Tag Archives: covid 19 vaccine

కరోనా వైరసును ఎలా గుర్తించాలో AIIMS ఒక ప్రకటనను విడుదల చేసిందా? వాస్తవ పరిశీలన

వాదన/CLAIM:COVID-19ని గుర్తించడానికి కొత్త లక్షణాలున్న జాబితాని AIIMS ఒక సలహా/ప్రకటన ద్వారా జారీ చేసింనేది వాదన.

నిర్ధారణ/CONCLUSION: AIIMS తన అధికారిక వెబ్‌సైట్‌లో అలాంటి సమాచారం ఏదీ కూడా షేర్ చేయలేదు.సాధారణ జలుబు, ఫ్లూ మరియు వైరల్ జ్వరం యొక్క లక్షణాలు COVID-19 మాదిరిగానే ఉంటాయి.దేశంలోని అనేక ప్రాంతాల్లో COVID-19 కేసుల సంఖ్య పెరుగుతున్న నేపథ్యంలో, ముందుగా ఆరోగ్య సంరక్షణ నిపుణులను సంప్రదించడం అత్యంత అవసరం.

రేటింగ్: తప్పుదోవ పట్టించే వార్త.–

వాస్తవ పరిశీలన వివరాలు

కోవిడ్-19ని గుర్తించేందుకు ‘ఆల్ ఇండియా ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ మెడికల్ సైన్సెస్ (AIIMS)’ ఒక ప్రకటన ద్వారా కోవిడ్ యొక్క కొత్త లక్షణాల జాబితాను విడుదల చేసిందని సోషల్ మీడియాలో వైరల్ అవుతోంది. దేశంలో పెరుగుతున్న కోవిడ్-19 కేసుల నేపథ్యంలో సోషల్ మీడియా ఈ  సందేశం విస్తృతంగా షేర్ చేయబడుతోంది.ప్రకటన/సందేశం ప్రకారం, AIIMS యొక్క పాథాలజీ విభాగం ఇంట్లోనే కరోనా వైరసును ఎలా గుర్తించవచ్చో తెలిపారు.

వైరల్ మెసేజ్/సందేశం ఆరోపణ క్రింది విధంగా ఉంది:

1) పొడి దగ్గు + తుమ్ములు = వాయు కాలుష్యం
2) దగ్గు + శ్లేష్మం/చీమిడి + తుమ్ములు + ముక్కు కారడం = జలుబు/రొంప
3) దగ్గు + శ్లేష్మం/చీమిడి +తుమ్ములు + ముక్కు కారడం + ఒళ్లు/శరీర నొప్పులు + శరీర బలహీనత + తేలికపాటి జ్వరం = ఫ్లూ
4) పొడి దగ్గు + తుమ్ములు + ఒళ్లు/శరీర నొప్పులు + శరీర బలహీనత + తీవ్ర జ్వరం + శ్వాస తీసుకోవడంలో ఇబ్బంది = కరోనా వైరస్

Digiteye India బృందం వారికి ఈ వైరల్ మెసేజ్ గురించి వాస్తవ పరిశీలన చేయమని వాట్సాప్‌లో అభ్యర్థనను వచ్చింది.

FACT CHECK

Digiteye India బృందం AIIMS వెబ్‌సైట్‌లో వైరల్ మెసేజ్ కి సంబంధించి ఏదైనా సలహా లేదా ప్రకటన జారీ చేసిందా లేదా అని పరిశిలన చేసింది.కోవిడ్-19ని ఈ విధంగా గుర్తించగలమని పేర్కొన్న నోటీసు లేదా మెమోరాండం ఏదీ మాకు కనపడలేదు.
ఈ విషయంపై గూగుల్లో కీవర్డ్ఉపయోగించి వెతకగా, డిసెంబర్ 27, 2023న హిందూస్తాన్ టైమ్స్ ప్రచురించిన ఒక వార్తా కథనానికి దారితీసింది.
“C6 వార్డులో 12 పడకలు తీవ్ర అనారోగ్యంతో ఉన్న COVID-19 రోగులను ఆసుపత్రిలో చేర్చడానికి కేటాయించబడతాయి” అని మాత్రమే పేర్కొన్న ఒక మెమోరాండంని AIIMS జారీ చేసింది.

మేము మరింత వెతకగా, AIIMS ద్వారా అప్‌లోడ్ చేయబడిన COVID-19 బుక్‌లెట్‌ మా దృష్టికి వచ్చింది. బుక్‌లెట్‌లో, వారు COVID-19 లక్షణాలని ఈ విధంగా పేర్కొన్నారు – “జ్వరం, గొంతు నొప్పి, దగ్గు మరియు శ్వాస ఆడకపోవడం. ఇవి జలుబు, ఇన్‌ఫ్లుఎంజా మొదలైన ఏదైనా వైరల్ ఇన్‌ఫెక్షన్ యొక్క లక్షణాలను పోలి ఉంటాయి.”

సోషల్ మీడియాలో వైరల్ అవుతున్న ఈ ప్రకటనను ఎయిమ్స్(AIIMS ) విడుదల చేయలేదు.

ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (WHO) ప్రకారం, ఇవి COVID-19 యొక్క లక్షణాలు : జ్వరం, దగ్గు, అలసట, రుచి లేదా వాసన యొక్క లక్షణాన్ని కోల్పోవడం, గొంతు నొప్పి, తలనొప్పి, నొప్పులు , అతిసారం, చర్మంపై దద్దుర్లు , చేతి లేదా కాలివేళ్ళ రంగు మారడం, మరియు ఎరుపెక్కిన కళ్ళు.

Digiteye India బృందం వారు ఢిల్లీకి చెందిన డాక్టర్ షగున్ గోవిల్‌తో మాట్లాడగా, అతను “COVID-19 యొక్క లక్షణాలు, ఫ్లూ మరియు సాధారణ జలుబుతో పోలి ఉన్నప్పటికీ, దానిని నిర్లక్ష్యం చేయకూడదు. ఎవరైనా ఏదైనా ఆరోగ్య సమస్యతో బాధపడుతుంటే, వారు సరైన మార్గనిర్దేశం చేయగల వైద్యుడిని సంప్రదించాలి.

కాబట్టి, ఈ వాదన/దావా తప్పు.

మరి కొన్ని Fact Checks:

శానిటైజర్ వాడటం వలన చేతులు కాలి గాయలవుతాయ? Fact check

MMR టీకాలు ఆటిజంకు కారణమవుతాయని వైరల్ సోషల్ మీడియా పోస్ట్‌లు పేర్కొంటున్నాయి; Fact Check

పైనాపిల్‌తో కూడుకున్న వేడినీరు క్యాన్సర్‌ కణాలను నాశనం చేయగలదా? Fact Check

 

 

ఫైజర్ కోవిడ్-19 టీకాలు మంకీపాక్స్ వ్యాప్తికి కారణమైందని వైరల్ వీడియో పేర్కొంది; వాస్తవ పరిశీలన

వాదన/Claim: ఫైజర్ కోవిడ్-19 టీకాలు ఉపయోగించిన దేశాలు మాత్రమే మంకీపాక్స్ కేసులను నివేదించాయనేది వాదన .

నిర్ధారణ/Conclusion: తప్పు, నాన్-ఫైజర్ టీకాలు ఉపయోగించని దేశాలు కూడా మంకీపాక్స్‌ని నివేదించాయి.

రేటింగ్: తప్పు వ్యాఖ్యానం —

Fact Check వివరాలు:

ఫైజర్-బయోఎన్‌టెక్ యొక్క కోవిడ్ -19 వ్యాక్సిన్‌ను తీసుకున్న దేశాలలో మాత్రమే తాజాగా మంకీపాక్స్ యొక్క వ్యాప్తి సంభవిస్తుందని ట్విట్టర్ మరియు వాట్సాప్‌లో అనేక పోస్ట్‌లు పేర్కొన్నాయి.

ఫైజర్ వ్యాక్సిన్ పంపిణీ చేయబడిన దేశాలలో మాత్రమే “‘మంకీపాక్స్’ సంభవిస్తుందని పోస్ట్‌లు పేర్కొన్నాయి. ఒక్కసారి ఆలోచించండి, మరియు ఫైజర్-బయోఎన్‌టెక్ వ్యాక్సిన్‌ను తీసుకోని దేశాల నుండి ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (డబ్ల్యూహెచ్‌ఓ) మంకీపాక్స్ గురించి ఒక్క నివేదిక కూడా అందుకోలేదు.

ఈ దావా/వాదనను సమర్ధించుకోవడానికి ‘ఫైజర్-బయోఎన్‌టెక్ వ్యాక్సిన్’ తీసుకోని భారతదేశం, రష్యా మరియు వెనిజులా లేదా చైనాలలో ఎక్కడ కూడా మంకీపాక్స్ కేసులు నమోదు కాలేదని పేర్కొంది. ఇక్కడ ఆ సందేశాన్ని/మెసేజ్ చూడండి:

ది డైలీ ఎక్స్‌పోజ్ వెబ్‌సైట్‌లో జూన్ 24న ప్రచురించిన కథనం నుండి తీసిన మ్యాప్‌లతో ఇది ఇక్కడ మరియు ఇక్కడ షేర్ చేయబడింది.

FACT CHECK

మంకీపాక్స్, మొట్టమొదట కోతిలో కనుగొనబడింది, ఇది ప్రాణాంతకమైన మశూచి వైరస్, కానీ 1980లో నిర్మూలించబడింది. అధిక జ్వరం, వాపు శోషరస గ్రంథులు మరియు చికెన్‌పాక్స్ లాంటి దద్దుర్లు మనుషుల్లో కనిపించే వ్యాధి లక్షణాలు.

మే 2022లో, ప్రయాణ ప్రాంతాలతో సంబంధం లేకుండా మరియు ఆఫ్రికా కాకుండా మిగతా దేశాలలో అనేక మంకీపాక్స్ కేసులు గుర్తించబడ్డాయి. అనేక దేశాలలో వ్యాప్తి చెందుతున్న కారణంగా జూలైలో WHO(ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (డబ్ల్యూహెచ్‌ఓ) దీనిని ‘ప్రపంచ ఆరోగ్య అత్యవసర పరిస్థితి’గా ప్రకటించింది.

ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (డబ్ల్యూహెచ్‌ఓ)ఏమి చెబుతుంది?

WHO ప్రకారం, మంకీపాక్స్ కోవిడ్-19 వంటి తీవ్ర అంటువ్యాధి కాదు, కానీ “గాయాలు, శరీర ద్రవాలు, శ్వాసకోశ ద్రవాలు మరియు పరుపు వంటి వాటి ద్వారా ఒక వ్యక్తి నుండి మరొకరికి వ్యాపిస్తుంది.”

ఫైజర్-బయోఎన్‌టెక్ వ్యాక్సిన్‌ని ఉపయోగించని దేశాల నుండి మంకీపాక్స్ కేసుల నివేదికలను WHO అందుకోలేదనే వాదన కూడా తప్పు. ఫైజర్ వ్యాక్సిన్ వాడని భారతదేశం మరియు రష్యాలలో కూడా మంకీపాక్స్ వ్యాధి కేసులు నమోదయ్యాయి.

జూన్ 27, 2022న WHO కింది మ్యాప్ ప్రచురించింది. ప్రక్కన క్లెయిమ్‌లో ఉపయోగించిన మ్యాప్.

మే 16,2021 నాటికి ఫైజర్ వ్యాక్సిన్‌ల పంపిణీని చూపుతూ ఆగస్టు 2021లో పోస్ట్‌గ్రాడ్యుయేట్ మెడికల్ జర్నల్‌లో ఒక కథనం ప్రచురించబడినది(కింద అసలైన మ్యాప్ చూడవచ్చును). ఈ కథనం నుండి మ్యాప్ తీసుకొని, ఈ దేశాలలో ‘మంకీపాక్స్’ సంభవిస్తుందని వాదన పేర్కొంది.

అందువల్ల, ఫైజర్ టీకాలు ఉపయోగించిన దేశాలు మంకీపాక్స్‌ను నివేదించాయని మరియు ఫైజర్ టీకాలు ఉపయోగించని దేశాలు మంకీపాక్స్ కేసులను నివేదించలేదనే వాదన తప్పు.

మరి కొన్ని Fact checks:

MMR టీకాలు ఆటిజంకు కారణమవుతాయని వైరల్ సోషల్ మీడియా పోస్ట్‌లు పేర్కొంటున్నాయి; Fact Check

శానిటైజర్ వాడటం వలన చేతులు కాలి గాయలవుతాయ? Fact check