టీ స్థిరంగా పాల్గొంటుందని తెలుస్తుంది.

“రాహుల్ గాంధీ భారత్ జోడో యాత్ర” యొక్క దావాకు సంబంధించి, నిజానికి ఆ యాత్ర జనవరి 2024లో అరుణాచల్ ప్రదేశ్‌లోకి ప్రవేశించిందని రికార్డులు చూపిస్తున్నాయి.
రాహుల్ గాంధీ దృశ్యలు చూస్తే ఆయన అరుణాచల్ ప్రదేశ్‌లో యాత్ర సాగించారని తెలుస్తుంది. ఈ దావాపై Digiteye India బృందం చేసిన వాస్తవ పరిశీలన ఇక్కడ చూడవచ్చు.

కాంగ్రెస్ పార్టీ 2024 ఎన్నికలకు అరుణాచల్ ప్రదేశ్‌లోని అసెంబ్లీ మరియు పార్లమెంటరీ నియోజకవర్గాలకు అభ్యర్థులను నామినేట్ చేసినందున, చైనాకు భయపడి కాంగ్రెస్ అరుణాచల్ ప్రదేశ్‌లో అభ్యర్థులను నిలబెట్టలేదనే వాదన అబద్ధం.


మరి కొన్ని Fact Checks:

ఎన్నికల సంఘం 2024 లోక్‌సభ ఎన్నికల షెడ్యూల్‌ను ప్రకటించిందా? వైరల్ అవుతున్న నకిలీ సర్క్యులర్; వాస్తవ పరిశీలన

రాహుల్ గాంధీ ఇటలీ దేశానికి వెళ్లేందుకు తన భారత్ జోడో న్యాయ్ యాత్రను 10 రోజుల పాటు నిలిపివేశారా? వాస్తవ పరిశీలన

AAP నేతలు అతిషి, సౌరభ్ భరద్వాజ్ X (ట్విట్టర్)లో కేజ్రీవాల్‌ను అనుసరించటం లేదా? వాస్తవ పరిశీలన

వాదన/Claim: ఆప్ నేతలు అతిషి మరియు సౌరభ్ భరద్వాజ్ ఢిల్లీ సిఎం అరవింద్ కేజ్రీవాల్‌ను X (ట్విట్టర్)లో అనుసరించటం(Follow) లేదనేది వాదన.

నిర్ధారణ/Conclusion:తప్పుడు వాదన,ఇద్దరూ ఇప్పటికీ కేజ్రీవాల్‌ని X (ట్విట్టర్)లో అనుసరిస్తున్నారు(ఫాలోయింగ్).

రేటింగ్: తప్పుగా చూపించే ప్రయత్నం —

వాస్తవ పరిశిలన వివిరాలు:

ఢిల్లీ మంత్రులు అతిషి మరియు సౌరభ్ భరద్వాజ్ ఢిల్లీ ముఖ్యమంత్రి అరవింద్ కేజ్రీవాల్‌ను ఎక్స్‌లో(X లో) అన్‌ఫాలో చేశారని మరియు ‘ట్విట్టర్ ఫాలోవర్ చెక్’ అనే ఆన్‌లైన్ సాధనం నుండి తీసిన రెండు స్క్రీన్‌షాట్‌లు ఈ వాదనకు మద్దతుగా ఉన్నాయని ఒక పోస్ట్ సోషల్ మీడియాలో షేర్ చేయబడుతోంది.

లిక్కర్ పాలసీ కేసు ఆరోపణలో ఎన్‌ఫోర్స్‌మెంట్ డైరెక్టరేట్ (ED) మార్చి 21, 2024 న కేజ్రీవాల్‌ను అరెస్టు చేసింది మరియు అతని రిమాండ్ ఏప్రిల్ 15 వరకు పొడిగించబడింది.  అలాగే, తన విచారణలో అతను అతిషి మరియు సౌరభ్ భరద్వాజ్ పేర్లను కూడా బయటపెట్టినట్టు వార్తా నివేదికలు పేర్కొన్నాయి.

క్యాప్షన్ ఇలా ఉంది: “అతిషి అరవింద్ కేజ్రీవాల్‌ను X లో అనుసరించడం(Follow) లేదని తెలుస్తోంది. ఆమె అతనిని అనుసరిస్తుందని ఎవరైనా నిర్ధారించగలరా?”.

FACT-CHECK

భారతీయ జనతా పార్టీ (బిజెపి) “తన రాజకీయ జీవితాన్ని కాపాడుకోవాలంటే” తమతో చేరమని ఆమెకు ఆఫర్ చేసిందని మరియు ఆమె నిరాకరించినట్లయితే అరెస్టు చేస్తామని  బెదిరిస్తున్నట్లు అతిషి ఆరోపించిన తరుణంలో ఈ వాదన వైరల్ అయింది. Digiteye India బృందం ఈ వాదన యొక్క వాస్తవ పరిశీలనకు పూనుకుంది.
మొదట మేము “ట్విట్టర్ ఫాలోవర్ చెకర్” అనే అదే సాధనాన్ని ఉపయోగించి పరిశీలించి చూడగా, ఫలితాలు ఇదే వాదనను ద్రువీకరిస్తున్నట్లు గమనించాము.

కానీ కేజ్రీవాల్ ట్విట్టర్ ఖాతాలో మరింత వెతకగా, అతిషి మరియు సౌరభ్‌లు ఇప్పటికీ అతని ఖాతాలో అతనిని అనుసరిస్తున్నట్లు మేము గమనించాము. కింద చూడవచ్చును.

వెంటనే,సౌరభ్ భరద్వాజ్ తాను కేజ్రీవాల్‌ను “అన్‌ఫాలో” చేశారనే వాదనను ఖండిస్తూ క్రింది సందేశాన్ని ట్వీట్ చేశారు:


అందువల్ల, “ట్విట్టర్ ఫాలోవర్ చెకర్”ఆధారంగా చేసిన వాదన తప్పు.

మరి కొన్ని Fact Checks:

పత్రికా సమావేశంలో ఆర్‌ఎస్‌ఎస్ ప్రతిపక్షాల “ఇండియా కూటమి”కి మద్దతు ఇస్తామని ప్రతిజ్ఞ చేసిందా? వాస్తవ పరిశీలన

పీ.వీ నరసింహారావుగారి కుమారుడు భారతరత్న అందుకుంటున్న సమయంలో, ఖర్గే చప్పట్లు కొట్టకుండా చేతులు ముడుచుకొని కూర్చున్నారా? వాస్తవ పరిశీలన

 

పత్రికా సమావేశంలో ఆర్‌ఎస్‌ఎస్ ప్రతిపక్షాల “ఇండియా కూటమి”కి మద్దతు ఇస్తామని ప్రతిజ్ఞ చేసిందా? వాస్తవ పరిశీలన

వాదన/Claim: RSS (రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్ సంఘ్) INDIA కూటమికి మద్దతు ఇచ్చింది మరియు INDIA కూటమికి అనుకూలంగా ఓటు వేయమని దేశవ్యాప్తంగా సంఘీలకు విజ్ఞప్తి చేసిందనేది వాదన.

నిర్ధారణ/Conclusion: తప్పుడు వాదన.నమోదు చేయబడని(రిజిస్టర్ కాని) సంస్థ బీజేపీ మాతృ సంస్థైన ‘రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్ సంఘ్’ పేరుతో,ఈ విజ్ఞప్తి చేసిందని నిరూపణ అయ్యింది.

రేటింగ్: పూర్తిగా తప్పు -- 

వాస్తవ పరిశీలన వివరాలు:

‘రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్ సంఘ్’ అని రాసి ఉన్న బ్యానర్‌ ప్రముఖంగా కనిపిస్తున్న ప్రెస్ సమావేశంలో, అధికార BJP యొక్క మాతృ సంస్థ(RSS) ఏప్రిల్ 19 నుండి జూన్ 1, 2024 వరకు జరగాల్సిన లోక్‌సభ ఎన్నికలలో ప్రతిపక్ష పార్టీలతో కూడిన కూటమి(ఇండియన్ నేషనల్ డెవలప్‌మెంటల్ ఇన్‌క్లూజివ్ అలయన్స్–INDIA)కి తమ మద్దతు ఇస్తామని ప్రతిజ్ఞ చేసిందనే వాదనతో సోషల్ మీడియాలో ఒక వీడియో షేర్ చేయబడుతోంది.

హిందీ లోని పోస్ట్ అనువాదం ఈ విధంగా ఉంది: “RSS (రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్ సంఘ్) INDIA కూటమికి మద్దతు ఇచ్చింది, INDIA కూటమికి అనుకూలంగా ఓటు వేయమని దేశవ్యాప్తంగా సంఘీలకు విజ్ఞప్తి చేసింది.”

ఈ వీడియోలో, జనార్దన్ మూన్ అనే వ్యక్తి, ‘రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్ సంఘ్’ బ్యానర్ ఉన్న  ప్రెస్ సమావేశంలో మాట్లాడుతూ, బిజెపిని ఓడించాలని పిలుపునిస్తున్నట్లు, INDIA కూటమికి తమ మద్దతు ప్రకటిస్తున్నట్టు చూడవచ్చు.

ఈ వీడియో Xలో వైరల్ అయ్యింది. ఇది ఇక్కడ మరియు ఇక్కడ చూడవచ్చు.

FACT-CHECK

క్లెయిమ్ అవాస్తవంగా ఉన్నందున, Digiteye India బృందం వీడియో నుండి కొన్ని ఆధారాల కోసం వెతకగా, స్పీకర్ పేరు జనార్దన్ మూన్,వ్యవస్థాపకుడు మరియు ప్రెసిడెంట్‌ అని గమనించాము. దీని ఆధారంగా, మేము ఆర్‌ఎస్‌ఎస్+జనార్దన్ మూన్ అని గూగుల్‌లో సెర్చ్ చేయగా, బీజేపీ మాతృసంస్థ పేరుతో ఉన్న వేరే సంస్థకు సంబంధించిన వార్తా నివేదికలని తెలిశాయి.

వార్తా నివేదికల ప్రకారం,2017 నుండి రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్ సంఘ్ పేరును నమోదు చేయడానికి జనార్దన్ మూన్ చేస్తున్న ప్రయత్నం విఫలమైంది.రిజిస్ట్రార్ మరియు బాంబే హైకోర్టు కూడా దీనిని తిరస్కరించింది.అదే సమయంలో,అసలైన RSS,జనార్దన్ మూన్ యొక్క ప్రెస్ కాన్ఫరెన్స్ వీడియోపై స్పందిస్తూ భారత ఎన్నికల కమిషన్‌ను సంప్రదించింది, మరియు RSS పేరును ఉపయోగించి ప్రజలను తప్పుదోవ పట్టించే అతని ప్రయత్నాన్ని నిరోధించమని ఎన్నికల సంఘాన్ని కోరింది.

కాబట్టి,ఈ దావా/వాదన తప్పు.

మరి కొన్ని Fact Checks:

పీ.వీ నరసింహారావుగారి కుమారుడు భారతరత్న అందుకుంటున్న సమయంలో, ఖర్గే చప్పట్లు కొట్టకుండా చేతులు ముడుచుకొని కూర్చున్నారా? వాస్తవ పరిశీలనCheck

సొలిసిటర్ జనరల్ వాదనలు వినిపిస్తున్నప్పుడు CJI కోర్టు గదిని విడిచిపెట్టి వెళ్లిపోయారా? వాస్తవ పరిశీలన

పీ.వీ నరసింహారావుగారి కుమారుడు భారతరత్న స్వీకరిస్తున్న సమయంలో, ఖర్గే గారు చప్పట్లు కొట్టలేదా? వాస్తవ పరిశీలన

రాష్ట్రపతి ద్రౌపది ముర్ము శనివారం భారతరత్న అవార్డులను ప్రదానం చేసిన కార్యక్రమంలో,  దివంగత మాజీ ప్రధాని పీవీ నరసింహారావుకు ప్రకటించిన భారతరత్న అవార్డును ఆయన కుమారుడు పీవీ ప్రభాకర్ రావు అందుకుంటున్న సమయంలో కాంగ్రెస్ అధ్యక్షుడు మల్లికార్జున్ ఖర్గే చప్పట్లు కొట్టలేదని సోషల్ మీడియాలో ఒక పోస్ట్ వైరల్ అయ్యింది. ప్రధానమంత్రి నరేంద్రమోదీ, ఉపరాష్ట్రపతి జగదీప్ ధంఖర్, కేంద్ర హోంమంత్రి అమిత్ షా సహా ఇతర ప్రముఖులు చప్పట్లు కొట్టడం చూడవచ్చు.

 

“అందరూ చప్పట్లు కొడుతూ హర్షం వ్యక్తం చేయగా ఖర్గే గారు ఏమి చేస్తున్నారు.అతని ప్రవర్తన భిన్నంగా, ఉదాసీనంగా ఉంది, సందర్భానుసారంగా లేదు.” భారతీయులందరు హర్షం వ్యక్తం చేస్తున్నారు, ఒక్క వ్యక్తి తప్ప ” అని మరొక వాదన/దావా పేర్కొంది.

ట్వీట్ ఇక్కడ మరియు ఇక్కడ చూడవచ్చు.

FACT-CHECK

Digiteye India బృందం ట్విట్టర్‌లో “నరసింహారావు భారతరత్న”అనే శీర్షికతో శోధనను నిర్వహించినప్పుడు, అదే వాదన/క్లెయిమ్ తో ఉన్న చిత్రాన్ని చూపుతున్న అనేక ట్వీట్‌లను గమనించాము. కానీ PIB యొక్క అధికారిక వెబ్‌సైట్‌లో తదుపరి ప్రయత్నించగా, పీ.వీ ప్రభాకర్ రావు అవార్డును అందుకున్న ఒరిజినల్ వీడియో మార్చి 31, 2024న రాష్ట్రపతి అధికారిక Youtube ఖాతాలో అప్‌లోడ్ చేయబడినట్లు గమనించాము.

ఈ వీడియోలో, అవార్డును ప్రకటించినప్పుడు ఖర్గే చప్పట్లు కొట్టడం స్పష్టంగా చూడవచ్చు.
దిగువ చిత్రాలను చూడండి (ఎడమవైపు, అవార్డును స్వీకరించినప్పుడు; కుడివైపు, అవార్డును స్వీకరించే ఒక నిమిషం ముందు అవార్డు ప్రకటించినప్పుడు):

కావున, పివి నరసింహారావు కుమారుడు భారతరత్న అందుకుంటున్న సమయంలో ఖర్గే చప్పట్లు కొట్టలేదన్న వాదన అబద్ధం.

వాదన/Claim:దివంగత పీవీ నరసింహారావుగారి తరపున ఆయన కుమారుడు పీవీ ప్రభాకర్ భారతరత్న అందుకున్నప్పుడు, ఖర్గే చప్పట్లు కొట్టలేదనేది వాదన.

నిర్ధారణ/Conclusion: పి.వి నరసింహారావుగారి పేరును ప్రకటించినప్పుడు, ఖర్గే చప్పట్లు కొట్టారు, కానీ వైరల్ చిత్రాన్ని ఆ తరువాత తీసి, దానిని వాదనకు మద్దతుగాఉపయోగించబడింది.

రేటింగ్: తప్పుగా చూపించే ప్రయత్నం —

మరి కొన్ని Fact Checks:

ఈ వీడియోలో 26 ఏళ్ల వయసు ఉన్న ప్రధాని మోదీ కేదార్‌నాథ్ వద్ద యోగా ముద్రలో ఉన్నట్టు కనిపిస్తుందా? వాస్తవ పరిశీలన

బెంగళూరులో షాపుల సైన్ బోర్డులు కాషాయ రంగులో ఉంటె వాటిని బెంగళూరు పౌర సంస్థ(BBMP) తొలగిస్తోందా? వాస్తవ పరిశీలన

 

జగన్నాథ రథయాత్ర చిత్రాన్ని కేజ్రీవాల్ అరెస్టుపై నిరసన తెలుపుతున్న ప్రజల చిత్రమని ఉపయోగించారు; వాస్తవ పరిశీలన

వాదన/Claim: ఢిల్లీ ముఖ్యమంత్రి అరవింద్‌ కేజ్రీవాల్‌ అరెస్ట్‌ తర్వాత భారీ సంఖ్యలో ప్రజలు రోడ్డుపై గుమిగూడి, నిరసన తెలుపుతున్నారనేది వాదనతో ఒక చిత్రం షేర్ చేయబడుతోంది.

నిర్ధారణ/Conclusion:తప్పుడు వాదన. గత ఏడాది 2023లో జరిగిన ప్రసిద్ధ జగన్నాథ రథయాత్రలోభారీగా ప్రజలు పాల్గొన్న ఇమేజ్/చిత్రమిది.

రేటింగ్: తప్పుగా చూపించే ప్రయత్నం —

ఢిల్లీ ముఖ్యమంత్రి అరవింద్ కేజ్రీవాల్‌ను అరెస్టుచేసిన సంఘటన పై భారీ సంఖ్యలో ప్రజలు రోడ్డుపై గుమిగూడి,నిరసిస్తున్నారనే వాదనతో ఒక చిత్రం షేర్ చేయబడుతోంది.

ఢిల్లీ ముఖ్యమంత్రి మరియు ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ చీఫ్‌ని ఎన్‌ఫోర్స్‌మెంట్ డైరెక్టరేట్ మార్చి 21, 2024న రాత్రి అరెస్టు చేసి, ఏజెన్సీ కస్టడీలో ఉంచింది. అప్పటి నుంచి ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ నిరసనలు కొనసాగిస్తోంది. మార్చి 26, 2024న దేశవ్యాప్తంగా అనేక నిరసనలు జరిగాయి. ఈ సందర్భంలో,ఈ విధమైన వాదనతో కూడిన క్రింది చిత్రం సోషల్ మీడియాలో షేర్ చేయబడింది.

మరో వినియోగదారు వాదనను వక్రీకరించి, నిరసనలు కాంగ్రెస్ పార్టీకి వ్యతిరేకంగా ఉన్నాయని పోస్ట్ చేసారు.
అనువాదం తర్వాత హిందీలోని వాదన ఇలా ఉంది: ” ఈ ఇమేజ్/చిత్రం చూస్తే కాంగ్రెస్‌ అంతం ఖాయమని తెలుస్తుంది… కాంగ్రెస్‌ కుయుక్తులకు వ్యతిరేకంగా ప్రజలు వీధుల్లో నిరసన తెలుపుతున్నారు…. ఢిల్లీ.”

ఇదే ఇమేజ్/చిత్రం ఇక్కడ మరియు ఇక్కడ షేర్ చేయబడింది.

FACT-CHECK

ప్రధాన ఈవెంట్‌లు లేదా నిరసనల వద్ద పెద్ద సంఖ్యలో ప్రజలు గూమిగూడారని తెలపడానికి గతంలో చాలాసార్లు ఈ ఇమేజ్/చిత్రంను ఉపయోగించారు.కావున ఈ ఇమేజ్/చిత్రం బాగా తెలిసినందున Digiteye India టీమ్ దీని వాస్తవ-పరిశీలనకు పూనుకుంది. మేము గూగుల్ రివర్స్ ఇమేజ్ సెర్చ్‌లో ఒరిజినల్ ఇమేజ్ కోసం వెతకగా, అది 2023లో జరిగిన ప్రసిద్ధ జగన్నాథ్ పూరీ రథయాత్రలో పాల్గొన్న జనసమూహానికి సంబంధించిన ఇమేజ్/చిత్రమని గమనించాము.

ఇది వాస్తవానికి జూన్ 20, 2023న జగన్నాథ్ పూరీ రథయాత్ర మరియు వివరణతో పాటు sri_mandir వినియోగదారు ద్వారా Instagram ఖాతాలో అప్‌లోడ్ చేయబడింది. ఈ చిత్రాన్ని గతంలో చాలాసార్లు అనేక వాదనలతో ఉపయోగించారు కానీ తప్పుడు వాదనలని నిరూపించబడింది. Google FactCheck Explorerలో ఈ ఇమేజ్/చిత్రాన్ని పరిశీలించగా, ఫలితాలు క్రింది విధంగా ఉన్నాయి. కాబట్టి, వాదన/దావా తప్పు.

మరి కొన్ని Fact Checks:

ఒడిశాలోని కోణార్క్ ఆలయం లోపల సూర్యుడు ఉదయిస్తాడా? వాస్తవ పరిశీలన

నాగార్జున సిమెంట్స్ వారు 9/11లో జరిగిన దాడుల నేపథ్యంతో కూడిన ప్రకటనను తయారుచేసారా? వాస్తవ పరిశీలన

 

ఈ వీడియోలో 26 ఏళ్ల వయసు ఉన్న ప్రధాని మోదీ కేదార్‌నాథ్ వద్ద యోగా ముద్రలో ఉన్నట్టు కనిపిస్తుందా? వాస్తవ పరిశీలన

వాదన/Claim:ప్రధాని మోదీ తన 26 ఏళ్ల వయసులో కేదార్‌నాథ్ ఆలయంలో హ్యాండ్‌స్టాండ్ యోగా ముద్రను ప్రదర్శించారని, ఇది మోదీజీకి సంబంధించిన అరుదైన వీడియో అనేది వాదన.

నిర్ధారణ/Conclusion: తప్పుడు వాదన. వీడియోలో హ్యాండ్‌స్టాండ్ యోగా చేస్తున్న వ్యక్తి “ఆచార్య సంతోష్ త్రివేది”గారిది, 26 ఏళ్ల వయసులో ఉన్నప్పటి ప్రధాని మోదీగారిది కాదు.

రేటింగ్: పూర్తిగా తప్పు —

ఒక యోగి తన చేతులపై తలక్రిందులుగా నడుస్తున్నవీడియోలో, ఇతను ఏదో ఒక రోజు భారత ప్రధాని అవుతారని ఎవరూ అనుకోలేదు, పరోక్షంగా ప్రధాని నరేంద్ర మోడీని ప్రస్తావిస్తూ చేస్తున్న దావా/వాదన సోషల్ మీడియాలో షేర్ చేయబడుతోంది.

ఇదే వాదన/దావాతో పోస్ట్ ఇక్కడ మరియు ఇక్కడ హిందీ భాషలో షేర్ చేయబడింది. అనువాదం ఇలా ఉంది:
“ఈ వీడియో తీసినప్పుడు ఈ యోగి ఏదో ఒకరోజు దేశానికి ప్రధాని అవుతారని ఊహించి ఉండరు.అటువంటి దివ్యమైన ఆత్మ. మంచు(హిమపాతం) మధ్య తలక్రిందులుగా చేతులతో నడుస్తూ కేదార్‌నాథ్‌కు ప్రదక్షిణలు చేస్తున్నారు. అలాంటి ఆత్మలు భూమిపైకి వచ్చినప్పుడల్లా చాలా మంది వారిని దుర్భాషలాడారు. కానీ ఈరోజు ఆయన పూజలందుకుంటున్నారు.”

ఇదే వీడియోని  ఏడాది క్రితం ప్రధాని మోదీకి 26 ఏళ్ల వయసులో యోగ చేస్తుండగా తీసిన వీడియో అని నేరుగా క్లెయిమ్ చేస్తూ షేర్ చేసినట్లు గమనించాము.తెలుగు అనువాదం ఇలా ఉంది: “రిషికేశ్‌లోని సాధు దయానంద్ జీ ఆశ్రమంలో యోగా నేర్చుకున్నప్పుడు అతని వయస్సు ఇరవై ఆరు సంవత్సరాలు. ఈరోజు మన ప్రధానమంత్రి అయిన ఈ సన్యాసి/యోగిని గుర్తించండి. మోదీజీకి సంబంధించిన అరుదైన వీడియో ఇది.”

FACT-CHECK:

వీడియోలో ఉన్న వ్యక్తి ప్రధాని మోదీని పోలి లేనందున, Digiteye ఇండియా బృందం , వీడియో నుండి కొన్ని ఫ్రేమ్‌లను తీసి వాటిని Google రివర్స్ ఇమేజ్ సెర్చ్‌లో తనిఖీ చేసి, వీడియో యొక్క ప్రామాణికతను పరిశీలించగా, శ్రీ కేదార్ 360 ట్రస్ట్ వారి అధికారిక X (ట్విట్టర్) ఖాతాలో జూన్ 21,2021న అప్‌లోడ్ చేసిన అసలైన వీడియోను గమనించాము.

వీడియో క్యాప్షన్‌ ఈ విధంగా ఉంది:
“తీర్థ పురోహిత్ ‘ఆచార్య శ్రీ సంతోష్ త్రివేది’ కేదార్‌నాథ్ ఆలయంలో అంతర్జాతీయ యోగా దినోత్సవాన్ని జరుపుకుంటున్నారు. శ్రీ ఆచార్య జీ కలిగి ఉన్న నైపుణ్యం మరియు యోగ్యత ఆదర్శప్రాయమైనది మరియు ప్రపంచవ్యాప్తంగా అనేక మంది వ్యక్తులకు ప్రేరేపణ కలిగిస్తుంది. జై శ్రీ కేదార్నాథ్.”

2021న వైరల్ చిత్రం సోషల్ మీడియా సర్కిల్‌లలో కనిపించడానికి ఒక సంవత్సరం ముందే, అనగా మార్చి 24, 2020న వార్తా సంస్థ ANI, ఆచార్య శ్రీ సంతోష్ త్రివేది కేదార్‌నాథ్ ఆలయంలో హ్యాండ్‌స్టాండ్(తలక్రిందులుగా) యోగా ముద్రను ప్రదర్శించిన నివేదికను ప్రచురించిందని తదుపరి పరిశోధనలో వెల్లడైయింది.
అందుకే, ప్రధాని మోదీ 26 ఏళ్ల వయసులో హ్యాండ్‌స్టాండ్ యోగా ముద్రను ప్రదర్శిస్తున్నట్లు వీడియోలో కనబడుతుందనే వాదన తప్పు.

మరి కొన్ని Fact Checks:

ఒడిశాలోని కోణార్క్ ఆలయం లోపల సూర్యుడు ఉదయిస్తాడా? వాస్తవ పరిశీలన

బెంగళూరులో షాపుల సైన్ బోర్డులు కాషాయ రంగులో ఉంటె వాటిని బెంగళూరు పౌర సంస్థ(BBMP) తొలగిస్తోందా? వాస్తవ పరిశీలన

సొలిసిటర్ జనరల్ వాదనలు వినిపిస్తున్నప్పుడు CJI కోర్టు గదిని విడిచిపెట్టి వెళ్లిపోయారా? వాస్తవ పరిశీలన

వాదన/Claim: సుప్రీంకోర్టులో సొలిసిటర్ జనరల్ వాదనలు వినిపిస్తుండగా, ప్రధాన న్యాయమూర్తి అక్కడి నుంచి లేచి వెళ్లిపోయారనేది వాదన.

నిర్ధారణ/Conclusion: పూర్తిగా తప్పు.తప్పుడు వాదన చేయడం కోసం వీడియో ఆకస్మికంగా కత్తిరించబడింది. సెషన్ మొత్తం సీజేఐ అక్కడే ఉన్నట్లు ఒరిజినల్ వీడియోలో కనిపిస్తుంది.

రేటింగ్: పూర్తిగా తప్పు-- 

రాజకీయ పార్టీలకు ఎన్నికల బాండ్లపై చారిత్రక తీర్పు ఇచ్చిన నేపథ్యంలో సొలిసిటర్ జనరల్ తుషార్ మెహతా తన వాదనలు వినిపిస్తుండగా చీఫ్ జస్టిస్ డీ.వై చంద్రచూడ్ బయటకు వెళ్లిపోతున్న వీడియో సోషల్ మీడియాలో విభిన్నమైన వాదనలతో వైరల్‌గా మారింది.

జయేష్ మెహతా అనే వినియోగదారు చేసిన ఒక పోస్ట్ ట్విట్టర్‌లో చర్చకు దారితీసింది.

క్యాప్షన్ ఇలా ఉంది: “#CJI ఈ విధంగా ఎలా ప్రవర్తిస్తారు? SG, CJI ముందు తన వాదనలను వినిపిస్తుండగా అతను మరియు ఇతర న్యాయమూర్తులు వాయిదా వేయకుండా లేచి వెళ్లిపోయారు.. ఇది భారత ప్రభుత్వానికి ఘోర అవమానం…CJI చంద్రచూడ్‌తో సహా న్యాయమూర్తులందరినీ తీసేసి, భారత రాష్ట్రపతి ద్వారా వారందరి చేత బలవంతంగా రాజీనామా చేయించాలి. అతను మరియు ఇతర న్యాయమూర్తులు భారత ప్రభుత్వానికి వ్యతిరేకంగా ప్రతీకారం తీర్చుకుంటున్నారు.. న్యాయమూర్తుల ఈ వైఖరికి గల కారణాలను నేను త్వరలోనే ఒక థ్రెడ్ ను పోస్ట్ చేస్తాను”.

ప్రధాన న్యాయమూర్తి డీ.వై చంద్రచూడ్

FACT-CHECK

మొత్తం వీడియో చూసినప్పుడు, సొలిసిటర్ జనరల్ తన వాదనలు వినిపిస్తున్నప్పుడు భారత ప్రధాన న్యాయమూర్తి కోర్టు గదిని విడిచిపెట్టి వెళ్లకుండా ఉండడం గమనించవచ్చు. మేము అసలు వీడియో కోసం యు ట్యూబ్లో ప్రయత్నించగా, మార్చి 18, 2024న ఈ క్రింది వీడియో అప్‌లోడ్ చేయబడినట్లు గమనించాము.

ఆరోపించిన సంఘటన 24 నిమిషాల నుండి 27 నిమిషాల వ్యవధి మధ్యలో జరుగుతుంది మరియు ప్రధాన న్యాయమూర్తి తన సహోద్యోగులతో మాట్లాడటం మరియు తన సీటును సర్దుబాటు చేసుకుంటుడడం స్పష్టంగా చూడవచ్చు, కానీ సీటును వదిలి వెళ్ళలేదు. నిజానికి ఎలాంటి అంతరాయం లేకుండానే కోర్టు వ్యవహారాలు కొనసాగాయి.

24వ నిమిషం వద్ద వీడియోను హఠాత్తుగా ముగించడం ద్వారా, ప్రధాన న్యాయమూర్తి కోర్టు గది నుండి బయటకు వెళ్లినట్లు తప్పుడు వాదన చేయబడింది. కాబట్టి, దావా/వాదన పూర్తిగా తప్పు.

మరి కొన్ని Fact Checks:
భారతదేశ వ్యాప్తంగా అన్ని బాణసంచా అమ్మకాలు మరియు వాటి వాడకాన్ని సుప్రీంకోర్టు నిషేధించిందా? వాస్తవ పరిశీలన
బెంగళూరులో షాపుల సైన్ బోర్డులు కాషాయ రంగులో ఉంటె వాటిని బెంగళూరు పౌర సంస్థ(BBMP) తొలగిస్తోందా? వాస్తవ పరిశీలన