Category Archives: GENERAL

ఈ మనిషి యోగా శక్తితో గాలిలో తేలియాడుతున్నాడా? Fact Check

1 Reply

వాట్సాప్‌లో ఓ వీడియో వైరల్‌ అవుతోంది. వైరల్ వీడియోలో ఒక వ్యక్తి ఎటువంటి మద్దతు/సహాయం లేకుండా గాలిలో తేలుతున్నట్లు ఆరోపిస్తున్నారు.యోగా శక్తి వల్లే మనిషి గాలిలో తెలియాడుతున్నడని వీడియోతో వైరల్ అవుతున్న వాదనలు పేర్కొంటున్నాయి.దావాలో ఒకటి ఈ విధంగా ఉంది,

यह लड़का तमिलनाडु का रहने वाला है। इसने योग विद्या के बल पर आसमान में उड़कर दिखाया। यह देखकर वैज्ञानिक भी हैरान हैं। श्रीरामचरित मानस और पवनपुत्र श्री हनुमान जी को काल्पनिक बताने वालों के लिये खुली चुनौती|

(అనువాదం:ఈ అబ్బాయి తమిళనాడుకు చెందినవాడు. యోగ శక్తితో ఆకాశంలో ఎగురుతున్నాడు. ఇది చూసి శాస్త్రవేత్తలు కూడా ఆశ్చర్యపోతున్నారు. శ్రీ రామచరిత్ర మానస్ మరియు పవన పుత్ర శ్రీ హనుమంతుడు ఊహాత్మకమైన/కల్పితం అని పిలిచే వారికి ఇది ఓపెన్ ఛాలెంజ్. )

https://digiteye.in/wp-content/uploads/2023/10/WhatsApp-Video-2023-10-21-at-15.09.50.mp4?_=1

వాట్సాప్‌లో వైరల్ అయిన ఈ వీడియోను యొక్క వాస్తవాన్ని తనిఖీ చేయమని డిజిటీ ఇండియాకు అభ్యర్థన వచ్చింది.

FACT CHECK

మనిషిని గాలిలో ఎక్కువసేపు తేలుతూ ఉండేలా ఏ విధమైన పరికరాలు, క్రేన్‌లు లేదా సపోర్టును ఉపయోగించారో తెలుసుకోవడానికి Digiteye India బృందం వీడియోను నిశితంగా పరిశీలించింది.మేము వీడియో యొక్క దిగువ ఎడమ వైపున వాటర్‌మార్క్‌ని (2 నిమిషాల 12 సెకన్లు వద్ద)చూడగా, ఇది మెజీషియన్ విఘ్నేష్ ప్రభుదని పేర్కోనుంది.ఆ తర్వాత వీడియోలో వాటర్‌మార్క్ చాలాసార్లు కనిపించింది. మేము ఈ ఆధారాన్నీ /క్లూను ఉపయోగించి,Googleలో కీవర్డ్ సెర్చ్ను(keyword search) నిర్వహించాము.

కీవర్డ్ సెర్చ్ను(keyword search)నిర్వహించగా, అది విఘ్నేష్ ప్రభు వెబ్‌సైట్‌కి దారితీసింది.తమిళనాడులోని కోయంబత్తూరుకు చెందిన విఘ్నేష్ ప్రభు అంతర్జాతీయ మెజీషియన్, మెంటలిస్ట్ అని వెబ్‌సైట్ వెల్లడించింది.వీడియోలో లెవిటేటింగ్ మ్యాజిక్ గురించి కూడా ప్రస్తావించబడింది.ఇటీవల కోయంబత్తూరులోని ప్రోజోన్ మాల్‌లో తన క్లోజ్‌అప్ మ్యాజిక్ షోను ప్రదర్శించాడు. ఒక వ్యక్తి తన ల్యాప్‌టాప్‌ను గాలిలో తేలియాడేలా చేయమని అడిగాడు. కానీ మెజీషియన్ విఘ్నేష్ ప్రభు నేల మట్టం నుండి 160 అడుగుల ఎత్తులో సన్నని గాలిలో ఎగురుతూ (లేవిటేట్) మాయాజాలంలో భారతదేశ చరిత్రను సృష్టించాడు, ప్రేక్షకులను ఆశ్చర్యపరిచాడు” అని వెబ్‌సైట్ పేర్కొంది.

విఘ్నేష్ ప్రభు యొక్క యూట్యూబ్‌ని వెతికి లేవిటేటింగ్ వీడియోని పరిశీలించగా, అది ఆగస్టు 8, 2018న అప్‌లోడ్ చేయబడిందని కనుగొన్నాము.”FLYING MAN OF INDIA at 160 FEET | Magician Vignesh prabhu | Exclusive flying magic | Jai hind,”అనే శీర్షికతో ఉంది మరియు ఈ ట్రిక్ కోసం కెమెరా ట్రిక్స్, విజువల్ ఎఫెక్ట్స్ లేదా రోప్‌లు పయోగించలేదని వీడియో వివరణ స్పష్టం చేసింది.

ఈ ట్రిక్ వెనుక ఉన్న సైన్స్/రహస్యాన్ని అర్థం చేసుకోవడానికి, మేము Googleలో మరింత వెతకగా,అది ఒక తమిళ వీడియోకి దారితీసింది.వీడియోలో విఘ్నేష్ ప్రభు ‘బిహైండ్‌వుడ్స్ ఎయిర్ ఛానెల్‌’కి (Behindwoods Air channel)ఇచ్చిన ప్రత్యేక ఇంటర్వ్యూలో దాని వెనుక ఉన్న ఉపాయాన్ని/ట్రిక్ని వెల్లడించారు.

లెవిటేటింగ్ ట్రిక్ అనేది ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఇంద్రజాలికులు ఉపయోగించిన పురాతన ట్రిక్స్‌లో ఒకటి.ఈ జనాదరణ పొందిన ట్రిక్ ఎలా నిర్వహించబడుతుందో ఇంద్రజాలికుడు(మెజీషియన్) వివరించే YouTube వీడియోను మేము వీక్షించాము. తరచుగా ఈ విన్యాసాలు పట్ట పగలు సన్నని ఎయిర్ క్రాఫ్ట్ కేబుల్స్ సహాయంతో జరుగుతాయని ఇంద్రజాలికుడు వెల్లడించాడు.ఈ సన్నని కేబుల్స్/తాళ్లు పగటి పూట వెలుగులో కనిపించవు ఎందుకంటే అవి సూర్యరశ్మిని ప్రతిబింబిస్తాయి.ఇంద్రజాలికులు(మెజీషియన్) ఈ కేబుల్‌ల జాడలను తొలగించడానికి VFX మరియు ఎడిటింగ్ సాఫ్ట్‌వేర్‌లను ఉపయోగిస్తారు. ఈ ఉపాయలన్ని దృష్టికి సంబంధించిన భ్రమలు మరియు సైన్సుపై ఆధారపడతాయి.

కాబట్టి ఈ Claim/వాదన తప్పు.

Claim/వాదన: తమిళనాడులో ఒక యువకుడు యోగా వల్ల వచ్చిన శక్తి కారణంగా గాలిలో తేలాడు.

CONCLUSION/నిర్ధారణ: ఆ వీడియోలోని కుర్రాడు ఇంద్రజాలికుడు(మెజీషియన్)విఘ్నేష్ ప్రభు. యోగా వల్ల ఆయన గాలిలో తేలలేదు.ఈ లెవిటేషన్ ట్రిక్ ఒక క్లాసిక్ మ్యాజిక్ ట్రిక్ మరియు సన్నని కేబుల్స్/తాళ్లు పగటి పూట వెలుగులో సూర్యరశ్మిని ప్రతిబింబిస్తూ,కంటికి కనబడని కారణంగా, ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న ఇంద్రజాలికులు వీటిని ఉపయోగిస్తూ ఈ ట్రిక్ ప్రదర్శిస్తారు.

RATING: ?? – Misinterpretation

[మరి కొన్ని Fact Checks: MMR టీకాలు ఆటిజంకు కారణమవుతాయని వైరల్ సోషల్ మీడియా పోస్ట్‌లు పేర్కొంటున్నాయి; Fact Check ;

మొబైల్‌లు, టీవీలు, ఫ్రిజ్‌లపై GST 31.3% నుంచి 18%కి తగ్గిందని క్లెయిమ్/వాదన వైరల్ అవుతోంది; Fact Check

ఈ వైరల్ వీడియో ప్లాస్టిక్ నుండి గోధుమ ఉత్పత్తిని చూపుతుందా? Fact Check]

హమాస్ ఇజ్రాయెల్‌లోకి పారాగ్లైడ్ చేసి ఆడుకునే కోర్టులోకి ప్రవేశించిందని వైరల్ వీడియో ఆరోపించింది; Fact Check

3 Replies

హమాస్ అని పిలవబడే, పాలస్తీనా సైనిక సమూహం, ఇజ్రాయెల్‌పై దాడి చేయడానికి మోటరైజ్డ్ పారాగ్లైడర్‌లను ఉపయోగించింది.అయితే, దాడికి సంబంధం లేని అనేక ఇతర వీడియోలు సోషల్ మీడియాలో హమాస్ చేస్తున్న నిజమైన దాడిని ఎలా చూపుతున్నాయో తెలియజేస్తున్నాయి.అలాంటి ఒక వీడియో పారాగ్లైడర్‌లు ప్లేయింగ్ కోర్ట్ లాగా కనిపించే దానిలోకి దిగుతున్నట్లు చూపిస్తుంది.

వీడియోకు జోడించిన వాదన ప్రకారం, “హమాస్ ఉగ్రవాదులు ఇజ్రాయెల్‌లోకి పారాగ్లైడ్ చేశారు, వారు అమాయక పౌరులను ఊచకోత కోయడానికి, మహిళలు మరియు పిల్లలపై అత్యాచారం మరియు హత్య చేయడానికి ఇంటింటికీ వెళ్లారు.పారాగ్లైడర్‌లు గాలిలో ప్రయాణిస్తూ ప్లేగ్రౌండ్‌లోకి దిగడం వీడియోలో కనిపిస్తుంది.

వీడియో ఇక్కడ, ఇక్కడ మరియు ఇక్కడ కూడా ఇలాంటి వాదనలతో షేర్ చేయబడింది.వాట్సాప్‌లో వైరల్ అయిన ఈ వీడియోను యొక్క వాస్తవాన్ని తనిఖీ చేయమని Digiteye Indiaకు అభ్యర్థన వచ్చింది.

FACT CHECK

Digiteye India బృందం వారు వీడియోను అనేక కీఫ్రేమ్‌లుగా విభజించి, ప్రతి కీఫ్రేమ్‌లను ఉపయోగించి Googleలో రివర్స్ ఇమేజ్ సెర్చ్ అమలు చేయగా, 13 రోజుల క్రితం, అంటే సెప్టెంబర్ 30, 2023న YouTubeలో పోస్ట్ చేసిన ఈ వీడియోకి (క్రింద ఉన్న వీడియో) దారితీసింది.వీడియో అరబిక్‌ భాషలో ఉంది , మరియు అనువదించగా’పారాచూట్ ఫోర్సెస్ ఇన్ హెలియోపోలిస్’గా తెలుస్తుంది.వైరల్ అవుతున్న వీడియో, ఈ వీడియో రెండు ఒకటే. ఆడియో కూడా సరిగ్గా సరిపోయింది.

వీడియో యొక్క ఖచ్చితమైన స్థానాన్ని తెలియజేసే క్లూలను కనుగొనడానికి మేము వీడియోను నిశితంగా పరిశీలించాము. 0:01 సెకన్ల వద్ద, భుజంపై సమాంతర చారలతో నీలిరంగు జాకెట్ ధరించిన వ్యక్తిని గుర్తించాము.జాకెట్ వెనుక భాగంలో ‘EL NASR SC’ అని రాసి ఉంది. మేము కీవర్డ్ సెర్చ్ నిర్వహించగా, El Nasr SC అనేది ఈజిప్టులోని కైరోలో ఉన్న ఈజిప్షియన్ ఫుట్‌బాల్ క్లబ్ అని తేలింది.

Googleలో కీవర్డ్ సెర్చ్ నిర్వహించడానికి మేము ఈ ఆధారాలను ఉపయోగించాము. కైరోలో ఎల్-నాస్ర్ (El-Nasr)స్పోర్టింగ్ క్లబ్ ఉందని కనుగొన్నాము.అదే లొకేషనా కదా అని నిర్ధారించడానికి క్లబ్ యొక్క వివిధ చిత్రాలను పరిశీలించాము.Googleలో ఒక వినియోగదారు అదే ప్లేయింగ్ అరేనాని వేరే కోణం నుండి చూపుతూ చిత్రాన్ని పోస్ట్ చేసాడు.ఇది వీడియో యొక్క సరైనా స్థానాన్ని నిర్ధారించడంలో మాకు సహాయపడింది.

కాబట్టి, ఆ వీడియో ఇజ్రాయెల్‌కు చెందినదనే వాదన అబద్ధం.

వాదన/CLAIM: ఇజ్రాయెల్ పౌరులపై దాడి చేయడానికి హమాస్ మిలిటెంట్లు ఇజ్రాయెల్‌లోని ప్లేగ్రౌండ్‌లోకి పారాగ్లైడింగ్ చేస్తున్నట్లు వైరల్ వీడియో ఆరోపించింది.

నిర్ధారణ/CONCLUSION: వీడియో ఇజ్రాయెల్‌కి చెందినది కాదు. ఇది ఈజిప్టులో చిత్రీకరించబడింది, ఇక్కడ పారాగ్లైడర్లు కైరోలోని ప్లేగ్రౌండ్‌లోకి దిగుతున్నారు. ఈజిప్టులోని ఎల్-నాస్ర్ (El-Nasr)స్పోర్టింగ్ క్లబ్‌లో వీడియో తీయబడింది.వైరల్ వీడియోలో చూపిన లొకేషన్, స్పోర్టింగ్ క్లబ్‌ లొకేషన్ ఒకటే.

RATING: Misrepresentation-???
[మరి కొన్ని Fact Checks: MMR టీకాలు ఆటిజంకు కారణమవుతాయని వైరల్ సోషల్ మీడియా పోస్ట్‌లు పేర్కొంటున్నాయి; Fact Check ;

మొబైల్‌లు, టీవీలు, ఫ్రిజ్‌లపై GST 31.3% నుంచి 18%కి తగ్గిందని క్లెయిమ్/వాదన వైరల్ అవుతోంది; Fact Check]

ఇజ్రాయెల్-పాలస్తీనా వివాదం కొనసాగుతున్న నేపథ్యంలో ఇజ్రాయెల్ ప్రధాని బెంజమిన్ నెతన్యాహు తన కుమారుడిని సైన్యంలోకి పంపారా? Fact Check

ఈ వైరల్ వీడియో ప్లాస్టిక్ నుండి గోధుమ ఉత్పత్తిని చూపుతుందా? Fact Check

5 Replies

ప్లాస్టిక్‌ నుంచి గోధుమలు తయారవుతున్నట్లు ఒక వైరల్‌ వీడియో చూపుతోంది.
1: 15 నిమిషాల నిడివి ఉన్న వీడియోలో కార్మికులు ‘ఉపయోగించిన ప్లాస్టిక్‌ను’ఫ్యాక్టరీలో డంప్ చేయడం,అక్కడ నుండి ప్లాస్టిక్‌ను చిన్న ముక్కలుగా విభజించి, అనేకసార్లు కడిగి, ప్లాస్టిక్ దారాలుగా చేసి, ఆపై గోధుమ గింజల వలె కనిపించేలా తయారు చేయడం కనిపిస్తుంది.ఈ వీడియో వాట్సాప్‌లో విస్తృతంగా షేర్ అవుతోంది.

ఈ వైరల్ వీడియో యొక్క వాస్తవాన్ని పరిశీలన చేయమని Digiteye India టీమ్‌ వారికీ వాట్సాప్‌లో రిక్వెస్ట్ వచ్చింది.

FACT CHECK

Digiteye India బృందం వారు వీడియో అంతటా మధ్య దిగువన ‘స్మార్టెస్ట్ వర్కర్స్’ అనే వాటర్‌మార్క్‌ను గుర్తించారు. మేము ఈ క్లూని తీసుకొని,Googleలో కీవర్డ్ searchలో ఉపయోగించగా,’స్మార్టెస్ట్ వర్కర్స్’ యొక్క YouTube పేజీకి దారితీశాయి, అక్కడ మేము ఈ వైరల్ వీడియోను కనుగొన్నాము.

వైరల్ వీడియో సెప్టెంబరు 24, 2023న ప్రచురించబడింది మరియు దాని శీర్షిక – ప్లాస్టిక్ యొక్క కొత్త ప్రయోజనం: రీసైక్లింగ్ జర్నీని ఆవిష్కరించడం.

స్మార్టెస్ట్ వర్కర్స్ పోస్ట్ చేసిన వీడియో సోషల్ మీడియాలో విస్తృతంగా షేర్ అవుతోంది.

ఈ ప్లాస్టిక్ రీసైక్లింగ్ వెంచర్ యొక్క తుది ఉత్పత్తి వాస్తవానికి ఏమిటో గుర్తించడానికి మేము ఈ ఆధారాలు ఉపయోగించాము. ఇదే విధమైన ప్రక్రియను అనుసరించే వీడియోలలో ఒకదానిలో, వీడియో తుది ఉత్పత్తి ప్లాస్టిక్ LLDPE అని పేర్కొంది, అంటే, ‘లీనియర్ తక్కువ-సాంద్రత’ కలిగిన పాలిథిలిన్.ఈ ఉత్పత్తులు ప్రాథమికంగా ప్లాస్టిక్-గుళికలు(plastic-pellets), వీటిని ప్లాస్టిక్ సీసాలు, ఆటోమొబైల్స్, నిత్యావసర వినియోగ వస్తువులు మొదలైన వాటి తయారీ వంటి బహుళ పరిశ్రమలలో ఉపయోగిస్తారు.

ఆటోమొబైల్ పరిశ్రమలో ఉపయోగించే ప్లాస్టిక్ గుళికలను(plastic pellets) తయారు చేయడానికి అదే ప్రక్రియను/పద్దతిని ఉపయోగించే మరొక వీడియోను మేము గుర్తించాము.

Digiteye India బృందం వారు ఉజ్జయినిలో ఉన్న వ్యాపారి నిరుపమ్ అగర్వాల్‌తో మాట్లాడినప్పుడు, ఆయన ఈ వైరల్ వీడియోలోని ఈ గుళికలు(pellets) బియ్యం లేదా గోధుమ గింజలు కాదని నిర్ధారించారు.ఈ గుళికలు (pellets)రీసైకిల్ చేసిన ప్లాస్టిక్‌తో తయారు చేసినవని మరియు వాటిని పరిశ్రమల్లో వాడతాం, మనుషుల వినియోగానికి కాదని’ అగర్వాల్ అన్నారు.

కాబట్టి, ఈ వాదన/దావా తప్పు.

వాదన/CLAIM: ప్లాస్టిక్‌తో గోధుమ గింజలను తయారు చేస్తున్న ఒక ఫ్యాక్టరీ వైరల్ వీడియో కనిపిస్తుంది.

నిర్ధారణ/CONCLUSION: వైరల్ వీడియో ప్లాస్టిక్‌ను రీసైకిల్ చేసే ఫ్యాక్టరీని చూపిస్తుంది.ప్లాస్టిక్‌ను చిన్న చిన్న ముక్కలుగా చేసి, కడిగి, ప్లాస్టిక్ దారాలుగా చేసి, ఆపై చిన్న గుళికలగా(pellets)ఏర్పరుస్తుంది.ఈ గుళికలను(pellets) పరిశ్రమలలో ఉపయోగిస్తారు మరియు అవి మనుషుల వినియోగానికి ఉద్దేశించినవి కావు. అవి ఏ రకమైన ఆహార ధాన్యాలు కావు.

RATING: – Totally False–?????

[మరి కొన్ని Fact Checks: MMR టీకాలు ఆటిజంకు కారణమవుతాయని వైరల్ సోషల్ మీడియా పోస్ట్‌లు పేర్కొంటున్నాయి; Fact Check ;

మొబైల్‌లు, టీవీలు, ఫ్రిజ్‌లపై GST 31.3% నుంచి 18%కి తగ్గిందని క్లెయిమ్/వాదన వైరల్ అవుతోంది; Fact Check]

 

ఇజ్రాయెల్-పాలస్తీనా వివాదం కొనసాగుతున్న నేపథ్యంలో ఇజ్రాయెల్ ప్రధాని బెంజమిన్ నెతన్యాహు తన కుమారుడిని సైన్యంలోకి పంపారా? Fact Check

3 Replies

గాజా స్ట్రిప్‌లో కొనసాగుతున్న ఇజ్రాయెల్-పాలస్తీనా వివాదం మధ్య, హమాస్ ఆకస్మిక దాడిని ప్రారంభించిన తర్వాత, విభిన్న దావాలతో కూడిన పలు వీడియోలు మరియు చిత్రాలు ఇంటర్నెట్‌లో వైరల్ అయ్యాయి.వైరల్ చిత్రాలలో ఒకటి ఇజ్రాయెల్ ప్రధాన మంత్రి బెంజమిన్ నెతన్యాహు తన కుమారుడిని ఆర్మీలో చేరడానికి పంపినట్లు పేర్కొంది.

వైరల్ ట్వీట్ బెంజమిన్ నెతన్యాహు ఒక యువకుడితో ఉన్న చిత్రం కనబడుతుంది. “ఎంతటి నాయకుడు. నిజమైన దేశభక్తి: బెంజమిన్ నెతన్యాహు హమాస్‌పై యుద్ధంలో పాల్గొనేందుకు తన కొడుకును జాతీయ విధుల్లోకి పంపుతున్నాడు. ఇజ్రాయెల్ ఆర్మీ” అని ట్వీట్‌లో ఉంది.

ఇజ్రాయెల్-పాలస్తీనా వివాదం కొనసాగుతున్న నేపథ్యంలో బెంజమిన్ నెతన్యాహు కుమారుడు ఇజ్రాయెల్ సైన్యంలో చేరి హమాస్‌కు వ్యతిరేకంగా పోరాడతారని ట్వీట్ పేర్కొంది.

ఇక్కడ, ఇక్కడ మరియు ఇక్కడ అదే claim/దావాతో చిత్రం షేర్ చేయబడింది.

ఈ వైరల్ ఇమేజ్‌ని ఫ్యాక్ట్ చెక్ చేయమని Digiteye India టీమ్‌ వారికీ వాట్సాప్‌లో రిక్వెస్ట్ వచ్చింది.

FACT CHECK

క్లెయిమ్/దావా యొక్క సత్యాన్ని పరిశీలన చేయడానికి Digiteye India టీమ్‌ Googleలో రివర్స్ ఇమేజ్ సెర్చ్ను ఉపయోగించగా,’ఫ్రెండ్స్ ఆఫ్ LIBI ‘అని ఇజ్రాయెల్ సైనికులకు మద్దతిచ్చే ఒక ఇజ్రాయెలీ వెబ్‌సైట్ వాళ్ళు పోస్ట్ చేసిన చిత్రం అని తేలింది.డిసెంబర్ 4, 2017 నాటి పోస్ట్‌లో, వెబ్‌సైట్ ఈ చిత్రాన్ని “ఇజ్రాయెల్ ప్రధాన మంత్రి కుమారుడు అవ్నర్ నెతన్యాహు (Avner Netanyahu)ఆర్మీ సర్వీస్‌ను పూర్తి చేశాడు” అని పేర్కొన్న పోస్ట్ కోసం షేర్ చేసింది.

ఇది బెంజమిన్ నెతన్యాహు కుమారుడు అవ్నర్ యొక్క మరిన్ని చిత్రాల కోసం వెతకడానికి దోహదపడింది. మేము కీవర్డ్ ని ఉపయోగించి వెతకగా ‘టైమ్స్ ఆఫ్ ఇజ్రాయెల్‘ ప్రచురించిన ఈ పోస్ట్‌కు దారితీసింది.డిసెంబరు 1, 2014 నాటి కథనం ప్రకారం, నెతన్యాహు తన కొడుకు తప్పనిసరి ఆర్మీ సర్వీస్‌లో చేరుతున్నందున అతనికి వీడ్కోలు పలుకుతున్నట్లు పేర్కొంది.వార్తా ప్రచురణ ఇదే చిత్రాన్ని “డిసెంబర్ 01, 2014న జెరూసలేం అమ్మూనిషన్ హిల్లో వారి కుమారుడు అవ్నర్‌తో కలిసి కనిపించిన ప్రధాన మంత్రి బెంజమిన్ నెతన్యాహు మరియు అతని భార్య సారా” అనే శీర్షికతో ప్రచురించింది.

“ఇజ్రాయెల్ ప్రధానమంత్రి చిన్న కుమారుడు అవ్నర్ నెతన్యాహు (Avner Netanyahu)సోమవారం ఇజ్రాయెల్ డిఫెన్స్ ఫోర్సెస్‌లో తన సైనిక సేవను ప్రారంభిస్తున్నాడు, అతను తల్లిదండ్రులచే హృదయపూర్వక వీడ్కోలు అందుకొన్న తరువాత, అతను బస్సులో ఎక్కడానికి వచ్చాడు” అని వార్తా పత్రిక శీర్షిక పేర్కొంది.

యూదు, డ్రూజ్ లేదా సర్కాసియన్(Jewish, Druze or Circassian) అయిన 18 ఏళ్లు పైబడిన ప్రతి ఇజ్రాయెల్ పౌరుడు ఇజ్రాయెల్ డిఫెన్స్ ఫోర్సెస్‌లో పనిచేసే ‘తప్పనిసరి విధానం’ ఇజ్రాయెల్లో కలిగి ఉంది.కొన్ని మినహాయింపులు ఉన్నాయి. పౌరులు నమోదు చేసుకున్న తర్వాత, వారు నిర్ధిష్ట రోజుల పాటు సైన్యంలో పనిచేయవలసి ఉంటుంది.పురుషులు కనీసం 32 నెలలు, మహిళలు కనిష్టంగా 24 నెలలు సేవ చేయాలని భావిస్తున్నారు.పౌరులు ‘ఎలైట్ కంబాట్ యూనిట్ల’ నుండి ‘కంబాట్ సపోర్ట్ యూనిట్ల’ వరకు ఉండే యూనిట్లలో సేవలు అందిస్తారు.

అందువల్ల ఈ దావా తప్పు.

CLAIM/దావా: ఇజ్రాయెల్-పాలస్తీనా వివాదం కొనసాగుతున్న నేపథ్యంలో ఇజ్రాయెల్ ప్రధాని బెంజమిన్ నెతన్యాహు తన కుమారుడిని సైన్యంలోకి పంపారు.

CONCLUSION/నిర్ధారణ: ఈ వైరల్ చిత్రం 2014లో బెంజమిన్ నెతన్యాహు తన కుమారుడిని ‘తప్పనిసరి ఆర్మీ సర్వీస్’‌లో చేరడానికి ముందు హృదయపూర్వక వీడ్కోలు అందించడానికి వెళ్లినప్పటి చిత్రం.

RATING: Misrepresentation-???

[మరి కొన్ని Fact checks: నోబెల్ గ్రహీత అమర్త్యసేన్ మరణించారా? నకిలీ ట్విట్టర్ ఖాతా యొక్క దావా వైరల్ అవుతుంది; Fact Check ; MMR టీకాలు ఆటిజంకు కారణమవుతాయని వైరల్ సోషల్ మీడియా పోస్ట్‌లు పేర్కొంటున్నాయి; Fact Check]

అయోధ్యలో దొరికిన రాగి స్క్రోల్ (రాగి ఫలకం)బౌద్ధుల కాలానికి చెందినదని వీడియో పేర్కొంది; Fact Check

3 Replies

అయోధ్య ఆలయం ముగింపు దశకు చేరుకుంటున్న సమయంలో, ఆలయ స్థలం నుండి బౌద్ధ మతంకు చెందిన పురాతన రాగి స్క్రోల్(రాగి ఫలకం))కనుగొనబడిందని పేర్కొంటూ పాత వీడియో ఒకటి ప్రచారం చేయబడింది.
వాట్సాప్‌లో వచ్చిన claim/దావా ఇలా ఉంది: “అయోధ్య పురావస్తు తవ్వకంలో, బౌద్ధుల కాలం నాటి రాగి ఫలకం కనుగొనబడిందని, ఇది బౌద్ధమత అస్థిత్వానికి అతిపెద్ద సాక్ష్యం.”

ఈ వీడియో ఇంతకు ముందు ట్విట్టర్‌లో ఈ క్రింది విధంగా షేర్ చేయబడింది:

“తామ్రపాత్ర” అని కూడా పిలుస్తారు, ఈ రాగి ఫలకాలను పురాతన కాలంలో డాక్యుమెంటేషన్(దస్తావేజులను సమకూర్చుట) కోసం ఉపయోగించారు మరియు దానిని ఉదహరిస్తూ, హిందువులకు పూజ్యమైన ప్రదేశం మరియు భగవంతుడు శ్రీ రాముని యొక్క జన్మస్థలంగా పిలువబడే అయోధ్యకు బౌద్ధమతానికి లింక్ ఉందని దావా/వాదన చెబుతుంది.
రాముడి ఆలయ నిర్మాణాన్ని బౌద్ధ భిక్షువులు నిరసిస్తున్న నేపథ్యంలో ఈ వాదనకు బలం చేకూరింది.

రామజన్మభూమి ప్రాంతం బౌద్ధ క్షేత్రమని, తవ్వకాల కోసం యునెస్కోకు (UNESCO)అప్పగించాలని 2020 జూలైలో బౌద్ధ సన్యాసులు అయోధ్యలో నిరసన చేపట్టారు.రామమందిర నిర్మాణ పనులను వెంటనే నిలిపివేయాలని, యునెస్కో ఆ స్థలంలో తవ్వకాలను చేపట్టాలని బౌద్ధ సన్యాసులు డిమాండ్ చేశారు.

అయోధ్య ఆలయ సమస్య సుప్రీంకోర్టు ద్వారా పరిష్కరించబడింది మరియు స్థానిక వక్ఫ్ బోర్డు కూడా మసీదును పట్టణంలో వేరే చోటికి మార్చడానికి అంగీకరించినప్పటికీ, అయోధ్యలో బౌద్ధమత అస్థిత్వం/వారసత్వం యొక్క వాదన సున్నితమైన సమస్యకు మరో కోణాన్ని జోడిస్తుంది.

Fact Check

వాస్తవం పరిశీలన కోసం Digiteye India ఈ దావాను స్వీకరించి,వైరల్ వీడియో యొక్క కొన్ని ఫ్రేమ్‌ల ఆధారంగా మొదట Google reverse imageను ఉపయోగించి చూడగ, ఈ దావా జూన్ 2020 నుండి అడపాదడపా ఇక్కడ మరియు ఇక్కడ వెలువడుతున్నట్లు చూపబడింది.

అయితే, మేము యూట్యూబ్‌లో సంబంధిత వీడియోల కోసం పరిశీలన చేసినప్పుడు, శ్రీరామ్ ప్రభు కుమార్ అనే వినియోగదారుడు మార్చి 19, 2022న “500 B.C | ఇరాన్‌లో స్వర్ణాక్షరాలుతో ఉన్న ఎస్తేర్ యొక్క అసలు పుస్తకం కనుగొనబడింది” అనే శీర్షికతో యూట్యూబ్‌లో యూదుల టైమ్ క్యాప్సూల్‌కి(Jewish time capsule) సంబంధించిన ఇలాంటి వీడియో అప్‌లోడ్ చేసారు.

గూగుల్ సెర్చ్‌ని ఉపయోగించి, స్క్రోల్‌పై (ఫలకంపై)యూదుల భాష అయిన ‘హీబ్రూ’లో రాసి ఉన్న లిపి(అక్షరాలు)ని మనం చూడవచ్చును. అంతేకాకుండా, రాగి ఫలకంపై యూదుల ఐకానోగ్రఫీకి చెందిన “స్టార్ ఆఫ్ డేవిడ్” యూదు సంఘాల రక్షణ కోసం ఉపయోగించబడే విలక్షణమైన చిహ్నం మనం చూడవచ్చును.

“ఇది ఒక ఫోర్జరీ” అని న్యూయార్క్ యూనివర్శిటీ యొక్క గ్లోబల్ నెట్‌వర్క్ ఫర్ అడ్వాన్స్‌డ్ రీసెర్చ్ ఇన్ జ్యూయిష్ స్టడీస్ ప్రొఫెసర్ మరియు డైరెక్టర్ లారెన్స్ షిఫ్‌మన్ AFP కి చెప్పారు.”మా దగ్గర హిబ్రూ అక్షరాల యొక్క నిర్హేతుకమాన అమరిక/క్రమం ఉంది,కాని ఎస్తేర్ పుస్తకం లేదు.”

అందుకే, వీడియోలో చూపిన రాగి ఫలకానికి బౌద్ధ సాహిత్యం లేదా బౌద్ధ లిపితో సంబంధం లేదు, మరియు ఇరాన్‌లో కనుగొనబడిన ఎస్తేర్ యొక్క అసలైన పుస్తకమని నిరూపణ కూడ కాలేదు.

Claim/దావా:అయోధ్య త్రవ్వకాల్లో బౌద్ధుల కాలానికి చెందిన రాగి ఫలకం దొరికింది.

నిర్ధారణ:రాగి ఫలకం లేదా స్క్రోల్ యొక్క వైరల్ వీడియో బౌద్ధ కాలానికి చెందినది కాదు, దానిపై హిబ్రూ భాషలో యూదుల గ్రంథాలకు చెందిన లిపి/అక్షరాలు ఉన్నాయి.
Rating: Misrepresentation —

[మరి కొన్ని Fact checks:ఎత్తైన రైల్వే వంతెనపై వెలుతున్న రైలు వీడియో భారతదేశంలోనిది కాదు, చైనా దేశంలోని వీడియో: Fact Check ;  MMR టీకాలు ఆటిజంకు కారణమవుతాయని వైరల్ సోషల్ మీడియా పోస్ట్‌లు పేర్కొంటున్నాయి; Fact Check]

 

ఎత్తైన రైల్వే వంతెనపై వెలుతున్న రైలు వీడియో భారతదేశంలోనిది కాదు, చైనా దేశంలోని వీడియో: Fact Check

4 Replies

ఎత్తైన రైల్వే వంతెనపై రైలు నడుస్తున్న వీడియో వాట్సాప్ ప్లాట్‌ఫారమ్ మరియు ఇతర సోషల్ మీడియాలో షేర్ చేయబడింది.
Claim/దావా ఈ విధంగా ఉంది: “అభినందనలు భారతదేశం!!! జమ్మూ కాశ్మీర్‌లోని చీనాబ్ నదిపై ఉధంపూర్-శ్రీనగర్-బారాముల్లా రైలు లింక్‌పై నిర్మాణంలో ఉన్న ప్రపంచంలోనే అత్యంత ఎత్తైన రైల్వే ట్రాక్‌పై మార్చి 21న చిన్న రైలు టెస్ట్ రన్ విజయవంతంగా నిర్వహించబడింది.”

రెండు పర్వతాలను కలిపే ఎత్తైన వంతెనపై రైలు ప్రయాణిస్తున్నట్లు వీడియో చూపిస్తుంది. ట్విట్టర్‌లో కూడా ఇక్కడ షేర్ చేశారు.

 

FACT CHECK:

వాట్సాప్ పంపినవారు క్లెయిమ్‌ను పరిశీలన చేయమని Digiteye Indiaని కోరారు.

మేము రైలు ట్రాక్ కోసం ఎత్తైన వంతెన కోసం Google రివర్స్ ఇమేజ్ సెర్చ్‌లో సెర్చ్ చేయగా, ఆ వంతెన వాస్తవానికి చైనాలోని బీపాంజియాంగ్ రైల్వే వంతెన అని మరియు భారతదేశంలోనిది కాదని మేము కనుగొన్నాము. ఈ వంతెన 2001లో ప్రారంభించబడింది మరియు 275 మీటర్ల ఎత్తు మరియు 118 కిలోమీటర్ల పొడవుతో చైనాలోని గుయిజౌ ప్రావిన్స్‌లోని(Guizhou province) లియుపాన్‌షుయ్(Liupanshui) మరియు బైగావోలను(Baigao) కలుపుతుంది.

వాస్తవానికి, ఈ క్లెయిమ్‌లోని వీడియో బీపాంజియాంగ్ వంతెన గుండా ప్రయాణిస్తున్న రైలు యొక్క వైరల్ వీడియో మరియు మొట్టమొదటగా చైనా వెబ్‌సైట్‌లో అప్‌లోడ్ చేయబడింది. Highstbridges.com పేరుతో ఉన్న మరో వెబ్‌సైట్ అదే వంతెనను తన వీడియోలో చూపిస్తుంది.

వాస్తవానికి, భారతదేశంలో మరియు ప్రపంచంలోనే ఎత్తైన వంతెన జమ్మూ కాశ్మీర్‌లోని చీనాబ్ నదిపై ఇప్పటికీ నిర్మాణంలో ఉంది, ఇది మార్చి 26, 2023న టెస్ట్ రన్ నిర్వహించినప్పుడు వార్తల్లో నిలిచింది. దీనిని రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ కూడా ప్రకటించారు.


భారతదేశంలో చీనాబ్ నదిపై 1,178 అడుగుల ఎత్తులో ఉన్న ఈ వంతెన భద్రత తనిఖీ చెయ్యడం కోసం వంతెన పైన రైలు నడుపుతు పరీక్షల నిర్వహణ జరుగుతుంది మరియు జనవరి 2024 నాటికి ప్రాజెక్ట్ పూర్తవుతుంది.అందువల్ల, Claim/దావాలో చూపిన వీడియో తప్పుదారి పట్టించే విధంగా ఉంది.

Claim/దావా: జమ్మూ కాశ్మీర్‌లోని చీనాబ్ నదిపై నిర్మాణంలో ఉన్న ఎత్తైన రైల్వే వంతెనను వీడియో చూపిస్తుంది.

నిర్ధారణ:వీడియో చైనీస్ వంతెనను చూపుతుంది,అంతే కాని భారతదేశంలోని జమ్మూ కాశ్మీర్‌లో నిర్మాణంలో ఉన్న వంతెన కాదు.

Rating: Misleading —

[మరి కొన్ని Fact checks: ఢిల్లీలో జరిగిన జి20 సదస్సు విజయవంతం అయిన సందర్బంగా టాటా మోటార్స్ బహుమతులు ఇస్తోందా? Fact Check;  MMR టీకాలు ఆటిజంకు కారణమవుతాయని వైరల్ సోషల్ మీడియా పోస్ట్‌లు పేర్కొంటున్నాయి; Fact Check]

ఢిల్లీలో జరిగిన జి20 సదస్సు విజయవంతం అయిన సందర్బంగా టాటా మోటార్స్ బహుమతులు ఇస్తోందా? Fact Check

2 Replies

సెప్టెంబరు 9-10 తేదీల్లో ఢిల్లీలో జరిగిన జీ20 సదస్సు విజయవంతంగా జరిగింది. అయితే, ఈ ఈవెంట్‌పై ప్రజలు చేసిన అనేక తప్పుడు వాదనలు సోషల్ మీడియాలో కనపడుతున్నాయి.అందులో ఒక వాదన జి20 సదస్సు విజయవంతం అయిన సందర్బంగా టాటా మోటార్స్ ప్రజలకు ఉచిత బహుమతులు ఇస్తున్నారని వైరల్ అయింది.

సోషల్ మీడియాలో, వాట్సాప్‌లో టాటా మోటార్స్ ప్రజలకు ఉచిత బహుమతులు ఇస్తున్నారని ప్రచారం జరుగుతోంది.ఈ ప్రచారంలో లింక్‌ కలిగి ఉంటుంది, ఇక్కడ వ్యక్తులు ఉచిత బహుమతికి అర్హత పొందేందుకు వారి వ్యక్తిగత వివరాలను నమోదు చేయాలి మరియు WhatsApp groupలలో భాగస్వామ్యం/share చేయలని ఉంది.

వైరల్ అవుతున్నా ఈ వాదనను పరిశీలన చేయమని Digiteye India కి WhatsApp అభ్యర్థన వచ్చింది.

FACT CHECK

మేము టాటా మోటార్స్ వారు తమ కస్టమర్‌ల కోసం అలాంటి స్కీమ్‌ను ఏదైనా ప్రకటించారా అని చూడటానికి టాటా మోటార్స్ యొక్క సోషల్ మీడియా హ్యాండిల్‌లను పరిశీలన చేసాము.టాటా మోటార్స్ లేదా మరేదైనా కంపెనీ అటువంటి బహుమతులను నిర్వహించిందా అని చూడటానికి మేము వార్తా కథనాలను కూడా పరిశీలన చేసాము. అటువంటి పోటీకి Googleలో ఎటువంటి ఫలితం/వార్తా కధనం లేదు.

మేము మరింత పరిశీలన చేయగా, క్లెయిమ్‌కి జోడించిన లింక్ టాటా మోటార్స్ (tatamotors.com) నుండి కాదని, ఫిషింగ్ కేసుగా కనిపించే వేరే వెబ్‌సైట్ నుండి అని కనుగొన్నాము. క్లెయిమ్ చాలా సార్లు సోషల్ మీడియాలో ప్రతిసారీ వేరే లింక్‌తో షేర్ చేయబడింది.

మరింత పరిశీలన చేసినప్పుడు, ట్విట్టర్‌లో టాటా మోటార్స్ కార్స్ వారు ఒక ప్రకటన విడుదల చేసి ఈ వాదనలను తిరస్కరించిన పోస్ట్‌ను చూశాము.

టాటా వారు క్రింద విధంగా ఒక ప్రకటన విడుదల చేసారు:
“దయచేసి టాటా మోటార్స్ అటువంటి పోటీ ఏదీ ప్రకటించలేదని మరియు అటువంటి పథకాలతో ఎటువంటి సంబంధం లేదని స్పష్టంగా తిరస్కరిస్తున్నమని గమనించండి.ఇలాంటి మోసపూరిత సందేశాలు సోషల్ మీడియాలో మరింత వ్యాప్తి చేయవద్దని, వెంటనే తొలగించాలని మేము సూచిస్తున్నాము. దయచేసి అటువంటి లింక్‌లు/సందేశాలను క్లిక్ చేయడం లేదా వాటిని షేర్ చెయ్యడం మానుకోండి.”

మరియు “టాటా మోటార్స్ నుండి ఏదైనా అధికారిక పోటీ/ప్రకటన చేయవలిసి వస్తే మా అధికారిక వెబ్‌సైట్/సోషల్ మీడియా హ్యాండిల్‌లో మాత్రమే ఎల్లప్పుడూ నేరుగా ప్రకటించబడుతుందని దయచేసి గమనించండి.”భవిష్యత్తులో మా అధికారిక వెబ్‌సైట్లో సులభంగా ధృవీకరణ చేసుకోవచ్చును.

మరిన్ని వివరాలను తెలుసుకోవడానికి మేము బెంగళూరులో ఉన్న సాఫ్ట్‌వేర్ డెవలపర్‌ని సంప్రదించాము.
వివేక్ అస్థానా మాట్లాడుతూ, “ఈ లింక్‌లు ఫిషింగ్ కేసులుగా పరిగణించవచ్చు.  వినియోగదారులు తమ వ్యక్తిగత డేటాను ఎక్కడ ఉంచుతారో తెలుసుకోవాలి, ఎందుకంటే డేటాను తారుమారు వినియోగదారులను చేసి మోసం చెయ్యడానికి ఉపయోగించబడుతుంది.
కాబట్టి, దావా/వాదన పూర్తిగా తప్పు.

CLAIM/వాదన:టాటా మోటార్స్ వారు జి20 సదస్సు విజయవంతం అయిన సందర్బంగా బహుమతులు అందిస్తోంది.

నిర్ధారణ: టాటా మోటార్స్ ఒక ప్రకటన విడుదల చేసింది, అక్కడ వారు అటువంటి పథకం లేదా బహుమతిని ప్రారంభించలేదని స్పష్టీకరించారు..

RATING: Totally False —

[మరి కొన్ని Fact Checks: Did Netherlands PM clean up after spilling his drink at G20 summit in Delhi? Fact Check]

 Is Homeopathy an effective means to treat serious illnesses? Fact Check]

 

చంద్రయాన్-3 ల్యాండింగ్ తర్వాత ఇస్రో చీఫ్ సోమనాథ్ బెంగళూరులోని ఆర్‌ఎస్‌ఎస్ కార్యాలయాన్ని సందర్శించారా? Fact Check

Leave a reply

చంద్రుని దక్షిణ ధ్రువంపై చంద్రయాన్-3 విజయవంతంగా సాఫ్ట్-ల్యాండింగ్ అయిన తర్వాత, ఇస్రో చీఫ్ ఎస్ సోమనాథ్ గురించి పలు వీడియోలు సోషల్ మీడియాలో ప్రసారం చేయడం ప్రారంభం అయ్యాయి.అంతకుముందు చంద్రుని దక్షిణ ధ్రువంపై చంద్రయాన్-3 విజయవంతంగా సాఫ్ట్-ల్యాండింగ్ అయిన సందర్భంగా ఇస్రో చీఫ్ సంబరాలు చేసుకుంటున్న పాత వీడియో వైరల్‌గా మారింది.ఈసారి ఆయనను సత్కరిస్తున్న మరో వీడియో ప్రసారం చేయడం జరిగింది.

0:09 నిమిషాల నిడివి ఉన్న వీడియోలో ఇద్దరు వ్యక్తులు తెల్లటి దుస్తులు ధరించి S సోమనాథ్‌ను సత్కరిస్తున్నట్లు చూపబడింది.వారు అతని భుజాలపై శాలువా కప్పుతుంటే,అతను చేతులు జోడించి ‘నమస్తే’చేస్తున్నట్లు చూపబడింది.ఇస్రో చీఫ్ బెంగళూరులోని ఆర్‌ఎస్‌ఎస్ కార్యాలయాన్ని సందర్శించారని, ఈ వీడియో ఆ ఈవెంట్‌లోనిదేనని సోషల్ మీడియాలో పలు వీడియోలు పేర్కొంటున్నాయి.

వీడియో ఇక్కడ, ఇక్కడ, మరియు  ఇక్కడ షేర్ చేయబడ్డది.

ఈ వైరల్ వీడియోను పరిశీలన చేయమని Digiteye India కి WhatsApp అభ్యర్థన వచ్చింది.

FACT CHECK

Digiteye India బృందంవారు వీడియోని అనేక కీఫ్రేమ్‌లుగా విభజించి Googleలో రివర్స్ ఇమేజ్ ఉపయోగించి వీడియోని పరిశీలించారు.ఇలాంటి దావాతో అనేక మంది వ్యక్తులు ఈ వీడియోను భాగస్వామ్యం(share) చేయడాన్ని మేము గమనించాము.కీలక పదాలతో మరింత వెతికినప్పుడు, RSS ప్రమోషన్ అండ్ పబ్లిసిటీ హెడ్ – రాజేష్ పద్మర్ చేసిన ఈ ట్వీట్ మాకు కనిపించింది.అతని ట్వీట్‌లో మూడు చిత్రాలు మరియు అదే వైరల్ వీడియో ఉన్నాయి.

జూలై 19, 2023 నాటి తన ట్వీట్‌లో, చంద్రయాన్-3 మిషన్‌ను విజయవంతంగా నడిపించినందుకు S సోమనాథ్‌ను RSS ప్రధాన కార్యదర్శి – దత్తాత్రేయ హోసబాలే అభినందించారు.చంద్రునిపై చంద్రయాన్-3 రోవర్ ల్యాండింగ్‌కు ముందే బెంగళూరులోని చామరాజపేటలోని రాష్ట్రోత్థాన పరిషత్‌లో ఈ సన్మానం జరిగిందని అందులో పేర్కొన్నారు. రోవర్ ఆగష్టు 23, 2023న చంద్రునిపై దిగింది.

మేము రాష్ట్రోత్థాన పరిషత్‌ గురించి గూగుల్ సెర్చ్ చేసాము. “వ్యక్తిగతంగా సమాజంలో పరివర్తన తీసుకురావడం ద్వారా ఆరోగ్యకరమైన మరియు స్థిరమైన సమాజాన్ని సృష్టించే దిశగా 1965 నుండి కృషి చేస్తున్న ఒక NGO అని ఫలితాలు చూపించాయి.వీడియో తేదీని ధృవీకరించడానికి మేము రాష్ట్రోత్థాన పరిషత్ యొక్క సోషల్ మీడియా హ్యాండిల్‌లను పరిశీలించాము. వారి బ్లాగ్ పోస్ట్‌లలో ఒకదానిలో, వారు ఈ ఈవెంట్ గురించి వ్రాసారు మరియు అదే చిత్రాలను షేర్ చేసారు.

“అంతరిక్ష శోధనలో అతను సాధించిన విజయాలను జరుపుకోవడానికి మరియు ఇస్రో యొక్క భవిష్యత్తు మిషన్లకు తన మద్దతును తెలియజేయడానికి” ఈ కార్యక్రమాన్ని నిర్వహించినట్లు బ్లాగ్ పోస్ట్ పేర్కొంది.

మేము బహుళ కీవర్డ్‌లను ఉపయోగించి వీడియోని ధృవీకరించడానికి ప్రయత్నిస్తున్నప్పుడు కర్ణాటకలోని విశ్వ సంవాద కేంద్రం చేసిన ఈ ట్వీట్‌ని చూశాము. వీడియోలో పేర్కొన్నట్లుగా ఇస్రో చీఫ్ ఆర్‌ఎస్‌ఎస్ కార్యాలయాన్ని సందర్శించలేదని ట్వీట్‌లో పేర్కొన్నారు.

అతను ‘తపాస్’ ప్రాజెక్ట్‌కు నాయకత్వం వహిస్తున్న వ్యక్తులను కలవడానికి రాష్ట్రోత్థాన పరిషత్‌ని సందర్శించారు. ఈ NGO చేస్తున్న ప్రాజెక్ట్ సమాజంలోని అణగారిన వర్గాలకు చెందిన విద్యార్థులను IITలో చదివేలా చేయడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. కాబట్టి,ఇది తప్పుడు వాదన/claim.

CLAIM/దావా: చంద్రయాన్-3 విజయవంతంగా ల్యాండింగ్ అయిన తర్వాత ఇస్రో చీఫ్, ఎస్ సోమనాథ్ బెంగళూరులోని ఆర్‌ఎస్‌ఎస్ కార్యాలయాన్ని సందర్శించారు.

నిర్ధారణ:ఈ వీడియో జూలై 2023 నాటిది, S సోమనాథ్ బెంగళూరులోని ఒక NGOని సందర్శించి, చంద్రయాన్-3 మిషన్‌కు నాయకత్వం వహించినందుకు సత్కరించారు.అంతే కాని ఆర్‌ఎస్‌ఎస్ కార్యాలయాన్ని సందర్శించలేదు.

RATING: Misrepresentation —

[మరి కొన్ని Fact Checks:: Does this video show ISRO Chief celebrating success of Chandrayaan-3? Fact Check]

ఢిల్లీలో జరిగిన G20 శిఖరాగ్ర సమావేశంలో నెదర్లాండ్స్ PM తన పానీయం/డ్రింక్ పొరపాటున నేల మీద పడితే తానే స్వయంగా శుభ్రం చేసారా? Fact Check

Leave a reply

సెప్టెంబర్ 09-10 తేదీల్లో దేశ రాజధాని ఢిల్లీలో జి20 సదస్సు జరిగింది. శిఖరాగ్ర సమావేశానికి సంబంధించిన వీడియో ఒకటి సోషల్ మీడియాలో వైరల్ అవుతోంది.నెదర్లాండ్స్ ప్రధాని తన డ్రింక్‌ పొరపాటున నేల మీద పడిపోతే తానే స్వయంగా నేలను శుభ్రం చేస్తున్న వీడియో ఒకటి సోషల్ మీడియాలో వైరల్ అవుతోంది.

వాట్సాప్‌లో కూడా వీడియో వైరల్ అవుతోంది. వీడియో దావా/ వాదన క్రింద విధంగా ఉంది::

“ఇది G-20 శిఖరాగ్ర సమావేశం 2023లో న్యూఢిల్లీ లో జరిగినప్పుడు,నెదర్లాండ్ ప్రధాని తన చేతిలోని టీ పొరపాటున నేల మీద పడిపోతే,  ఆయన  స్వచ్ఛంద సేవకులను శుభ్రం చేయడానికి పిలవలేదు. తర్వాత ఏమి జరిగిందో దయచేసి చూడండి. ఇది మన దేశ రాజకీయ ప్రజలకు గుణపాఠం.”

అదే విధమైన వాదన/ దావా తో వీడియో ఇక్కడ, ఇక్కడ, మరియు  ఇక్కడ షేర్ చేయబడ్డది.

ఈ వైరల్ వీడియోను పరిశీలన చేయమని Digiteye India కి WhatsApp అభ్యర్థన వచ్చింది.

FACT CHECK

Digiteye India బృందంవారు వీడియోని అనేక కీఫ్రేమ్‌లుగా విభజించడానికి inVidని(video verification tool) ఉపయోగించారు. మేము కీఫ్రేమ్‌లలో ఒకదాన్ని ఉపయోగించి, Googleలో రివర్స్ ఇమేజ్ ఉపయోగించి పరిశీలించి చూస్తే, అది 2018 నాటి వీడియోకి దారితీసింది.

మేము కీలకపదాలను(Keywords) మరియు Google search ఉపయోగించి , 2018 వరకు వెనక్కి వెళ్లి పరిశిలిస్తే, అనేక ఫలితాలు వేలువడ్డాయి. ఆ ఫలితాలలో ఒకటి ABC న్యూస్ వారి కథనానికి దారితీసింది. నివేదిక జూన్ 5, 2018 నాటిది మరియు నెదర్లాండ్స్ PM ఆయన వల్ల చిందిన టీని ఆయననే స్వయంగా శుభ్రం చేస్తున్నట్లు చూపించింది. డచ్ పార్లమెంట్ భవనం వద్ద మార్క్ రుట్టే(Mark Rutte)అనుకోకుండా తన కప్పును జారవిడిచినట్లు అందులో పేర్కొంది. ఆ పనిని హౌస్ కీపింగ్ సిబ్బంది సిబ్బందికి వదిలివేయకుండా ఆయనే స్వయంగా నేలను శుభ్రం చేసారు.ఆయన శుభ్రం చేస్తుండగా, క్లీనింగ్ సిబ్బంది ఆయన్ని ఉత్సాహపరిచారు.

మేము YouTubeలో ఇదే విధంగా శోధన/పరిశీలించినప్పుడు, యూరోన్యూస్ వారు తీసినా వీడియో కనిపించింది.
వీడియో శీర్షిక, చూడండి: డచ్ పీఎం రుట్టే ఆయన వల్ల చిందిన కాఫీని ఆయనే స్వయంగా శుభ్రం చేస్తున్నట్లు చూపించింది.వైరల్ దావా/వాదనలోఉపయోగించింది అదే వీడియో.వీడియో జూన్ 5, 2018 నాటిది.

అందుకే, G-20 సమావేశం సందర్భంలో తప్పుడు వాదన/దావాతో పాత వీడియో మళ్లీ ప్రచారం చేయబడుతోంది.

వాదన/Claim: ఢిల్లీలో జరిగిన G20 శిఖరాగ్ర సమావేశంలో నెదర్లాండ్స్ PM మార్క్ రుట్టే(Mark Rutte)తన పానీయం/డ్రింక్ పొరపాటున నేల మీద పడితే తానే స్వయంగా శుభ్రం చేసారు.

నిర్ధారణ: ఈ వీడియో 2018 నాటిది మరియు డచ్ పార్లమెంట్ వద్ద చిందిన పానీయాన్ని మార్క్ రుట్టే(Mark Rutte) శుభ్రం చేస్తున్నట్లు చూపిస్తుంది. ఢిల్లీలో జరిగిన G20 శిఖరాగ్ర సమావేశంలో జరిగిన సంఘటన కాదు.

RATING: Misinterpretation – 

[మరి కొన్ని Fact Checks:Is Tata Motors giving out gifts for the success of G20 summit in Delhi? Fact Check]