Tag Archives: fact checking in telugu

మాల్దీవుల నుంచి 28 దీవులను భారత్ కొనుగోలు చేసిందా? వాస్తవ పరిశీలన

Leave a reply

వాదన/Claim: భారతదేశం మాల్దీవుల నుండి 28 దీవులను కొనుగోలు చేసిందని మరియు అధ్యక్షుడు ముయిజు వాటిని భారత విదేశాంగ మంత్రి జైశంకర్‌కు అప్పగించారనేది వాదన.

నిర్ధారణ/Conclusion: తప్పు దారి పట్టించే వాదన/దావా. భారతదేశం ఎప్పుడూ కూడా 28 దీవులను కొనుగోలు చేయలేదు కానీ మాల్దీవులు ఆ దీవులపై నీరు మరియు మురుగునీటి ప్రాజెక్టుల అమలు కోసం భారతదేశానికి అప్పగించింది.

రేటింగ్/Rating: తప్పు దారి పట్టించే వాదన/దావా —

వాస్తవ పరిశీలన పూర్తి వివరాలను వీడియోలో చూడటానికి కింది చిత్రంపై క్లిక్ చేయండి.

లేదా దిగువ కథనాన్ని చదవండి.

************************************************************************

మాల్దీవులలో ప్రభుత్వం మారినప్పటి నుండి,  ద్వైపాక్షిక సంబంధాలు అంతంత మాత్రంగా ఉన్నాయి, అయితే ఇటీవల, భారత విదేశాంగ మంత్రి ఎస్ జైశంకర్ ద్వీప దేశాన్ని సందర్శించారు మరియు చైనా అనుకూల నేతగా కనిపించే మాల్దీవుల అధ్యక్షుడు మొహమ్మద్ ముయిజు ఆధ్వర్యంలోని కొత్త ప్రభుత్వంతో అనేక ఒప్పందాలను కుదుర్చుకున్నారు.

జైశంకర్ సందర్శన తర్వాత, ద్వీపసమూహ రాష్ట్రం(మాల్దీవులు) నుండి భారతదేశం 28 ద్వీపాలను “కొనుగోలు చేసింది” అనే వాదనతో సోషల్ మీడియా పోస్ట్‌లు వెలువడ్డాయి.

ఇతర X వినియోగదారులు, “భారతదేశం మాల్దీవుల నుండి 28 దీవులను కొనుగోలు చేసింది. మాల్దీవులు తన 28 దీవులను భారతదేశానికి అప్పగించింది. అధ్యక్షుడు ముయిజు స్వయంగా ఒప్పందంపై సంతకం చేశారు” అని పోస్ట్ చేసారు.

ఈ సంవత్సరం ప్రారంభంలో ప్రధాని మోదీ లక్షద్వీప్ దీవులను సందర్శించడాన్ని ప్రస్తావిస్తూ, “50 మీటర్ల నడక మరియు ఒక ట్వీట్ యొక్క అద్భుతం”, అని మరొక మరో వినియోగదారు పోస్ట్ చేసారు.

 

 

అదే దావా/వాదన ఇక్కడ షేర్ చేయబడుతోంది:

వాస్తవ పరిశీలన వివరాలు:

భారతదేశం,దీవులను కొనుగోలు చేయడం గతంలో ఎన్నడూ జరగలేదు కాబట్టి, Digiteye India బృందం సంబంధిత సమాచారం కోసం Googleలో అన్వేషించగా, అది తప్పుదారి పట్టించే దావా అని కనుగొన్నారు. మాల్దీవులు చైనాతో దగ్గరి సంబంధాలు ఏర్పరుచుకుంటున్న తరుణంలో జైశంకర్ మూడు రోజుల పర్యటన కీలకమైన సమయంలో జరిగిందని వార్తా నివేదికలు వెల్లడించాయి.

వాస్తవానికి, భారతదేశం గతంలో మాల్దీవుల ప్రభుత్వంతో 28 దీవులలో అనేక నీరు మరియు మురుగునీటి ప్రాజెక్టులను అమలు చేయడానికి ప్రతిపాదించింది.  భారత విదేశాంగ మంత్రి పర్యటన ఈ ప్రాజెక్టులను ఖరారు చేసింది మరియు తదనుగుణంగా, ద్వీప దేశం యొక్క అత్యవసరమైన అవసరాలను అందించడానికి నీటి ప్రాజెక్టుల అమలు కోసం మాల్దీవుల ప్రభుత్వం ఆ దీవులను అప్పగించింది.

వార్తా కథనాలను ధృవీకరిస్తూ జైశంకర్ తన ట్వీట్లలో కూడా ప్రాజెక్ట్స్ ల ప్రస్తావన ప్రకటించారు:

ప్రెసిడెంట్ ముయిజ్జూతో కలిసి జై శంకర్ మాల్దీవుల్లో నీరు మరియు మురుగునీటి నెట్‌వర్క్‌ను ప్రారంభించినట్లు వార్తా నివేదిక పేర్కొంది.
ఈ ప్రాజెక్ట్ మాల్దీవులలోని 28 దీవులను కలుపుతుంది మరియు అవి ఇండియన్ ఎగ్జిమ్ బ్యాంక్ రుణాల సహకారంతో నిర్మించబడ్డాయి. అదనంగా, భారతదేశం మానసిక ఆరోగ్యం, వీధి దీపాల వంటి ఇతర సమాజ-కేంద్రీకృత ప్రాజెక్టులను చేపట్టింది.

మాల్దీవుల ప్రెసిడెంట్ మియుజు కూడా ఈ సంఘటన గురించి ట్వీట్ చేశారు మరియు ద్వైపాక్షిక సంబంధాలను బలోపేతం చేసినందుకు భారత ప్రభుత్వానికి కృతజ్ఞతలు తెలిపారు.

కాబట్టి, ఈ దీవులను నీరు మరియు మురుగునీటి ప్రాజెక్టులను అమలు చేయడానికి అప్పగించినందున, భారతదేశం ఈ 28 దీవులను కొనుగోలు చేసిందనే వాదన తప్పు.

మరి కొన్ని వాస్తవ పరిశీలన కధనాలు:

IRCTCలో స్నేహితులకు లేదా బంధువుల కోసం రైలు టికెట్లును బుక్ చేస్తే జరిమానా విధించబడుతుందా? వాస్తవ పరిశీలన

సైనికుల (అగ్నివీర్స్) రిక్రూట్ కోసం అగ్నిపథ్ పథకం కొన్ని మార్పులతో మళ్లీ ప్రారంభించబడిందా? వాస్తవ పరిశీలన-వీడియో

ఏనుగులు 1 గంట ముందే వాయనాడ్ కొండచరియలను పసిగట్టి సురక్షిత ప్రాంతాలకు పరుగులు తీశాయా? వాస్తవ పరిశీలన

Leave a reply

వాదన/Claim: ఏనుగులు 1 గంట ముందే వాయనాడ్ కొండచరియలను పసిగట్టి సురక్షిత ప్రాంతాలకు పరుగులు తీశాయనేది వాదన.

నిర్ధారణ/Conclusion: తప్పుగా చూపించే ప్రయత్నం. దావా చేయబడిన వీడియో జనవరి 2024 నాటి పాత వీడియో, మరియు జూలై 30, 2024న వాయనాడ్ కొండచరియలు విరిగిపడడానికి ఒక గంట ముందు జరిగిన సంఘటన కాదు.

రేటింగ్/Rating: తప్పుగా చూపించే ప్రయత్నం —

వాస్తవ పరిశీలన పూర్తి వివరాలను వీడియోలో చూడటానికి కింది చిత్రంపై క్లిక్ చేయండి.

లేదా దిగువ కథనాన్ని చదవండి.

************************************************************************

కేరళలోని వాయనాడ్ జిల్లాలో కొండచరియలు విరిగిపడటానికి ముందు ఏనుగుల గుంపు సురక్షిత ప్రాంతానికి పరుగెడుతున్నట్లు చూపించే వీడియో సోషల్ మీడియాలో షేర్ అవుతోంది.

వీడియో క్లిప్ఈ విధంగా షేర్ చేయబడింది: “కేరళలోని వాయనాడ్‌లో కొండచరియలు విరిగిపడటానికి 1 గంట ముందు ఏనుగులు సురక్షిత ప్రాంతానికి పరుగెత్తుతున్నాయి. జంతువులకు సూక్ష్మ దృష్టి ఉంటుంది.”

(సూక్ష్మ దృష్టి(subtle vision)అనేది భౌతిక కంటికి కనిపించని వస్తువులను/పరిస్థితులను చూడగల/పసిగట్టగల అంతర్గత భావం లేదా దృష్టి.)

జూలై 30, 2024న సంభవించిన విషాదకరమైన కొండచరియలను జంతువులు ఒక గంట ముందే పసిగట్టాయని మరియు జంతువులకు ప్రకృతి వైపరీత్యాల గురించి సూక్ష్మ దృష్టి ఉంటుందని దావా/ వాదన చేయబడింది. వాదనలు ఇక్కడ మరియు ఇక్కడ Xలో అందుబాటులో ఉన్నాయి.

వాస్తవ పరిశీలన వివరాలు:

మేము(DigitEye India బృందం) వీడియో నుండి కొన్ని కీలక ఫ్రేమ్‌లను తీసుకొని Google రివర్స్ ఇమేజ్ సెర్చ్‌లో పరిశీలించగా ఈ వీడియో క్లిప్ నాలుగు నెలల క్రితం 2024లో అప్‌లోడ్ చేయబడిన @TravelwithAJ96 యొక్క Youtube ఛానెల్లోనిదని తెలుసుకున్నాము.

ఇదే వీడియోని Instagramలో @wayanadan మరియు jashir.ibrahim ద్వారా జనవరి 12, 2024న “కేవలం 900 కండి విషయాలు…” అనే శీర్షికతో చూడవచ్చు.

క్లెయిమ్ చేసినట్లుగా ఏనుగులు వాయనాడ్ కొండచరియలు విరిగిపడటానికి(జూలై 30, 2024) ఒక గంట ముందు కాక, జనవరి 2024లో సురక్షిత ప్రాంతానికి పరుగెత్తుతున్నాయని ఒరిజినల్ వీడియో క్లిప్ స్పష్టంగా చూపిస్తుంది. కాబట్టి, ఈ వాదన తప్పు.

మరి కొన్ని వాస్తవ పరిశీలన కధనాలు:

మీ లిప్ స్టిక్ కోచినియల్ బగ్స్ నుండి తీసిన రంగుతో తయారు చేయబడిందా? వాస్తవ పరిశీలన

IRCTCలో స్నేహితులకు లేదా బంధువుల కోసం రైలు టికెట్లును బుక్ చేస్తే జరిమానా విధించబడుతుందా? వాస్తవ పరిశీలన

 

ఇటీవల భారీ వర్షాల వలన ముంబైలోని గేట్‌వే ఆఫ్ ఇండియాను అలలు తాకుతూ ఆ ప్రాంతమంతా జలమయం అయిందా?వాస్తవ పరిశీలన

Leave a reply

వాదన/Claim: ఇటీవల భారీ వర్షాల వలన ముంబైలోని గేట్‌వే ఆఫ్ ఇండియాను అలలు తాకుతూ ఆ ప్రాంతమంతా జలమయం అయిందనేది వాదన.

నిర్ధారణ/Conclusion: తప్పుగా చూపించే ప్రయత్నం. ఇది మే 2021లో ముంబయిలో తుఫాను “తౌక్టే” గేట్‌వే ఆఫ్ ఇండియాను తాకుతున్న పాత వీడియో, కానీ ముంబైలో సంభవించిన ఇటీవల వరదల కారణంగా జరిగిన సంఘటనగా షేర్ చేయబడింది.

రేటింగ్: తప్పుగా చూపించే ప్రయత్నం—

వాస్తవ పరిశీలన పూర్తి వివరాలను వీడియోలో చూడటానికి కింది చిత్రంపై క్లిక్ చేయండి.

లేదా దిగువ కథనాన్ని చదవండి.

************************************************************************

ప్రతి సంవత్సరం, ముంబై నగరంలో భారీ వర్షాలు కురిసిన తర్వాత ప్రాంతాలన్నీ జలమయంగా మారి, అనేక రోడ్లు మరియు నివాస ప్రాంతాలు నీటిలో మునిగిపోయినట్లు చూపే చిత్రాలు మరియు వీడియోలు అనేకం చూడవచ్చు. ఇలాంటి నేపథ్యంలో ఐకానిక్ స్మారక చిహ్నమైన గేట్‌వే ఆఫ్ ఇండియాను తాకుతున్న సముద్రపు అలలు మరియు మొత్తం ప్రాంతమం

వాదన/దావా ప్రకారం, “గేట్‌వే ఆఫ్ ఇండియా వద్ద భారీ వర్షపాతం”, ఇది జూలై 22, 2024న షేర్ చేయబడింది.

“భూమి మరియు సముద్ర మట్టం ఒకటే.ఈ వీడియో తాజ్‌మహల్ హోటల్, గేట్‌వే ఆఫ్ ఇండియా, ముంబై” అనే శీర్షికతో అదే వీడియోను జూలై 27, 2024న Xలోషేర్ చేయబడింది.

FACT-CHECK

Digiteye India బృందం వాస్తవ పరిశీలన కావించగా, గూగుల్ రివర్స్ ఇమేజ్ సెర్చ్‌లో గేట్‌వే ఆఫ్ ఇండియాను తాకుతున్న తరంగాలను చూపుతున్న కీ ఫ్రేమ్‌ను సెర్చ్ చేయడం ద్వారా, ఆ వీడియో మే 2021లో టౌక్టే తుఫాను కారణంగా ముంబైలో భారీ వర్షాలు కురిసినప్పుడు షేర్ చేసిన పాత వీడియో అని తేలింది.ఇది మే 18, 2021న ట్విట్టర్‌లో షేర్ చేయబడింది.

ఈ వీడియో మే 2021లో తుఫాను బారిన పడిన ముంబైకి సంబంధించినదని వార్తా నివేదికలు కూడా ధృవీకరించాయి.ఇది మే 2021లో ముంబయిలో తుఫాను “తౌక్టే” గేట్‌వే ఆఫ్ ఇండియాను తాకుతున్న పాత వీడియో. కావున, గత వారం జులై 21 నుండి 27, 2024 వరకు నగరంలో భారీ వర్షాలు కురవడంతో గేట్‌వే ఆఫ్ ఇండియా వరదలకు గురైందని చూపుతున్న వీడియో తప్పు.

 

మరి కొన్ని వాస్తవ పరిశీలన కధనాలు:

IRCTCలో స్నేహితులకు లేదా బంధువుల కోసం రైలు టికెట్లును బుక్ చేస్తే జరిమానా విధించబడుతుందా? వాస్తవ పరిశీలన

సైనికుల (అగ్నివీర్స్) రిక్రూట్ కోసం అగ్నిపథ్ పథకం కొన్ని మార్పులతో మళ్లీ ప్రారంభించబడిందా? వాస్తవ పరిశీలన-వీడియో

కార్టూన్ నెట్‌వర్క్ ఛానెల్ మూసివేయబడిందంటూ యానిమేటర్లు చేసిన పోస్ట్ “#RIPCartoonNetwork” X లో వైరల్ అయింది; వాస్తవ పరిశీలన

Leave a reply

వాదన/Claim:కార్టూన్ నెట్‌వర్క్ ఛానెల్ మూసివేయబడిందని/నిలిపివేయబడిందనేది వాదన.

నిర్ధారణ/Conclusion:తప్పుడు వాదన. కార్టూన్ నెట్‌వర్క్ ఛానల్ వార్తా సంస్థలకు ఇచ్చిన వివరణలో ఈ వాదనని/దావాని ఖండించింది.

రేటింగ్: తప్పు దోవ పట్టించే ప్రయత్నం —

వాస్తవ పరిశీలన పూర్తి వివరాలను వీడియోలో చూడటానికి కింది చిత్రంపై క్లిక్ చేయండి.

లేదా దిగువ కథనాన్ని చదవండి.

************************************************************************

పొపాయ్, బాట్‌మ్యాన్, మిక్కీ మౌస్, టామ్ & జెర్రీ వంటి ప్రముఖ కార్టూన్ కార్యక్రమాలను చూపిస్తున్న పోస్టర్ “కార్టూన్ నెట్‌వర్క్ అధికారికంగా మూసివేయబడిందన్న” దావాతో షేర్ చేయబడుతోంది. కార్టూన్ నెట్‌వర్క్‌లో చిరస్మరణీయమైన చిన్ననాటి జ్ఞాపకాల యుగానికి ఇది ముగింపు.”

Digiteye India బృందం పరిశీలించగా, వాదన/క్లెయిమ్ రెండేళ్ల క్రితం నాటిదని మరియు అడపాదడపా సర్క్యులేట్ అవుతుందని గమనించాము. దాని ప్రస్తుత వాదనలు/దావా ఇక్కడ చూడవచ్చు.

 

FACT-CHECK

గూగుల్‌లో ‘కార్టూన్ నెట్‌వర్క్ షట్‌డౌన్’కి సంబంధించిన ఏవైనా వార్తల కోసం పరిశీలించగా అనేక వివాదాస్పద వాదనలు ఉన్నాయని వెల్లడైంది, కొందరు ఇది కార్టూన్ నెట్‌వర్క్ ముగింపు అని, మరికొందరు ఈ చర్య మొత్తం యానిమేషన్ పరిశ్రమను ప్రభావితం చేయబోతోందనే నిజాన్ని తెలియజేస్తుందన్నారు.

స్టూడియోపై వార్తా కథనం ప్రకారం స్టూడియోని గత సంవత్సరం ఆగస్టు 1, 2023 దాని ప్రధాన కార్యాలయం నుండి వార్నర్ బ్రదర్స్ స్టూడియోస్‌కి మార్చినట్లు తెలిసింది.అయితే, కార్టూన్ నెట్‌వర్క్ వాళ్ళ షట్‌డౌన్ గురించి అధికారికంగా ఎటువంటి పత్రికా ప్రకటన లేదు.

మనీ కంట్రోల్ మరియు హిందుస్థాన్ టైమ్స్ వారు,  కార్టూన్ నెట్‌వర్క్ ఛానెల్‌ క్రింద ఇచ్చిన వివరణను తమ వార్తా నివేదికల ద్వారా స్పష్టం చేసారు: “నెట్‌వర్క్ లేదా స్టూడియో మూసివేయబడుతుందనే ఊహాగానాలలో నిజం లేదని కార్టూన్ నెట్‌వర్క్ స్పష్టం చేయాలనుకుంటున్నది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న మా వీక్షకులను నిరంతరం అలరించే మరియు ఉత్తేజపరిచే వినూత్న కంటెంట్‌లో పెట్టుబడి పెట్టడానికి మేము కట్టుబడి ఉన్నాము”.

యానిమేషన్ వర్కర్స్ ఇగ్నైటెడ్, యానిమేట్ యూనియన్‌ను సమర్ధించే ఖాతా ద్వారా X లో #RIPCartoonNetwork అనే హ్యాష్‌ట్యాగ్ నుండి అటువంటి పుకారు పుట్టిందని నివేదికలు పేర్కొన్నాయి. కావున ఇది తప్పుడు వాదన.

మరి కొన్ని వాస్తవ పరిశీలన కధనాలు:

IRCTCలో స్నేహితులకు లేదా బంధువుల కోసం రైలు టికెట్లును బుక్ చేస్తే జరిమానా విధించబడుతుందా? వాస్తవ పరిశీలన

సైనికుల (అగ్నివీర్స్) రిక్రూట్ కోసం అగ్నిపథ్ పథకం కొన్ని మార్పులతో మళ్లీ ప్రారంభించబడిందా? వాస్తవ పరిశీలన-వీడియో

 

 

VP నామినీ J.D. వాన్స్ పేరు ప్రకటించినప్పుడు US రిపబ్లికన్ కన్వెన్షన్‌లో ‘ఇండియా-ఇండియా’ అన్న నినాదాలు వినిపించాయా? వాస్తవ పరిశీలన

Leave a reply

వాదన/Claim:జూలై 15న మిల్వాకీలో జరిగిన రిపబ్లికన్ కన్వెన్షన్‌కు VP నామినీ J.D. వాన్స్ తన భారతీయ సంతతికి చెందిన భార్యను తీసుకువచ్చినప్పుడు “ఇండియా-ఇండియా” అనే నినాదాలు వినిపించాయనేది వాదన.

నిర్ధారణ/Conclusion: తప్పుడు వాదన. అసలు/ఒరిజినల్ వీడియోలో క్లెయిమ్ చేసినట్లుగా “ఇండియా-ఇండియా” అనే నినాదాలు వినపడలేదు.

రేటింగ్: తప్పు దారి పట్టించే ప్రయత్నం —

వాస్తవ పరిశీలన పూర్తి వివరాలను వీడియోలో చూడటానికి కింది చిత్రంపై క్లిక్ చేయండి.

లేదా దిగువ కథనాన్ని చదవండి.

************************************************************************

జూలై 15, 2024న మిల్వాకీలో జరిగిన రిపబ్లికన్ నేషనల్ కన్వెన్షన్ J.D. వాన్స్‌ను వైస్ ప్రెసిడెంట్ నామినీగా ప్రకటించిన వెంటనే, “ఇండియా-ఇండియా” అనే నినాదాలు వినిపించినట్లు సోషల్ మీడియాలో ఒక వీడియో వైరల్ అయింది.సమావేశానికి హాజరైన ప్రతినిధులు J.D. వాన్స్ మరియు భారత సంతకి చెందిన అతని భార్య ఉషా చిలుకూరికి స్వాగతం పలికారు.

ఒక X వినియోగదారు ఇలా వ్రాశాడు, “JD వాన్స్ మరియు త్వరలో కాబోయే రెండవ మహిళ ఉషా చిలుకూరిని RNC కన్వెన్షన్‌లోకి తీసుకువస్తున్నప్పుడు ‘ఇండియా ఇండియా’ నినాదాలు.కొత్త రిపబ్లికన్ పార్టీ. ఇది నిరంతరంగా మెరుగుపడుతోంది. (Sic)”

FACT-CHECK

జూలై 15న ఫోర్బ్స్ అప్‌లోడ్ చేసిన రిపబ్లికన్ కన్వెన్షన్ వీడియోను Digiteye India బృందం పరిశీలించగా,వీడియో యొక్క 03:00 గంటల టైమ్‌స్టాంప్ వద్ద,J.D.వాన్స్ నామినేషన్ ప్రకటించినప్పుడు US బ్యాండ్ సిక్స్‌వైర్ ప్రదర్శన జరగడం (క్రింద వీడియోలో) చూడవచ్చు.

సోషల్ మీడియా పోస్ట్‌లో క్లెయిమ్ చేసినట్లుగా వీడియోలో “ఇండియా-ఇండియా” అనే నినాదాలు వినపడలేదు. అందువలన, సదస్సులోని ప్రతినిధులు ‘ఇండియా-ఇండియా’ అని నినాదాలు చేస్తున్నట్లుగా “వీడియో సౌండ్ ట్రాక్” మార్చి చూపబడింది.

మరి కొన్ని వాస్తవ పరిశీలన కధనాలు:

కమలా హారిస్‌ అమెరికా యొక్క సహజసిద్దమైన పౌరురాలు కాదా? US ప్రెసిడెంట్ అభ్యర్థి యొక్క అర్హతపై వాదన మళ్లీ తెరపైకి వచ్చింది; వాస్తవ పరిశీలన

అనేక దేశాలు భారతదేశం నుండి పండ్లు మరియు కూరగాయల దిగుమతులను నిషేధించాయా? వాస్తవ పరిశీలన

 

 

 

 

కమలా హారిస్‌ అమెరికా యొక్క సహజసిద్దమైన పౌరురాలు కాదా? US ప్రెసిడెంట్ అభ్యర్థి యొక్క అర్హతపై వాదన మళ్లీ తెరపైకి వచ్చింది; వాస్తవ పరిశీలన

Leave a reply

వాదన/Claim: కాలిఫోర్నియాలోకి వలస వచ్చిన తల్లిదండ్రులకు జన్మించిన కమలా హారిస్, యునైటెడ్ స్టేట్స్ యొక్క “సహజసిద్ధంగా జన్మించిన పౌరురాలు(natural born citizen)” కాదు ,అందువలన US అధ్యక్ష పదవికి అనర్హురాలనేది వాదన.

నిర్ధారణ/Conclusion: తప్పుడు వాదన. కమలా హారిస్ యునైటెడ్ స్టేట్స్ యొక్క “సహజసిద్ధంగా జన్మించిన పౌరురాలు(natural born citizen)” కాబట్టి US అధ్యక్ష అభ్యర్థిగా అర్హత పొందారు.

రేటింగ్: తప్పు దారి పట్టించే ప్రయత్నం —

 వాస్తవ పరిశీలన పూర్తి వివరాలను వీడియోలో చూడటానికి కింది చిత్రంపై క్లిక్ చేయండి.

లేదా దిగువ కథనాన్ని చదవండి.

************************************************************************

జూలై 21, 2024న అధ్యక్ష రేసు నుండి వైదొలుగుతున్నట్లు US అధ్యక్షుడు జో బిడెన్ ప్రకటించిన వెంటనే సోషల్ మీడియా ఒక పోస్ట్ వైరల్ అయ్యింది.తన స్థానంలో డెమొక్రాట్ల అభ్యర్థిగా తన ఉపరాష్ట్రపతి అభ్యర్ధి అయిన కమలా హారిస్‌ను బలపరిచారు. కానీ కమలా హారిస్ “సహజసిద్ధంగా జన్మించిన పౌరురాలు” కానందున అమెరికా అధ్యక్ష పదవికి పోటీ చేసే అర్హత లేదని సోషల్ మీడియా పోస్ట్ పేర్కొంది.

వాదన/దావాను ఫేస్‌బుక్‌లో కూడా చూడవచ్చు:

వాదన ఈ విధంగా ఉంది, “ఆమె (కమల) తండ్రి జమైకన్ జాతీయుడు, ఆమె తల్లి భారతదేశానికి చెందినది, మరియు 1964లో హారిస్ పుట్టిన సమయంలో వారిరువురు కూడా సహజసిద్ధమైన U.S. పౌరులు కారు.అది ఆమెను “సహజసిద్ధంగా జన్మించిన పౌరురాలు(natural born citizen)” గా చేయదు – అందువల్ల రాష్ట్రపతి పదవికి అనర్హురాలు.

  • సహజసిద్ధంగా జన్మించిన పౌరుడు(natural born citizen) అనేది పుట్టినప్పుడు(ఆ దేశంలో జన్మించినప్పుడు) U.S. పౌరుడిగా  సూచిస్తుంది మరియు తరువాత జీవితంలో సహజత్వం పొందాల్సిన అవసరం లేదు.
  • ఇమ్మిగ్రేషన్ అండ్ నేషనాలిటీ యాక్ట్ (INA)లో కాంగ్రెస్ ఏర్పాటు చేసిన నియమాలను అనుసరించి తర్వాత చట్టబద్ధమైన శాశ్వత నివాసికి U.S. పౌరసత్వం మంజూరు చేసే ప్రక్రియను సహజత్వం (Naturalization) అంటారు.

FACT-CHECK

ఈ వాదన/దావా కొత్తది కాదు మరియు నాలుగు సంవత్సరాల క్రితం 2020లో కమలా హారిస్‌ను జో బిడెన్ తన వైస్ ప్రెసిడెన్షియల్ అభ్యర్ధిగా ఎంచుకున్నప్పుడు కుడా ఇది లేవనెత్తబడింది.ఇప్పుడు డెమొక్రాట్ల అధ్యక్ష అభ్యర్థిగా బిడెన్ స్థానంలో ఆమె ఎంపిక కానున్న నేపథ్యంలో మళ్లీ పాత వివాదమే తలెత్తుతోంది.అయితే, US రాజ్యాంగంలో అధ్యక్ష అభ్యర్థి యొక్క అర్హత గురించి ఖచ్చితంగా వ్రాయబడి ఉంది.

US రాజ్యాంగం ఏమి చెబుతుంది:

US రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ II ఇలా చెబుతోంది: “సహజసిద్ధంగా జన్మించిన  పౌరుడు తప్ప…వేరేవారు ప్రెసిడెంట్ పదవికి అర్హులు కారు.”
మరియు US రాజ్యాంగం యొక్క పద్నాలుగో ప్రకారం : “యునైటెడ్ స్టేట్స్‌లో జన్మించిన లేదా సహజత్వం పొందిన వ్యక్తులందరూ మరియు దాని అధికార పరిధికి లోబడి, యునైటెడ్ స్టేట్స్ మరియు వారు నివసించే రాష్ట్రంలోని పౌరులు”అనిపేర్కొంది.

(Naturalization/సహజత్వం పొందిన వ్యక్తి—“ఇమ్మిగ్రేషన్ అండ్ నేషనాలిటీ యాక్ట్ (INA)లో కాంగ్రెస్ ఏర్పాటు చేసిన నియమాలను అనుసరించిన తర్వాత చట్టబద్ధమైన శాశ్వత నివాసికి U.S. పౌరసత్వం మంజూరు చేయబడటం”)

బే ఏరియా న్యూస్ గ్రూప్ అప్‌లోడ్ చేసిన ఆమె జనన ధృవీకరణ పత్రాన్ని దిగువన చూడవచ్చును. ఆమె అక్టోబర్ 20, 1964న కాలిఫోర్నియాలోని ఓక్లాండ్‌లో జన్మించింది.

ఇది కాలిఫోర్నియాలో జన్మించిన కమలా హారిస్ యునైటెడ్ స్టేట్స్ యొక్క “సహజసిద్ధంగా జన్మించిన పౌరురాలు”గా ధృవపరుస్తుంది.అంతేకాకుండా, US రాజ్యాంగం ప్రకారం ప్రెసిడెంట్ మరియు వైస్ ప్రెసిడెంట్ ఇద్దరికీ అర్హత నియమాలు/పరిస్థితులు ఒకే విధంగా ఉంటాయి.ఇప్పటికే ఆమె U.S వైస్ ప్రెసిడెంట్‌గా పని చేస్తున్నారు కావున US ప్రెసిడెంట్ రేసుకు అర్హత సాధించారు.

కాబట్టి, ఇది తప్పుడు వాదన/దావా.

మరి కొన్ని వాస్తవ పరిశీలన కధనాలు:

న్యూజిలాండ్ హోం మంత్రి సనాతన ధర్మాన్ని స్వీకరించారని వీడియో పేర్కొంది; వాస్తవ పరిశీలన

ఒడిశాలోని కోణార్క్ ఆలయం లోపల సూర్యుడు ఉదయిస్తాడా? వాస్తవ పరిశీలన

 

 

96 ఏళ్ల అనుభవజ్ఞుడైన BJP నాయకుడు LK అద్వానీ గురించి తప్పుడు వాదనలు వెలువడ్డాయి; వాస్తవ పరిశీలన

Leave a reply

వాదన/Claim: బీజేపీ ప్రముఖ నేత ఎల్.కే. అద్వానీ కన్నుమూశారు.

నిర్ధారణ/Conclusion:  తప్పుడు వాదన/దావా. ఎల్.కె. అద్వానీని జూలై 3,2024న న్యూ ఢిల్లీలోని ఎయిమ్స్ ఆసుపత్రిలో చేర్చారు మరియు అతని పరిస్థితి ‘స్థిరంగా’ మెరుగుపడటంతో మరుసటి రోజు డిశ్చార్జ్ అయ్యారు.

రేటింగ్/Rating: పూర్తిగా తప్పు  — .

వాస్తవ పరిశీలన పూర్తి వివరాలను వీడియోలో చూడటానికి కింది చిత్రంపై క్లిక్ చేయండి.

లేదా దిగువ కథనాన్ని చదవండి.

************************************************************************

భాజపాకు చెందిన ప్రముఖ నాయకుడు, భారత మాజీ ఉప ప్రధాని ఎల్‌కే అద్వానీ 6 జూలై 2024న మరణించారని సోషల్ మీడియాలో ఒక పోస్ట్ పేర్కొంది.

96 ఏళ్ల అనుభవజ్ఞుడైన రాజకీయ నాయకుడు 2002 నుండి 2004 వరకు భారతదేశ 7వ ఉప ప్రధానమంత్రిగా పనిచేశారు.ఆయన భారతీయ జనతా పార్టీ (BJP) సహ వ్యవస్థాపకులలో ఒకరు మరియు 1998 నుండి 2004 వరకు సుదీర్ఘకాలం పాటు హోం వ్యవహారాల మంత్రిగా పనిచేసిన ఘనతను సాధించారు.

దిగువ పోస్ట్ చూడండి:

తెలుగు అనువాదం ఇలా ఉంది: “బిజెపి యొక్క ప్రముఖ నాయకుడు భారతరత్న లాల్ కృష్ణ అద్వానీ విచారకరమైన మరణం. ప్రగాఢ సంతాపం.
శ్రీ ఎల్.కె. అద్వానీ
భారతదేశ మాజీ ఉప ప్రధాని.
మరణం: 06 జూలై 2024”

సోషల్ మీడియాలో షేర్ చేయబడిన పోస్ట్ నమ్మదగిన విధంగా ఉంది మరియు తుమకూరులో బహిరంగ సభలో ప్రసంగిస్తున్నప్పుడు ఒక కేంద్ర మంత్రి ప్రముఖ నాయకుడికి నివాళులు కూడా అర్పించారు.

Fact Check:

Digiteye India బృందం గూగుల్ రివర్స్ ఇమేజ్ సెర్చ్‌లో చిత్రాన్ని పరిశీలించగా,ఆయన ఆరోగ్య పరిస్థితి గురించి అనేక వార్తలు వెలువడ్డాయని గమనించాము.
96 ఏళ్ల అనుభవజ్ఞుడు,బీజేపీ నాయకుడు వృద్ధాప్య సంబంధిత సమస్యల కారణంగా ఢిల్లీలోని ఎయిమ్స్‌లో బుధవారం, జూలై 3, 2024న చేరారు మరియు మరుసటి రోజు మధ్యాహ్నం 2 గంటలకు డిశ్చార్జ్ అయ్యారు.ఆయన పరిస్థితి పూర్తిగా నిలకడగా ఉన్నట్లు ఆసుపత్రి వర్గాలు ధృవీకరించాయి. వార్తా కథనాలు ధృవీకరించడంతో కేంద్ర మంత్రి కూడా తన తప్పిదానికి క్షమాపణలు చెప్పారు.

 

మరి కొన్ని వాస్తవ పరిశీలన కథనాలు :

IRCTCలో స్నేహితులకు లేదా బంధువుల కోసం రైలు టికెట్లును బుక్ చేస్తే జరిమానా విధించబడుతుందా? వాస్తవ పరిశీలన

సైనికుల (అగ్నివీర్స్) రిక్రూట్ కోసం అగ్నిపథ్ పథకం కొన్ని మార్పులతో మళ్లీ ప్రారంభించబడిందా? వాస్తవ పరిశీలన-వీడియో

ఈ చిత్రం రాజస్థాన్‌లోని 5000 సంవత్సరాల పురాతన ఆలయాన్ని చూపుతుందా? వాస్తవ పరిశీలన

Leave a reply

ఒకే రాయితో(ఏకశిలా) చెక్కబడిన హిందూ నిర్మాణాన్ని చూపించే ఫోటో రాజస్థాన్‌కు చెందిన 5,000 సంవత్సరాల నాటి రాతి కట్టడం అనే వాదనతో సోషల్ మీడియా ప్లాట్‌ఫారమ్‌లలో ఒక పోస్ట్ షేర్ చేయబడుతోంది.దిగువ వాదన/దావాను చూడండి:

Digiteye India బృందం దేవాలయానికి సంబంధించిన సమాచారం కోసం చూడగా, స్థలం పేరు ఇవ్వకుండా ఇది ఒకే రాతితో చెక్కబడిన దేవాలయమనే వాదనలతో కొన్ని సంవత్సరాల క్రితం X లో క్లెయిమ్/వాదన షేర్ చేయబడిందని గమనించాము.

ఇదే రకమైన పోస్ట్‌లను ఇక్కడ మరియు ఇక్కడ చూడవచ్చు.

అసలు వాస్తవం ఏమిటి

మేము Google రివర్స్ ఇమేజ్ సెర్చ్‌లో చిత్రం యొక్క సమాచారం కోసం ప్రయత్నించగా, ఒకే రాయితో చేసిన ఆలయం గురించి అనేక పరిశోధన పత్రాలు మరియు వార్తా నివేదికలున్నాయని తెలుసుకున్నాము. కానీ ఆలయ ప్రదేశం రాజస్థాన్ కాదు, తమిళనాడు. మరియు ఈ ఆలయాన్ని వెట్టువన్ కోయిల్ అని పిలుస్తారు, ఇది తమిళనాడులోని తూత్తుకుడి జిల్లా, కలుగుమలైలో ఉన్న ఒకే రాక్-కట్(ఏకశిలా) ఆలయం మరియు ఇది అన్ని సోషల్ మీడియా పోస్ట్‌లలో క్లెయిమ్ చేసినట్లుగా  5000 సంవత్సరాల పురాతన ఆలయం కాక 8వ శతాబ్దం(8the century AD )లో నిర్మించబడిందని అంచనా వేయబడింది.

వెట్టువన్ కోయిల్ 760-800 AD లో ఒక ఏకశిలా ఆలయంగా నిర్మించబడింది, ఇది దీర్ఘచతురస్రాకారపు రాతి నుండి ఉద్భవిస్తున్న ద్రవిడ విమానాన్ని కలిగి ఉంటుంది. అందువల్ల, ఈ వైరల్ చిత్రం తమిళనాడులోని 8వ శతాబ్దపు ఏకశిలా దేవాలయం, క్లెయిమ్ చేసినట్లుగా రాజస్థాన్లోని 5,000 సంవత్సరాల నాటి పురాతనమైనది ఆలయం కాదు.

వాదన/దావా: : ఒకే రాయితో చెక్కబడిన హిందూ నిర్మాణాన్ని చూపించే ఫోటో భారతదేశంలోని రాజస్థాన్‌కు చెందిన 5,000 సంవత్సరాల నాటి రాతి కట్టడం అనేది వాదన.

నిర్ధారణ: తప్పుడు వాదన. చిత్రం తమిళనాడులోని తూత్తుకుడి జిల్లాలో వెట్టువన్ కోయిల్ అని పిలువబడే 8వ శతాబ్దపు ఏకశిలా దేవాలయం మరియు ఇది క్లెయిమ్ చేసినట్లుగా 5,000 సంవత్సరాల పురాతనమైన ఆలయం కాదు.

రేటింగ్: తప్పు దారి పట్టించే ప్రయత్నం —

వాస్తవ పరిశీలన వివరాలు:

మరి కొన్ని వాస్తవ పరిశీలన కధనాలు:

IRCTCలో స్నేహితులకు లేదా బంధువుల కోసం రైలు టికెట్లును బుక్ చేస్తే జరిమానా విధించబడుతుందా? వాస్తవ పరిశీలన

సైనికుల (అగ్నివీర్స్) రిక్రూట్ కోసం అగ్నిపథ్ పథకం కొన్ని మార్పులతో మళ్లీ ప్రారంభించబడిందా? వాస్తవ పరిశీలన-వీడియో

హైదరాబాద్‌లో ప్రమాదకరమైన రీల్ కోసం ఈ యువకుడు వేగంగా వస్తున్న బస్సు ముందు పడుకున్నట్లు ఈ వీడియోలో కనిపిస్తుందా? వాస్తవ పరిశీలన

Leave a reply

వాదన/దావా: హైదరాబాద్‌లో ప్రమాదకరమైన రీల్ కోసం ఈ యువకుడు వేగంగా వస్తున్న బస్సు ముందు పడుకున్నాడనేది వాదన/దావా.

నిర్ధారణ:తప్పుడు వాదన. యువకుడు రోడ్డుపై ఈ చర్య చేస్తున్నట్టు చూపించడానికి వీడియో ఎడిట్ చేసి సవరించబడింది.

రేటింగ్: తప్పు దారి పట్టించే ప్రయత్నం —

****************************************************************************************************************************

వాస్తవ పరిశీలన వివరాలు:

హైదరాబాద్‌లో ఓ యువకుడు రీళ్లు (Reel) తయారు చేసేందుకు వేగంగా వస్తున్న బస్సు ముందు హఠాత్తుగా పడుకున్న వీడియో సోషల్ మీడియాలో వైరల్ అవుతోంది. ఈ స్టంట్ వీడియోను చాలా మంది సోషల్ మీడియా ప్లాట్‌ఫామ్‌లలో షేర్ చేశారు. రద్దీగా ఉండే రోడ్డుపై ఈ యువకుడు ప్రమాదకరమైన స్టంట్‌ చేస్తున్నాడని వాదన/దవా పేర్కొంది.

దావా ఇలా ఉంది: “హైదరాబాద్‌లో వేగంగా వస్తున్న బస్సు ముందు రోడ్డుపై అకస్మాత్తుగా పడుకుని ప్రమాదకరమైన స్టంట్ చేస్తూ ఒక యువకుడు తన ప్రాణాలను పణంగా పెట్టాడు. ఈ స్టంట్ వీడియో ఇప్పుడు సోషల్ మీడియాలో వైరల్ అవుతోంది, నెటిజన్లలో ఆగ్రహాన్ని రేకెత్తిస్తోంది. .(sic)”

దిగువ  వాదన/దవాలను చూడండి:

అసలు వాస్తవం ఏమిటి

DigitEye India బృందం వైరల్ వీడియోను నిశితంగా పరిశీలించినప్పుడు అది మార్చబడిన వీడియో అని మేము గమనించాము, ఒక వ్యక్తి రోడ్డు దాటుతున్నట్లు చూపుతున్న వీడియోలోని చిత్రాన్ని మార్ఫింగ్ చేశారు. ఇక్కడ, ఈ వీడియో గ్రాబ్‌లో, యువకుడు రోడ్డుపై నడుస్తూ, బస్సు దగ్గరకు వచ్చినప్పుడు, అతను బస్సు వైపు తిరిగి రోడ్డుపై పడుకోవడం చూడవచ్చు. రోడ్డు మధ్యలో ఉన్న వ్యక్తిని చూసినప్పుడు ఏ బస్సు డ్రైవర్ అయినా వెంటనే బస్సు వేగాన్ని తగ్గించడం లేదా బ్రేక్ వేయడం చేస్తాడు కానీ నిర్లక్ష్యంగా ముందుకు వెళ్ళడు.

దిగువ చిత్రాల్లో మీరు దీన్ని గమనించవచ్చు:

ఈ సంఘటనపై తెలంగాణ పోలీసు లేదా రవాణా శాఖ నుండి ఏదైనా పోస్ట్/వివరణ ఉందా అని మేము పరిశీలించినప్పుడు, అది ఫేక్ వీడియో అని స్పష్టం చేస్తూ MD,తెలంగాణ స్టేట్ రోడ్ ట్రాన్స్‌పోర్ట్ కార్పొరేషన్, VC సజ్జనార్ తన X అధికారిక హ్యాండిల్‌లో ఒక వివరణను గమనించాము.

ఆయన ఇచ్చిన వివరణ ఇలా ఉంది.

అలాంటి ఎడిటింగ్ టెక్నిక్‌లను అనుమతించే అత్యాధునిక టెక్నాలజీలతో, కొంతమంది వీడియోలను ఎడిట్ చేసి సోషల్ మీడియాలో పోస్ట్ చేస్తున్నారు. అయితే, చాలా మంది, అవి ఎడిట్ చేసిన వీడియోలనే విషయం తెలియక, సోషల్ మీడియాలో తక్షణమే పాపులర్ కావడానికి అలాంటి స్టంట్‌లను పునరావృతం చేయడం లేదా అనుకరించడం వంటివి చేస్తూ తమ ప్రాణాలకు తెగిస్తున్నారు.

కాబట్టి, హైదరాబాద్‌లో ప్రమాదకరమైన రీల్ కోసం ఈ యువకుడు వేగంగా వస్తున్న బస్సు ముందు పడుకున్నాడనే వాదన/దవా తప్పు.

 

మరి కొన్ని వాస్తవ పరిశీలన కధనాలు:

IRCTCలో స్నేహితులకు లేదా బంధువుల కోసం రైలు టికెట్లును బుక్ చేస్తే జరిమానా విధించబడుతుందా? వాస్తవ పరిశీలన

సైనికుల (అగ్నివీర్స్) రిక్రూట్ కోసం అగ్నిపథ్ పథకం కొన్ని మార్పులతో మళ్లీ ప్రారంభించబడిందా? వాస్తవ పరిశీలన-వీడియో

IRCTCలో స్నేహితులకు లేదా బంధువుల కోసం రైలు టికెట్లును బుక్ చేస్తే జరిమానా విధించబడుతుందా? వాస్తవ పరిశీలన

Leave a reply

వాదన/Claim: భారతీయ రైల్వే కొత్త నియమం ప్రకారం IRCTCలో స్నేహితులకు లేదా బంధువుల కోసం రైలు టికెట్లును బుక్ చేస్తే జైలు లేదా రూ.10,000 జరిమానా విధించబడుతుందనేది వాదన.

నిర్ధారణ/Conclusion:ఈ వాదన/దావా తప్పు.రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ అలాంటి కొత్త రూల్ ఏదీ చేయలేదు. IRCTC కూడా “వేర్వేరు ఇంటిపేర్లతో (లేదా ఇతరుల కోసం) ఇ-టికెట్ల బుకింగ్ గురించి సోషల్ మీడియాలో ప్రచారంలో ఉన్న వార్తలు” తప్పు మరియు తప్పుదారి పట్టించేవి అని స్పష్టం చేసింది.

రేటింగ్: పూర్తిగా తప్పు—

********************************************************************

వాస్తవ పరిశీలన వివరాలు:

భారతీయ రైల్వే కొత్త నియమం ప్రకారం ఒక వ్యక్తి తన స్నేహితులకు లేదా బంధువుల కోసం IRCTC వెబ్‌సైట్‌లో తన వ్యక్తిగత IDని(లేదా వివిధ ఇంటి పేర్లని ) ఉపయోగించి రైలు ఇ-టికెట్లును బుక్ చేయకూడదనే ఒక సందేశం సోషల్ మీడియాలో వైరల్ అవుతోంది.ఎవరైనా అలా చేస్తే, జైలు శిక్ష విధించబడుతుందని వాదన పేర్కొంది.

దిగువ పోస్ట్ చూడండి:

ఇతరులకు టిక్కెట్లు బుక్ చేస్తే జైలు లేదా రూ.10,000 జరిమానా విధించబడుతుందని మరొక వాదన పేర్కొంది. దిగువ పోస్ట్ చూడండి:

అసలు వాస్తవం ఏమిటి

ఈ వాదనలు భారతీయ రైల్వే శాఖకు సంబంధించినవి మరియు భారతదేశంలోని అన్ని తరగతుల ప్రజలచే అత్యధికంగా ఉపయోగించే రవాణా విధానం అయినందున Digiteye India బృందం ఈ వాదనలలోని వాస్తవాన్ని పరిశీలించడానికి ప్రయత్నించింది.  మేము మొదట Xలో భారతీయ రైల్వే శాఖ అధికారిక హ్యాండిల్‌ను పరిశీలించగా, IRCTC అప్పటికే ఈ వాదన నకిలీదని స్పష్టం చేసిందని మరియు సరైన సమాచారం, మార్గదర్శకాలను కుడా అందించిందని గమనించాము. IRCTC అధికారిక హ్యాండిల్ యొక్క పోస్ట్ దిగువన చూడండి:

రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ కూడా స్పష్టం చేసింది:

కాబట్టి ఈ వాదన/దావా తప్పు.

మరి కొన్ని వాస్తవ పరిశీలన కథనాలు :

సైనికుల (అగ్నివీర్స్) రిక్రూట్ కోసం అగ్నిపథ్ పథకం కొన్ని మార్పులతో మళ్లీ ప్రారంభించబడిందా? వాస్తవ పరిశీలన-వీడియో

అనేక దేశాలు భారతదేశం నుండి పండ్లు మరియు కూరగాయల దిగుమతులను నిషేధించాయా? వాస్తవ పరిశీలన