Tag Archives: fact check in telugu

ఈ మనిషి యోగా శక్తితో గాలిలో తేలియాడుతున్నాడా? Fact Check

వాట్సాప్‌లో ఓ వీడియో వైరల్‌ అవుతోంది. వైరల్ వీడియోలో ఒక వ్యక్తి ఎటువంటి మద్దతు/సహాయం లేకుండా గాలిలో తేలుతున్నట్లు ఆరోపిస్తున్నారు.యోగా శక్తి వల్లే మనిషి గాలిలో తెలియాడుతున్నడని వీడియోతో వైరల్ అవుతున్న వాదనలు పేర్కొంటున్నాయి.దావాలో ఒకటి ఈ విధంగా ఉంది,

यह लड़का तमिलनाडु का रहने वाला है। इसने योग विद्या के बल पर आसमान में उड़कर दिखाया। यह देखकर वैज्ञानिक भी हैरान हैं। श्रीरामचरित मानस और पवनपुत्र श्री हनुमान जी को काल्पनिक बताने वालों के लिये खुली चुनौती|

(అనువాదం:ఈ అబ్బాయి తమిళనాడుకు చెందినవాడు. యోగ శక్తితో ఆకాశంలో ఎగురుతున్నాడు. ఇది చూసి శాస్త్రవేత్తలు కూడా ఆశ్చర్యపోతున్నారు. శ్రీ రామచరిత్ర మానస్ మరియు పవన పుత్ర శ్రీ హనుమంతుడు ఊహాత్మకమైన/కల్పితం అని పిలిచే వారికి ఇది ఓపెన్ ఛాలెంజ్. )

వాట్సాప్‌లో వైరల్ అయిన ఈ వీడియోను యొక్క వాస్తవాన్ని తనిఖీ చేయమని డిజిటీ ఇండియాకు అభ్యర్థన వచ్చింది.

FACT CHECK

మనిషిని గాలిలో ఎక్కువసేపు తేలుతూ ఉండేలా ఏ విధమైన పరికరాలు, క్రేన్‌లు లేదా సపోర్టును ఉపయోగించారో తెలుసుకోవడానికి Digiteye India బృందం వీడియోను నిశితంగా పరిశీలించింది.మేము వీడియో యొక్క దిగువ ఎడమ వైపున వాటర్‌మార్క్‌ని (2 నిమిషాల 12 సెకన్లు వద్ద)చూడగా, ఇది మెజీషియన్ విఘ్నేష్ ప్రభుదని పేర్కోనుంది.ఆ తర్వాత వీడియోలో వాటర్‌మార్క్ చాలాసార్లు కనిపించింది. మేము ఈ ఆధారాన్నీ /క్లూను ఉపయోగించి,Googleలో కీవర్డ్ సెర్చ్ను(keyword search) నిర్వహించాము.

కీవర్డ్ సెర్చ్ను(keyword search)నిర్వహించగా, అది విఘ్నేష్ ప్రభు వెబ్‌సైట్‌కి దారితీసింది.తమిళనాడులోని కోయంబత్తూరుకు చెందిన విఘ్నేష్ ప్రభు అంతర్జాతీయ మెజీషియన్, మెంటలిస్ట్ అని వెబ్‌సైట్ వెల్లడించింది.వీడియోలో లెవిటేటింగ్ మ్యాజిక్ గురించి కూడా ప్రస్తావించబడింది.ఇటీవల కోయంబత్తూరులోని ప్రోజోన్ మాల్‌లో తన క్లోజ్‌అప్ మ్యాజిక్ షోను ప్రదర్శించాడు. ఒక వ్యక్తి తన ల్యాప్‌టాప్‌ను గాలిలో తేలియాడేలా చేయమని అడిగాడు. కానీ మెజీషియన్ విఘ్నేష్ ప్రభు నేల మట్టం నుండి 160 అడుగుల ఎత్తులో సన్నని గాలిలో ఎగురుతూ (లేవిటేట్) మాయాజాలంలో భారతదేశ చరిత్రను సృష్టించాడు, ప్రేక్షకులను ఆశ్చర్యపరిచాడు” అని వెబ్‌సైట్ పేర్కొంది.

విఘ్నేష్ ప్రభు యొక్క యూట్యూబ్‌ని వెతికి లేవిటేటింగ్ వీడియోని పరిశీలించగా, అది ఆగస్టు 8, 2018న అప్‌లోడ్ చేయబడిందని కనుగొన్నాము.”FLYING MAN OF INDIA at 160 FEET | Magician Vignesh prabhu | Exclusive flying magic | Jai hind,”అనే శీర్షికతో ఉంది మరియు ఈ ట్రిక్ కోసం కెమెరా ట్రిక్స్, విజువల్ ఎఫెక్ట్స్ లేదా రోప్‌లు పయోగించలేదని వీడియో వివరణ స్పష్టం చేసింది.

ఈ ట్రిక్ వెనుక ఉన్న సైన్స్/రహస్యాన్ని అర్థం చేసుకోవడానికి, మేము Googleలో మరింత వెతకగా,అది ఒక తమిళ వీడియోకి దారితీసింది.వీడియోలో విఘ్నేష్ ప్రభు ‘బిహైండ్‌వుడ్స్ ఎయిర్ ఛానెల్‌’కి (Behindwoods Air channel)ఇచ్చిన ప్రత్యేక ఇంటర్వ్యూలో దాని వెనుక ఉన్న ఉపాయాన్ని/ట్రిక్ని వెల్లడించారు.

లెవిటేటింగ్ ట్రిక్ అనేది ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఇంద్రజాలికులు ఉపయోగించిన పురాతన ట్రిక్స్‌లో ఒకటి.ఈ జనాదరణ పొందిన ట్రిక్ ఎలా నిర్వహించబడుతుందో ఇంద్రజాలికుడు(మెజీషియన్) వివరించే YouTube వీడియోను మేము వీక్షించాము. తరచుగా ఈ విన్యాసాలు పట్ట పగలు సన్నని ఎయిర్ క్రాఫ్ట్ కేబుల్స్ సహాయంతో జరుగుతాయని ఇంద్రజాలికుడు వెల్లడించాడు.ఈ సన్నని కేబుల్స్/తాళ్లు పగటి పూట వెలుగులో కనిపించవు ఎందుకంటే అవి సూర్యరశ్మిని ప్రతిబింబిస్తాయి.ఇంద్రజాలికులు(మెజీషియన్) ఈ కేబుల్‌ల జాడలను తొలగించడానికి VFX మరియు ఎడిటింగ్ సాఫ్ట్‌వేర్‌లను ఉపయోగిస్తారు. ఈ ఉపాయలన్ని దృష్టికి సంబంధించిన భ్రమలు మరియు సైన్సుపై ఆధారపడతాయి.

కాబట్టి ఈ Claim/వాదన తప్పు.

Claim/వాదన: తమిళనాడులో ఒక యువకుడు యోగా వల్ల వచ్చిన శక్తి కారణంగా గాలిలో తేలాడు.

CONCLUSION/నిర్ధారణ: ఆ వీడియోలోని కుర్రాడు ఇంద్రజాలికుడు(మెజీషియన్)విఘ్నేష్ ప్రభు. యోగా వల్ల ఆయన గాలిలో తేలలేదు.ఈ లెవిటేషన్ ట్రిక్ ఒక క్లాసిక్ మ్యాజిక్ ట్రిక్ మరియు సన్నని కేబుల్స్/తాళ్లు పగటి పూట వెలుగులో సూర్యరశ్మిని ప్రతిబింబిస్తూ,కంటికి కనబడని కారణంగా, ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న ఇంద్రజాలికులు వీటిని ఉపయోగిస్తూ ఈ ట్రిక్ ప్రదర్శిస్తారు.

RATING: ?? – Misinterpretation

[మరి కొన్ని Fact Checks: MMR టీకాలు ఆటిజంకు కారణమవుతాయని వైరల్ సోషల్ మీడియా పోస్ట్‌లు పేర్కొంటున్నాయి; Fact Check ;

మొబైల్‌లు, టీవీలు, ఫ్రిజ్‌లపై GST 31.3% నుంచి 18%కి తగ్గిందని క్లెయిమ్/వాదన వైరల్ అవుతోంది; Fact Check

ఈ వైరల్ వీడియో ప్లాస్టిక్ నుండి గోధుమ ఉత్పత్తిని చూపుతుందా? Fact Check]

హమాస్ ఇజ్రాయెల్‌లోకి పారాగ్లైడ్ చేసి ఆడుకునే కోర్టులోకి ప్రవేశించిందని వైరల్ వీడియో ఆరోపించింది; Fact Check

హమాస్ అని పిలవబడే, పాలస్తీనా సైనిక సమూహం, ఇజ్రాయెల్‌పై దాడి చేయడానికి మోటరైజ్డ్ పారాగ్లైడర్‌లను ఉపయోగించింది.అయితే, దాడికి సంబంధం లేని అనేక ఇతర వీడియోలు సోషల్ మీడియాలో హమాస్ చేస్తున్న నిజమైన దాడిని ఎలా చూపుతున్నాయో తెలియజేస్తున్నాయి.అలాంటి ఒక వీడియో పారాగ్లైడర్‌లు ప్లేయింగ్ కోర్ట్ లాగా కనిపించే దానిలోకి దిగుతున్నట్లు చూపిస్తుంది.

వీడియోకు జోడించిన వాదన ప్రకారం, “హమాస్ ఉగ్రవాదులు ఇజ్రాయెల్‌లోకి పారాగ్లైడ్ చేశారు, వారు అమాయక పౌరులను ఊచకోత కోయడానికి, మహిళలు మరియు పిల్లలపై అత్యాచారం మరియు హత్య చేయడానికి ఇంటింటికీ వెళ్లారు.పారాగ్లైడర్‌లు గాలిలో ప్రయాణిస్తూ ప్లేగ్రౌండ్‌లోకి దిగడం వీడియోలో కనిపిస్తుంది.

వీడియో ఇక్కడ, ఇక్కడ మరియు ఇక్కడ కూడా ఇలాంటి వాదనలతో షేర్ చేయబడింది.వాట్సాప్‌లో వైరల్ అయిన ఈ వీడియోను యొక్క వాస్తవాన్ని తనిఖీ చేయమని Digiteye Indiaకు అభ్యర్థన వచ్చింది.

FACT CHECK

Digiteye India బృందం వారు వీడియోను అనేక కీఫ్రేమ్‌లుగా విభజించి, ప్రతి కీఫ్రేమ్‌లను ఉపయోగించి Googleలో రివర్స్ ఇమేజ్ సెర్చ్ అమలు చేయగా, 13 రోజుల క్రితం, అంటే సెప్టెంబర్ 30, 2023న YouTubeలో పోస్ట్ చేసిన ఈ వీడియోకి (క్రింద ఉన్న వీడియో) దారితీసింది.వీడియో అరబిక్‌ భాషలో ఉంది , మరియు అనువదించగా’పారాచూట్ ఫోర్సెస్ ఇన్ హెలియోపోలిస్’గా తెలుస్తుంది.వైరల్ అవుతున్న వీడియో, ఈ వీడియో రెండు ఒకటే. ఆడియో కూడా సరిగ్గా సరిపోయింది.

వీడియో యొక్క ఖచ్చితమైన స్థానాన్ని తెలియజేసే క్లూలను కనుగొనడానికి మేము వీడియోను నిశితంగా పరిశీలించాము. 0:01 సెకన్ల వద్ద, భుజంపై సమాంతర చారలతో నీలిరంగు జాకెట్ ధరించిన వ్యక్తిని గుర్తించాము.జాకెట్ వెనుక భాగంలో ‘EL NASR SC’ అని రాసి ఉంది. మేము కీవర్డ్ సెర్చ్ నిర్వహించగా, El Nasr SC అనేది ఈజిప్టులోని కైరోలో ఉన్న ఈజిప్షియన్ ఫుట్‌బాల్ క్లబ్ అని తేలింది.

Googleలో కీవర్డ్ సెర్చ్ నిర్వహించడానికి మేము ఈ ఆధారాలను ఉపయోగించాము. కైరోలో ఎల్-నాస్ర్ (El-Nasr)స్పోర్టింగ్ క్లబ్ ఉందని కనుగొన్నాము.అదే లొకేషనా కదా అని నిర్ధారించడానికి క్లబ్ యొక్క వివిధ చిత్రాలను పరిశీలించాము.Googleలో ఒక వినియోగదారు అదే ప్లేయింగ్ అరేనాని వేరే కోణం నుండి చూపుతూ చిత్రాన్ని పోస్ట్ చేసాడు.ఇది వీడియో యొక్క సరైనా స్థానాన్ని నిర్ధారించడంలో మాకు సహాయపడింది.

కాబట్టి, ఆ వీడియో ఇజ్రాయెల్‌కు చెందినదనే వాదన అబద్ధం.

వాదన/CLAIM: ఇజ్రాయెల్ పౌరులపై దాడి చేయడానికి హమాస్ మిలిటెంట్లు ఇజ్రాయెల్‌లోని ప్లేగ్రౌండ్‌లోకి పారాగ్లైడింగ్ చేస్తున్నట్లు వైరల్ వీడియో ఆరోపించింది.

నిర్ధారణ/CONCLUSION: వీడియో ఇజ్రాయెల్‌కి చెందినది కాదు. ఇది ఈజిప్టులో చిత్రీకరించబడింది, ఇక్కడ పారాగ్లైడర్లు కైరోలోని ప్లేగ్రౌండ్‌లోకి దిగుతున్నారు. ఈజిప్టులోని ఎల్-నాస్ర్ (El-Nasr)స్పోర్టింగ్ క్లబ్‌లో వీడియో తీయబడింది.వైరల్ వీడియోలో చూపిన లొకేషన్, స్పోర్టింగ్ క్లబ్‌ లొకేషన్ ఒకటే.

RATING: Misrepresentation-???
[మరి కొన్ని Fact Checks: MMR టీకాలు ఆటిజంకు కారణమవుతాయని వైరల్ సోషల్ మీడియా పోస్ట్‌లు పేర్కొంటున్నాయి; Fact Check ;

మొబైల్‌లు, టీవీలు, ఫ్రిజ్‌లపై GST 31.3% నుంచి 18%కి తగ్గిందని క్లెయిమ్/వాదన వైరల్ అవుతోంది; Fact Check]

ఇజ్రాయెల్-పాలస్తీనా వివాదం కొనసాగుతున్న నేపథ్యంలో ఇజ్రాయెల్ ప్రధాని బెంజమిన్ నెతన్యాహు తన కుమారుడిని సైన్యంలోకి పంపారా? Fact Check

ఈ వైరల్ వీడియో ప్లాస్టిక్ నుండి గోధుమ ఉత్పత్తిని చూపుతుందా? Fact Check

ప్లాస్టిక్‌ నుంచి గోధుమలు తయారవుతున్నట్లు ఒక వైరల్‌ వీడియో చూపుతోంది.
1: 15 నిమిషాల నిడివి ఉన్న వీడియోలో కార్మికులు ‘ఉపయోగించిన ప్లాస్టిక్‌ను’ఫ్యాక్టరీలో డంప్ చేయడం,అక్కడ నుండి ప్లాస్టిక్‌ను చిన్న ముక్కలుగా విభజించి, అనేకసార్లు కడిగి, ప్లాస్టిక్ దారాలుగా చేసి, ఆపై గోధుమ గింజల వలె కనిపించేలా తయారు చేయడం కనిపిస్తుంది.ఈ వీడియో వాట్సాప్‌లో విస్తృతంగా షేర్ అవుతోంది.

ఈ వైరల్ వీడియో యొక్క వాస్తవాన్ని పరిశీలన చేయమని Digiteye India టీమ్‌ వారికీ వాట్సాప్‌లో రిక్వెస్ట్ వచ్చింది.

FACT CHECK

Digiteye India బృందం వారు వీడియో అంతటా మధ్య దిగువన ‘స్మార్టెస్ట్ వర్కర్స్’ అనే వాటర్‌మార్క్‌ను గుర్తించారు. మేము ఈ క్లూని తీసుకొని,Googleలో కీవర్డ్ searchలో ఉపయోగించగా,’స్మార్టెస్ట్ వర్కర్స్’ యొక్క YouTube పేజీకి దారితీశాయి, అక్కడ మేము ఈ వైరల్ వీడియోను కనుగొన్నాము.

వైరల్ వీడియో సెప్టెంబరు 24, 2023న ప్రచురించబడింది మరియు దాని శీర్షిక – ప్లాస్టిక్ యొక్క కొత్త ప్రయోజనం: రీసైక్లింగ్ జర్నీని ఆవిష్కరించడం.

స్మార్టెస్ట్ వర్కర్స్ పోస్ట్ చేసిన వీడియో సోషల్ మీడియాలో విస్తృతంగా షేర్ అవుతోంది.

ఈ ప్లాస్టిక్ రీసైక్లింగ్ వెంచర్ యొక్క తుది ఉత్పత్తి వాస్తవానికి ఏమిటో గుర్తించడానికి మేము ఈ ఆధారాలు ఉపయోగించాము. ఇదే విధమైన ప్రక్రియను అనుసరించే వీడియోలలో ఒకదానిలో, వీడియో తుది ఉత్పత్తి ప్లాస్టిక్ LLDPE అని పేర్కొంది, అంటే, ‘లీనియర్ తక్కువ-సాంద్రత’ కలిగిన పాలిథిలిన్.ఈ ఉత్పత్తులు ప్రాథమికంగా ప్లాస్టిక్-గుళికలు(plastic-pellets), వీటిని ప్లాస్టిక్ సీసాలు, ఆటోమొబైల్స్, నిత్యావసర వినియోగ వస్తువులు మొదలైన వాటి తయారీ వంటి బహుళ పరిశ్రమలలో ఉపయోగిస్తారు.

ఆటోమొబైల్ పరిశ్రమలో ఉపయోగించే ప్లాస్టిక్ గుళికలను(plastic pellets) తయారు చేయడానికి అదే ప్రక్రియను/పద్దతిని ఉపయోగించే మరొక వీడియోను మేము గుర్తించాము.

Digiteye India బృందం వారు ఉజ్జయినిలో ఉన్న వ్యాపారి నిరుపమ్ అగర్వాల్‌తో మాట్లాడినప్పుడు, ఆయన ఈ వైరల్ వీడియోలోని ఈ గుళికలు(pellets) బియ్యం లేదా గోధుమ గింజలు కాదని నిర్ధారించారు.ఈ గుళికలు (pellets)రీసైకిల్ చేసిన ప్లాస్టిక్‌తో తయారు చేసినవని మరియు వాటిని పరిశ్రమల్లో వాడతాం, మనుషుల వినియోగానికి కాదని’ అగర్వాల్ అన్నారు.

కాబట్టి, ఈ వాదన/దావా తప్పు.

వాదన/CLAIM: ప్లాస్టిక్‌తో గోధుమ గింజలను తయారు చేస్తున్న ఒక ఫ్యాక్టరీ వైరల్ వీడియో కనిపిస్తుంది.

నిర్ధారణ/CONCLUSION: వైరల్ వీడియో ప్లాస్టిక్‌ను రీసైకిల్ చేసే ఫ్యాక్టరీని చూపిస్తుంది.ప్లాస్టిక్‌ను చిన్న చిన్న ముక్కలుగా చేసి, కడిగి, ప్లాస్టిక్ దారాలుగా చేసి, ఆపై చిన్న గుళికలగా(pellets)ఏర్పరుస్తుంది.ఈ గుళికలను(pellets) పరిశ్రమలలో ఉపయోగిస్తారు మరియు అవి మనుషుల వినియోగానికి ఉద్దేశించినవి కావు. అవి ఏ రకమైన ఆహార ధాన్యాలు కావు.

RATING: – Totally False–?????

[మరి కొన్ని Fact Checks: MMR టీకాలు ఆటిజంకు కారణమవుతాయని వైరల్ సోషల్ మీడియా పోస్ట్‌లు పేర్కొంటున్నాయి; Fact Check ;

మొబైల్‌లు, టీవీలు, ఫ్రిజ్‌లపై GST 31.3% నుంచి 18%కి తగ్గిందని క్లెయిమ్/వాదన వైరల్ అవుతోంది; Fact Check]

 

ఇజ్రాయెల్-పాలస్తీనా వివాదం కొనసాగుతున్న నేపథ్యంలో ఇజ్రాయెల్ ప్రధాని బెంజమిన్ నెతన్యాహు తన కుమారుడిని సైన్యంలోకి పంపారా? Fact Check

గాజా స్ట్రిప్‌లో కొనసాగుతున్న ఇజ్రాయెల్-పాలస్తీనా వివాదం మధ్య, హమాస్ ఆకస్మిక దాడిని ప్రారంభించిన తర్వాత, విభిన్న దావాలతో కూడిన పలు వీడియోలు మరియు చిత్రాలు ఇంటర్నెట్‌లో వైరల్ అయ్యాయి.వైరల్ చిత్రాలలో ఒకటి ఇజ్రాయెల్ ప్రధాన మంత్రి బెంజమిన్ నెతన్యాహు తన కుమారుడిని ఆర్మీలో చేరడానికి పంపినట్లు పేర్కొంది.

వైరల్ ట్వీట్ బెంజమిన్ నెతన్యాహు ఒక యువకుడితో ఉన్న చిత్రం కనబడుతుంది. “ఎంతటి నాయకుడు. నిజమైన దేశభక్తి: బెంజమిన్ నెతన్యాహు హమాస్‌పై యుద్ధంలో పాల్గొనేందుకు తన కొడుకును జాతీయ విధుల్లోకి పంపుతున్నాడు. ఇజ్రాయెల్ ఆర్మీ” అని ట్వీట్‌లో ఉంది.

ఇజ్రాయెల్-పాలస్తీనా వివాదం కొనసాగుతున్న నేపథ్యంలో బెంజమిన్ నెతన్యాహు కుమారుడు ఇజ్రాయెల్ సైన్యంలో చేరి హమాస్‌కు వ్యతిరేకంగా పోరాడతారని ట్వీట్ పేర్కొంది.

ఇక్కడ, ఇక్కడ మరియు ఇక్కడ అదే claim/దావాతో చిత్రం షేర్ చేయబడింది.

ఈ వైరల్ ఇమేజ్‌ని ఫ్యాక్ట్ చెక్ చేయమని Digiteye India టీమ్‌ వారికీ వాట్సాప్‌లో రిక్వెస్ట్ వచ్చింది.

FACT CHECK

క్లెయిమ్/దావా యొక్క సత్యాన్ని పరిశీలన చేయడానికి Digiteye India టీమ్‌ Googleలో రివర్స్ ఇమేజ్ సెర్చ్ను ఉపయోగించగా,’ఫ్రెండ్స్ ఆఫ్ LIBI ‘అని ఇజ్రాయెల్ సైనికులకు మద్దతిచ్చే ఒక ఇజ్రాయెలీ వెబ్‌సైట్ వాళ్ళు పోస్ట్ చేసిన చిత్రం అని తేలింది.డిసెంబర్ 4, 2017 నాటి పోస్ట్‌లో, వెబ్‌సైట్ ఈ చిత్రాన్ని “ఇజ్రాయెల్ ప్రధాన మంత్రి కుమారుడు అవ్నర్ నెతన్యాహు (Avner Netanyahu)ఆర్మీ సర్వీస్‌ను పూర్తి చేశాడు” అని పేర్కొన్న పోస్ట్ కోసం షేర్ చేసింది.

ఇది బెంజమిన్ నెతన్యాహు కుమారుడు అవ్నర్ యొక్క మరిన్ని చిత్రాల కోసం వెతకడానికి దోహదపడింది. మేము కీవర్డ్ ని ఉపయోగించి వెతకగా ‘టైమ్స్ ఆఫ్ ఇజ్రాయెల్‘ ప్రచురించిన ఈ పోస్ట్‌కు దారితీసింది.డిసెంబరు 1, 2014 నాటి కథనం ప్రకారం, నెతన్యాహు తన కొడుకు తప్పనిసరి ఆర్మీ సర్వీస్‌లో చేరుతున్నందున అతనికి వీడ్కోలు పలుకుతున్నట్లు పేర్కొంది.వార్తా ప్రచురణ ఇదే చిత్రాన్ని “డిసెంబర్ 01, 2014న జెరూసలేం అమ్మూనిషన్ హిల్లో వారి కుమారుడు అవ్నర్‌తో కలిసి కనిపించిన ప్రధాన మంత్రి బెంజమిన్ నెతన్యాహు మరియు అతని భార్య సారా” అనే శీర్షికతో ప్రచురించింది.

“ఇజ్రాయెల్ ప్రధానమంత్రి చిన్న కుమారుడు అవ్నర్ నెతన్యాహు (Avner Netanyahu)సోమవారం ఇజ్రాయెల్ డిఫెన్స్ ఫోర్సెస్‌లో తన సైనిక సేవను ప్రారంభిస్తున్నాడు, అతను తల్లిదండ్రులచే హృదయపూర్వక వీడ్కోలు అందుకొన్న తరువాత, అతను బస్సులో ఎక్కడానికి వచ్చాడు” అని వార్తా పత్రిక శీర్షిక పేర్కొంది.

యూదు, డ్రూజ్ లేదా సర్కాసియన్(Jewish, Druze or Circassian) అయిన 18 ఏళ్లు పైబడిన ప్రతి ఇజ్రాయెల్ పౌరుడు ఇజ్రాయెల్ డిఫెన్స్ ఫోర్సెస్‌లో పనిచేసే ‘తప్పనిసరి విధానం’ ఇజ్రాయెల్లో కలిగి ఉంది.కొన్ని మినహాయింపులు ఉన్నాయి. పౌరులు నమోదు చేసుకున్న తర్వాత, వారు నిర్ధిష్ట రోజుల పాటు సైన్యంలో పనిచేయవలసి ఉంటుంది.పురుషులు కనీసం 32 నెలలు, మహిళలు కనిష్టంగా 24 నెలలు సేవ చేయాలని భావిస్తున్నారు.పౌరులు ‘ఎలైట్ కంబాట్ యూనిట్ల’ నుండి ‘కంబాట్ సపోర్ట్ యూనిట్ల’ వరకు ఉండే యూనిట్లలో సేవలు అందిస్తారు.

అందువల్ల ఈ దావా తప్పు.

CLAIM/దావా: ఇజ్రాయెల్-పాలస్తీనా వివాదం కొనసాగుతున్న నేపథ్యంలో ఇజ్రాయెల్ ప్రధాని బెంజమిన్ నెతన్యాహు తన కుమారుడిని సైన్యంలోకి పంపారు.

CONCLUSION/నిర్ధారణ: ఈ వైరల్ చిత్రం 2014లో బెంజమిన్ నెతన్యాహు తన కుమారుడిని ‘తప్పనిసరి ఆర్మీ సర్వీస్’‌లో చేరడానికి ముందు హృదయపూర్వక వీడ్కోలు అందించడానికి వెళ్లినప్పటి చిత్రం.

RATING: Misrepresentation-???

[మరి కొన్ని Fact checks: నోబెల్ గ్రహీత అమర్త్యసేన్ మరణించారా? నకిలీ ట్విట్టర్ ఖాతా యొక్క దావా వైరల్ అవుతుంది; Fact Check ; MMR టీకాలు ఆటిజంకు కారణమవుతాయని వైరల్ సోషల్ మీడియా పోస్ట్‌లు పేర్కొంటున్నాయి; Fact Check]

బ్రహ్మపుత్ర నది కింద రాబోయే 14-కిమీ సొరంగం గురించి తప్పు చిత్రంతో దావా చేయబడింది ; Fact Check

బ్రహ్మపుత్ర నది కింద అండర్ వరల్డ్ రోడ్డు-రైలు మార్గం రాబోతోందంటూ సోషల్ మీడియాలో ఓ చిత్రం వైరల్ అవుతోంది.
పరిశీలనలో ఉన్న బ్రహ్మపుత్ర నది కింద సొరంగానికి సంబంధించిన అనేక ప్రణాళికల కారణంగా ఇది ప్రాముఖ్యాత సంతరించుకుంది.

పోస్ట్‌తో పాటు, అండర్ వాటర్ రైల్-కమ్-రోడ్ నెట్‌వర్క్ యొక్క చిత్రం హిందీభాషలో ఉన్న క్లెయిమ్‌/దావాతో జోడించబడింది.
“इसे कहते हैं नया भारत…..भारत की पहली पानी के नीचे सड़क व रेलवे लाइन, यह असम में ब्रह्मपुत्र नदी के नीचे बनी लगभग 14 किलोमीटर लंबी सुरंग है। – जय हो” (తెలుగు అనువాదం: దీనిని న్యూ ఇండియా అంటారు… భారతదేశపు నీటి అడుగున మొట్టమొదటి రహదారి మరియు రైల్వే లైన్. ఇది అస్సాంలోని బ్రహ్మపుత్ర నది కింద నిర్మించిన సుమారు 14-కిమీ పొడవైన సొరంగం.జై హో).

పోస్ట్‌ వాట్సాప్‌లో విస్తృతంగా షేర్ చేయబడింది.

FACT CHECK

వాస్తవం తనిఖీ చేయడం కోసం Digiteye India చిత్రాన్ని స్వీకరించి, Google రివర్స్ ఇమేజ్ లో పరిశీలన చేయగా, అది పాత చిత్రమని మరియు దావా తప్పుదారి పట్టించే విధంగా ఉందని కనుగొన్నాము.

జర్మనీని డెన్మార్క్‌తో కలిపే యూరప్‌లోని ఫెహ్‌మార్న్ బెల్ట్ ఫిక్స్‌డ్ లింక్ ప్రాజెక్ట్‌కి సంబంధించిన చిత్రం. ఈ చిత్రం నీటి అడుగున రైలు మరియు రహదారి లింక్ ఉండడంతో విస్తృతంగా ప్రసిద్ది చెందింది.

ప్రాజెక్ట్‌ పూర్తి అయినప్పుడు, నీటి అడుగున ఆటో మరియు రైలు సొరంగం జర్మనీ మరియు డెన్మార్క్‌లను కలుపుతుంది” అని ఈ చిత్ర సారాంశం. ఈ చిత్రం క్రెడిట్ ఫెమెర్న్‌కి క్రింద విధంగా ఇవ్వబడింది:

బ్రహ్మపుత్ర నది దిగువన ఉన్న నీటి అడుగున లింక్‌కు(underwater link ) సంబంధించిన వార్తల కోసం వెతుకుతున్నప్పుడు, రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ, రోడ్డు రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ మరియు బోర్డర్ రోడ్స్ ఆర్గనైజేషన్ (BRO) దేశంలోనే నీటి అడుగున మొట్టమొదటి రోడ్-కమ్-రైల్ సొరంగాలను నిర్మించాలని యోచిస్తున్నట్లు పలు వార్తా నివేదికలు వెలువడ్డాయి. బ్రహ్మపుత్ర నది అస్సాం మరియు అరుణాచల్ ప్రదేశ్‌లను కలుపుతుంది, దీని నిర్మాణానికి వ్యయం ₹7,000 కోట్లు అని అంచనా.

అయితే, ఈ ప్రాజెక్టుపై ప్రభుత్వం ఇంతవరకు ఎలాంటి ప్రణాళికను లేదా వివరణను విడుదల చేయలేదు. అందువల్ల, ఇది భారతదేశపు నీటి అడుగున మొట్టమొదటి రైలు-రోడ్డు ప్రాజెక్ట్ అనే వాదన తప్పు.

వాదన/Claim:అస్సాంలోని బ్రహ్మపుత్ర నది కింద భారతదేశంలోని నీటి అడుగున మొట్టమొదటి రహదారి మరియు రైల్వే లైన్ సొరంగం నిర్మించబడుతుందనే వాదనతో ఉన్న చిత్రం.

నిర్ధారణ/Conclusion:వార్త సరైనది కానీ చిత్రం తప్పు ,ఆ చిత్రం ఐరోపాలో రాబోయే సొరంగం చిత్రం.

Rating: Misleading:

[మరి కొన్ని fact Checks: Is Nobel laureate Amartya Sen dead? Fake Twitter account’s claim goes viral; Fact Check  Image of beautiful marine animal Sea Pen passed off as Nagapushpa, a rare flower]

ఆంధ్రా తీరం ఒడ్డుకు కొట్టుకొచ్చిన రథం బంగారంతో చేసింది కాదు, బంగారు రంగులో మాత్రమే ఉంది; Fact Check

ఆసాని తుఫాను మే 10, 2022న ఆంధ్రప్రదేశ్ తీరాన్ని తాకినప్పుడు, ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని శ్రీకాకుళం వద్ద ఒడ్డుకు కొట్టుకొచ్చిన “బంగారు రథం (‘SONE का रथ’)” గురించిన వైరల్ వీడియో చాలా మంది దృష్టిని ఆకర్షించింది.దాదాపు అన్ని వార్తా కేంద్రాలు ఈ వార్తను కవర్ చేశాయి మరియు టీవీ ఛానెల్‌లు స్థానిక ప్రజలు దానిని సముద్రం నుండి ఒడ్డుకు ఎలా లాగడానికి ప్రయత్నిస్తున్నారో చూపించాయి.

వెంటనే, ఇది బంగారు రథం అనే వాదనతో వాట్సాప్ మరియు ట్విట్టర్ సందేశాలులో హోరెత్తినాయి.

समंदर में मिला सोने का रथ:

चक्रवात असानी की वजह से आंध्र प्रदेश के श्रीकाकुलम जिले के एक तट पर समुद्री लहरें एक ‘सोने का रथ’ बहा ले आई हैं,
इस रथ की बनावट किसी मोनेस्ट्री जैसी है,

माना जा रहा है कि ये रथ थाइलैंड या म्यांमार से बहकर आंध्र के तट तक पहुंच गया है!

Video: ABP news pic.twitter.com/HpjS7dERmj

— !!…शिवम…!! ??RED_2.0?? (@Aaaru_Prem) May 11, 2022

పైన హిందీ యొక్క అనువాదం ఇది: సముద్రంలో దొరికిన బంగారంతో చేసిన రథం.ఆసాని తుఫాను ఆంధ్రప్రదేశ్ తీరాన్ని తాకినప్పుడు, ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని శ్రీకాకుళం వద్ద ఒడ్డుకు కొట్టుకొచ్చిన “బంగారు రథం”. రథం ఒక మఠం ఆకారంలో ఉంది. బహుశా ఇది థాయ్‌లాండ్ లేదా మయన్మార్ నుండి తేలుతూ ఆంధ్రప్రదేశ్ తీరానికి చేరి ఉండవచ్చు.

తుఫానులో ఈ “రథం” బీచ్ ఒడ్డుకు కొట్టుకొచ్చింది. ఇది కేవలం బంగారంతో తయారు చేయబడింది…
మన హిందూ నాగరికత ఎంత సుసంపన్నంగా, ధనికంగా ఉందో చెప్పడానికి ఇది ప్రతీక… #GoldenChariot pic.twitter.com/CWaKdLKR8T

— Nick (@Nickonlyfru) May 11, 2022

#Goldenchariot: ಶ್ರೀಕಾಕುಳಂ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ತೇಲಿ ಬಂದ ಗೋಲ್ಡನ್ ರಥದ ಲೇಟೆಸ್ಟ್ ದೃಶ್ಯ
ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ ► https://t.co/I3omngLlis

Video Link►https://t.co/RycA87x9pL#TV9Kannada #goldenchariot #mysteriouschariot #SrikakulamCostal #AndhraPradesh pic.twitter.com/NoBt3skt8Q

— TV9 Kannada (@tv9kannada) May 11, 2022

ఇది ట్విట్టర్ మరియు వాట్సాప్‌లలో విస్తృతంగా షేర్ చేయబడింది.

golden chariot

[ఇది కూడా చదవండి: పైనాపిల్‌తో కూడుకున్న వేడినీరు క్యాన్సర్‌ కణాలను నాశనం చేయగలదా? Fact Check ]

FACT CHECK

శ్రీకాకుళం జిల్లా కలెక్టర్ Shrikesh B Lathakar గారు మీడియాతో మాట్లాడుతూ రథం బంగారంతో చేసింది కాదని, బంగారు రంగులో మాత్రమే ఉందని స్పష్టం చేశారు. “రథం ఇప్పుడు స్థానిక పోలీసుల అదుపులో ఉంది.”

“ఇది వేరే దేశం నుండి వచ్చి ఉండవచ్చు. మేము ఇంటెలిజెన్స్ మరియు ఉన్నతాధికారులకు సమాచారం అందించాము అని నౌపడ గ్రామం (శ్రీకాకుళం జిల్లా) యొక్క SI Saikumar గారు ANI వార్తా సంస్థతో నిర్ధారించారు.

#WATCH | Andhra Pradesh: A mysterious gold-coloured chariot washed ashore at Sunnapalli Sea Harbour in Srikakulam y’day, as the sea remained turbulent due to #CycloneAsani

SI Naupada says, “It might’ve come from another country. We’ve informed Intelligence & higher officials.” pic.twitter.com/XunW5cNy6O

— ANI (@ANI) May 11, 2022

శ్రీకాకుళంలోని టెక్కలి సర్కిల్ సర్కిల్ ఇన్‌స్పెక్టర్ ఎం వెంకట గణేష్ ఏఎన్‌ఐ(ANI)తో మాట్లాడుతూ, “రథంలో బంగారం వంటి విలువైన లోహం పోలీసులకు లభించలేదని అన్నారు. ఇది ఉక్కు మరియు చెక్కతో తయారు చేయబడింది. కానీ దాని రంగు బంగారు రంగు.”

జిల్లా యంత్రాంగం తర్వాత రథంపై బర్మీస్‌లో లిపిలో వ్రాసిన స్క్రిప్ట్‌ను మరియు దానిపై జనవరి 16, 2022 అని తేదీని కనుకొన్నారు,కాబట్టి దాని మూలం మయన్మార్ అని ఆధారం కనిపించింది,కాని మయన్మార్ అధికారుల ఇంకా నిర్ధారణ చేయలేదు.

బంగారు రంగు వేసినప్పటికీ,ఇది బంగారు రథం కాదని చెక్క, ఇనుప లోహంతో తయారు చేసినట్లు జిల్లా యంత్రాంగం కూడా స్పష్టం చేసింది. అందువల్ల, “రథం” బంగారంతో తయారు చేయబడలేదు, కానీ బంగారు రంగులో ఉన్న బౌద్ధ మఠంకి చెందిన రథంగా ప్రతిబింబిస్తుంది.

వాదన/Claim:మే 10న ఆసాని తుపాను సమయంలో స్వర్ణరథం ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని శ్రీకాకుళం తీరంలో కొట్టుకొచ్చింది.

Conclusion: రథం బంగారు రంగుతో పెయింట్ చేయబడ్డది కానీ బంగారంతో తయారు చేయలేదు.

Rating: Misinterpretation —

[ఇది కూడా చదవండి: పాత రూ.2 నాణెం ఆన్‌లైన్‌లో లక్షల రూపాయలకు అమ్ముడుపోతోందా? వాట్సాప్‌లో వీడియో వైరల్; Fact Check]

500 రూపాయలలో నక్షత్రం (*) గుర్తు ఉన్నచో అది నకిలి నోటా? Fact Check

గత కొన్ని రోజులుగా చెలామణిలో ఉన్న నక్షత్రం (*) గుర్తు ఉన్న ₹500 నోట్లు నకిలీ నోట్లు అనే క్లెయిమ్‌తో సోషల్ మీడియా పోస్ట్ విస్తృతంగా షేర్ చేయబడుతోంది. ఇటీవల RBI చెలామణి నుండి రూ.2,000 నోట్లను ఉపసంహరించుకున్న సందర్భంలో, నక్షత్రం గుర్తు ఉన్న ₹500 నోటు మరింత దృష్టిని ఆకర్షించింది.

ఈ సందర్భంగా, ఫేస్‌బుక్ పోస్ట్‌లోని లో ఒక వాదన ఈ మధ్య చాలమంది షేర్ చేసారు ఇలా: “గత 2-3 రోజుల నుంచి * గుర్తుతో కూడిన ఈ 500 నోట్లు మార్కెట్‌లో చెలామణి కావడం ప్రారంభించాయి.అలాంటి నోటు నిన్న IndusInd బ్యాంక్ నుండి తిరిగి వచ్చింది. ఇది నకిలీ నోటు.ఈ రోజు కూడా, ఒక స్నేహితుడు కస్టమర్ నుండి అలాంటి 2-3 నోట్లను అందుకున్నాడు, కానీ వెంటనే వాటిని తిరిగి ఇచ్చెసాడు.అయితే ఈ నోటును ఎవరో ఉదయం ఇచ్చారని కస్టమర్ కూడా చెప్పాడు.జాగ్రత్త వహించండి. ఇక్కడ మార్కెట్‌లో నకిలీ నోట్లను చెలామణి చేసే మోసగాళ్ల సంఖ్య పెరిగింది. అబ్యర్ధన: దయచేసి అప్రమత్తంగా ఉండండి.ఈ సందేశాన్ని మీ సోదరులకు తెలియజేయండి, తద్వారా వారు మోసం నుండి రక్షించపబడతారు. ధన్యవాదాలు.”

ఈ రకమైన వార్తలు ఇక్కడ మరియు ఇక్కడ చూడవచ్చును.

FACT CHECK

చాలా మంది వ్యక్తులపై ప్రభావం చూపే అవకాశం ఉన్నందున Digiteye India team ఈ పోస్ట్‌లో ఎంత వాస్తవం ఉందొ పరిశీలనకు  తీసుకుంది. మేము రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (RBI) అధికారిక వెబ్‌సైట్‌లో, ₹500నోట్లు యొక్క ప్రామాణికత కోసం పరిశీలన చేసినప్పుడు, RBI ఇటీవల జూలై 27, 2023 తేదీలో జారీ చేసినతన పత్రికా ప్రకటనలో,  ఈ నోటు చట్టబద్ధమైనదని స్పష్టం చేసింది. RBI పత్రికా ప్రకటన క్రింద చూడవచ్చు:

ఈ విషయంలో, లోపభూయిష్టంగా ముద్రించిన బ్యాంక్ నోట్లకు ప్రత్యామ్నాయంగా ఉపయోగించుట కోరకు బ్యాంక్ నోటు యొక్క నంబర్ ప్యానెల్‌లో స్టార్ (*) చిహ్నం చేర్చబడ్డదని RBI పేర్కొంది. (100 సీరియల్ నంబర్ ఉన్న బ్యాంక్ నోట్ల ప్యాకెట్‌లో స్టార్ (*) చిహ్నం చెర్చబడినది). నక్షత్రం (*) చిహ్నం ఉన్న బ్యాంక్ నోటు ఏదైనా ఇతర చట్టపరమైన బ్యాంక్ నోటుతో సమానంగా ఉంటుంది, అని RBI వెలువడించింది.

RBI యొక్క FAQ విభాగంలో కూడా “స్టార్ (*) చిహ్నం పద్దతి లోపభూయిష్టంగా ముద్రించిన బ్యాంక్ నోట్లకు ప్రత్యామ్నాయంగా ఉపయోగించుట కోరకు చెర్చబడినది అని, నక్షత్రం (*) చిహ్నం ఉన్న బ్యాంక్ నోటు ఏదైనా ఇతర చట్టపరమైన బ్యాంక్ నోటుతో సమానంగా ఉంటుంది అని అని RBI వెలువడించింది.

మేము 2006 లో జారీ చేసిన ఇదే విధమైన ప్రెస్ రిలీజ్‌ని కనుగొన్నాము. ఇక్కడ ₹10,₹20,₹50 విలువ కలిగిన
కరెన్సీ నోట్లలో ‘స్టార్’ ప్రిఫిక్స్ జోడించబడుతుందని పేర్కొంది.

Claim/వాదన: RBI యొక్క ₹500 రూపాయలలో నక్షత్రం (*) గుర్తు ఉన్నచో అది నకిలి నోటు.
నిర్ధారణ: తప్పు,రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (RBI) ఈ నోట్లు చట్టబద్ధమైనవని స్పష్టం చేసింది.
Rating: Misrepresentation --