Tag Archives: telugu fact check

2017లో యోగి ఆదిత్యనాథ్ ముఖ్యమంత్రి కాకముందు ఉత్తర ప్రదేశ్ లో కేవలం 2 విమానాశ్రయాలు మాత్రమే ఉన్నాయా? వాస్తవ పరిశీలన

Leave a reply

వాదన/Claim: బ్రిటీష్ కాలం నుండి 2017 వరకు యుపిలో కేవలం రెండు విమానాశ్రయాలు మాత్రమే ఉన్నాయని,ఇప్పుడు యోగి ఆదిత్యనాథ్ హయాంలో 24 ఉన్నాయనేది వాదన.

నిర్ధారణ/Conclusion: విమానయాన మంత్రి ప్రకటన ప్రకారం, 2017కి ముందు, ఉత్తరప్రదేశ్‌లో 6 విమానాశ్రయాలు రికార్డులో ఉన్నాయి మరియు ప్రస్తుతం 10 విమానాశ్రయాలు వినియోగంలో ఉండగా మరొక 14 నిర్మాణంలో ఉన్నాయి.

రేటింగ్:తప్పు దారి పట్టించే వార్త —

వాస్తవ పరిశీలన వివరాలు

2017లో యోగి ఆదిత్యనాథ్ రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రిగా బాధ్యతలు స్వీకరించడానికి ముందు ఉత్తరప్రదేశ్‌లో కేవలం రెండు విమానాశ్రయాలు మాత్రమే ఉన్నాయని సోషల్ మీడియాలో వైరల్ వీడియో ఒకటి షేర్ చేయబడింది.ప్రస్తుత యుపి ప్రభుత్వ హయాంలో 24 విమానాశ్రయాలను ప్రకటించారని, వాటిలో 10 పని చేస్తున్నాయని, మరొక 14 నిర్మాణంలో ఉన్నాయని పేర్కొంది.

ట్విట్టర్‌లో వీడియో ఇక్కడ మరియు ఇక్కడ చూడవచ్చు.

బ్రిటీష్ పాలన నుండి 2017 మార్చిలో అఖిలేష్ యాదవ్ పాలన ముగిసేనాటికి ఉత్తరప్రదేశ్‌లో కేవలం రెండు విమానాశ్రయాలు మాత్రమే పనిచేస్తున్నాయని వీడియో క్లిప్ లోని వార్త పేర్కొంది.నేడు యోగి ఆదిత్యనాథ్ అధికారంలోకి వచ్చిన తర్వాత, 24 విమానాశ్రయాలు ఉన్నాయి, వాటిలో 10 పనిచేస్తున్నాయి,మరొక 14 నిర్మాణంలో ఉన్నాయి.బ్రిటీష్‌వారు మరియు 2017కి ముందు వరకు ఉన్న అన్ని ప్రభుత్వాలు కేవలం రెండు విమానాశ్రయాలను మాత్రమే నిర్మించగలిగారు.

వాస్తవ పరిశీలన

Digiteye India teamవారు వాస్తవాన్ని పరిశీలించడం కోసం ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని విమానాశ్రయాలను గురించి Googleలో సెర్చ్ నిర్వహించగా,జనవరి 11, 2024న విమానయాన మంత్రి జ్యోతిరాదియా సింధియా UP విమానాశ్రయాలపై పోస్ట్ చేసిన తాజా PIB పత్రికా ప్రకటనకు దారితీసింది.ఇక్కడ 2014లో ఉత్తరప్రదేశ్‌లో 6 విమానాశ్రయాలు మాత్రమే ఉన్నాయని,ప్రస్తుతం అయోధ్యలో కొత్తగా ప్రారంభించిన విమానాశ్రయంతో సహా 10 విమానాశ్రయాలు ఉన్నాయని మంత్రి చెప్పారని పేర్కొన్నారు.

ఈ వార్త ANI యొక్క వీడియో వార్తలలో కూడా ప్రసారం చేయబడింది.“2014లో ఉత్తరప్రదేశ్‌లో కేవలం 6 విమానాశ్రయాలు మాత్రమే ఉన్నాయి, ఇప్పుడు రాష్ట్రంలో అయోధ్య విమానాశ్రయంతో సహా 10 విమానాశ్రయాలు ఉన్నాయని” మంత్రి ప్రకటించడం వీడియోలో మనం చూడవచ్చు.వచ్చే ఏడాది నాటికి యూపీలో మరో ఐదు విమానాశ్రయాలు రానున్నాయి. అజంగఢ్, అలీగఢ్, మొరాదాబాద్, శ్రావస్తి, చిత్రకూట్‌లలో ఒకొక్క విమానాశ్రయాన్ని వచ్చే నెలలో ప్రారంభించనున్నారు.ఈ ఏడాది చివరి నాటికి జెవార్‌లో అంతర్జాతీయ స్థాయిలో ఉండే విమానాశ్రయం కూడా సిద్ధం అవుతుంది.

కావున,యోగి ఆదిత్యనాథ్ కంటే ముందు యూపీలో కేవలం రెండు విమానాశ్రయాలు మాత్రమే ఉన్నాయన్న వాదన తప్పు. లక్నో మరియు వారణాసి విమానాశ్రయాలు నిరంతరం వినియోగంలో ఉండగా, 2014 నాటికి మాత్రం UPలో ఆరు విమానాశ్రయాలు రికార్డులో ఉన్నాయి మరియు బ్రిటిష్ పాలన నుండి రాష్ట్రంలో కేవలం 2 విమానాశ్రయాలు మాత్రమే ఉన్నాయనే వాదన కూడా తప్పు.

మరి కొన్ని Fact Checks:

ప్రస్తుతం పెరుగుతున్న కోవిడ్ -19 కేసుల కారణంగా AP, తెలంగాణలలో పాఠశాలలు మూసివేయబడ్డాయా? వాస్తవ పరిశీలన

విద్యార్థులకు ప్రభుత్వం ఉచితంగా ల్యాప్‌టాప్‌లు అందిస్తుందా? గతంలోని వాదన మళ్లీ షేర్ చేయబడుతోంది; వాస్తవ పరిశీలన

చాక్లెట్ తినడం వల్ల మొటిమలు వస్తాయని వైరల్ పోస్ట్‌లు పేర్కొంటున్నాయి; వాస్తవ పరిశీలన

2 Replies

వాదన/CLAIM: చాక్లెట్ తినడం వల్ల మొటిమలు వస్తాయనేది వాదన.

నిర్ధారణ/CONCLUSION:అనేక అధ్యయనాల ప్రకారం చాక్లెట్ వినియోగానికి మరియు మొటిమల బ్రేక్అవుట్‌ల(అక్ని/acne),) మధ్య ప్రత్యక్ష సంబంధం లేదని తేలింది.

రేటింగ్: తప్పు దారి పట్టించే వార్త  

Fact check వివరాలు:

చర్మంపై మొటిమలు మరియు తీవ్రమైన పగుళ్లను కలిగించే అంశాలు అనేకం ఉన్నాయి.వీటిలో కాలుష్యం, నీరు , హార్మోన్లు, జన్యుశాస్త్రం మరియు ఆహారం ఉన్నాయి.అయితే, ఒక ఆహార పదార్థం మాత్రం మోటిమలు కలిగించడానికి కారణమౌతుంది,అదే చాక్లెట్.

అనేక సోషల్ మీడియా పోస్ట్‌లు, స్కిన్ ఇన్‌ఫ్లుయెన్సర్‌లు మరియు హెల్త్ ఇన్‌ఫ్లుయెన్సర్‌లు (skin influencers,health influencers) చాక్లెట్ తీసుకోవడం వల్ల మొటిమలు వస్తాయని పేర్కొన్నారు. కొంతకాలంగా ఇలాంటి వాదనలు సోషల్ మీడియాలో వైరల్ అవుతున్నాయి.

ఈ వాదనలోని వాస్తవాన్ని పరిశీలన చేయమని Digiteye India వాట్సాప్‌లో అభ్యర్థన అందుకుంది.

FACT CHECK

ఈ వైరల్ క్లెయిమ్ యొక్క వాస్తవికతను పరిశీలించడానికి, బృందం అందుబాటులో ఉన్న వైద్య సాహిత్యాన్ని పరిశీలించి, చాక్లెట్‌కు మరియు అక్ని(acne),మొటిమలకు సంబంధం ఉందా అని పరిశీలించింది.ఇన్సులిన్ మరియు రక్తంలో చక్కెర స్థాయిలు పెరగడం వల్ల మొటిమలు ఏర్పడతాయని అనేక అధ్యయనాలు చెబుతున్నాయి.

యునైటెడ్ స్టేట్స్ యొక్క చాక్లెట్ తయారీదారుల సంఘం ద్వారా మద్దతందిన తొలి అధ్యయనాలలో ఒకటి, చాక్లెట్ మరియు కొవ్వును అధికంగా తీసుకోవడం వల్ల సెబమ్ యొక్క పరిమాణం మారదని కనుగొన్నారు.అధ్యయనంలో, ఒక మోస్తరు మొటిమలు ఉన్న 65 సబ్జెక్టులకు సాధారణ బార్‌లో కంటే పది రెట్లు ఎక్కువ చాక్లెట్ ఉన్న బార్ లేదా చాక్లెట్ లేని ఒకేలా కనిపించే బార్ ఇవ్వబడింది.శాస్త్రవేత్తలు బ్రేక్‌అవుట్‌లను(మొటిమలను)లెక్కించగా,రెండింటి మధ్య తేడా కనిపించలేదు.

2016 లో, పరిశోధకులు మోటిమలు మరియు డార్క్ చాక్లెట్ మధ్య సంబంధాన్ని అధ్యయనం చేశారు. సబ్జెక్టులకు(పాల్గొన్నవారికి) నాలుగు వారాల పాటు ప్రతిరోజూ తినడానికి చాక్లెట్ (99% డార్క్ చాక్లెట్ కలిగి ఉన్న) ఇవ్వబడింది. సాయివరీ వోంగ్రావియోపాప్ మరియు ప్రవిత్ అసవనోండా చేసిన అధ్యయనం ప్రకారం డార్క్ చాక్లెట్ మొటిమలను ‘తీవ్రపరుస్తుంది’ అని తేలింది.అయినప్పటికీ, “చాక్లెట్లు మొటిమలకు పూర్తి కారణమవుతాయని మేము నిర్ధారించలేదు,ఎందుకంటే మిగతా అనేక కారణాలు అక్ని(acne)/మొటిమలు కలగడానికి దోహద పడతాయి” అని వారు చెప్పారు.

2012లో నిర్వహించిన మరో అధ్యయనంలో మోటిమలు మరియు చాక్లెట్‌ల మధ్య ఎలాంటి సంబంధం లేదని తేలింది.సబ్జెక్టులు(పాల్గొన్నవారికి) డైరీఫుడ్ని మరియు అధిక-గ్లైసెమిక్ డైట్‌ని అనుసరించాలని కోరారు.సబ్జెక్టులు పాలు మరియు ఐస్ క్రీం వంటివి తిన్నారు.వారు తిన్నఆహారం మరియు మొటిమల మధ్య ఖచ్చితమైన సంబంధం ఉందని తేలింది.అయితే,చాక్లెట్ మరియు మోటిమలు మధ్య సంబంధం ఉందని ద్రువీకరించబడలేదు.

ఏంజెలా లాంబ్, MD, బోర్డ్-సర్టిఫైడ్ డెర్మటాలజిస్ట్ మరియు మౌంట్ సినాయ్‌లోని ఇకాన్ స్కూల్ ఆఫ్ మెడిసిన్‌లో డెర్మటాలజీ అసోసియేట్ ప్రొఫెసర్ ఇలా అన్నారు, “ఇది చక్కెర మరియు సాచురేటెడ్ కొవ్వు పదార్ధం మోటిమలకు దోహదం చేస్తుంది, చాకోలెటే కానక్కర్లేదు.అలాగే, చాలా చాక్లెట్లలో డైరీ పదార్థాలు ఉంటాయి,ఇది మొటిమలకు కారణమవుతున్నాయి.

అమెరికన్ అకాడమీ ఆఫ్ డెర్మటాలజీలో సహచరుడు(fellow) డాక్టర్ ప్యాట్రిసియా ఫారిస్ ఇలా అన్నారు, “హెయిర్ ఫోలికల్ ఓపెనింగ్ వద్ద చర్మ కణాలు ఏర్పడడం వలన,సెబమ్ లోపల పేరుకుపోయి చిక్కుకుపోతుంది.సెబమ్‌లో బ్యాక్టీరియా విస్తరించి, హెయిర్ ఫోలికల్ చుట్టూ వాపు/పుండ్లు ఏర్పడానికి కారణమవుతుంది.కానీ పోషకాహారం కుడా ఒక కారణం. చాక్లెట్‌ను నివారించడం అన్ని కారణాలలోకెల్లా ఒక కారణం మాత్రమే సూచిస్తుందని నేను నిర్భయంగా చెప్పగలను.

చర్మ రంధ్రాలు బ్యాక్టీరియా,ఆయిల్,డెడ్ స్కిన్ సెల్స్ మరియు మురికి వల్ల మూసుకుపోయినప్పుడు మొటిమలు(అక్ని/acne) వస్తాయి.డైరీ, ప్రాసెస్డ్ షుగర్, గ్లైసెమిక్ ఇండెక్స్ అధికంగా ఉండే ఆహారాలు మరియు కొవ్వు పదార్థాలు సెబమ్ ఉత్పత్తిని పెంచుతాయి.అధిక సెబమ్ మొటిమలకు దారి తీస్తుంది.హార్మోన్ల మార్పులు, పిసిఒడి, ఒత్తిడి, సిగరెట్లు, ఔషధాలు మరియు జన్యుశాస్త్రం కూడా మొటిమల ఉత్పత్తికి దోహదం చేస్తాయి.

మరి కొన్ని Fact Checks:

‘గాఢమైన పసుపురంగు’ ఉన్న పసుపులో ‘లెడ్ క్రోమేట్’అనే పదార్థముందని వైరల్ సందేశం పేర్కొంది; వాస్తవ పరిశీలన

మేడ్చల్ జిల్లాలో 95,040 రేషన్ కార్డులను తెలంగాణ ప్రభుత్వం రద్దు చేసిందా? వాస్తవ పరిశీలన

 

నేపాలీ హిందువులు బహుమతులతో అయోధ్యకు చేరుకున్నట్లుగా షేర్ చేయబడిన వీడియో; వాస్తవ పరిశీలన

2 Replies

వాదన/Claim: భగవాన్ రామ్ మరియు సీతమ్మ తల్లి వివాహ కానుక వేడుకను నేపాల్‌లోని సీత పుట్టింటి నుండి అయోధ్యలోని భగవాన్ రామ మందిరం వరకు పెద్ద ఊరేగింపుగా నిర్వహిస్తున్నారనేది వాదన.

నిర్ధారణ/Conclusion: తప్పు సందేశం.జూలై 2023లో ధీరేంద్ర కృష్ణ శాస్త్రి నిర్వహించిన ‘భగవత్ కథ’ కోసం 3 కిలోమీటర్ల పొడవైన కలశ యాత్రలో వేలాది మంది మహిళలు పాల్గొన్న ఒక పాత వీడియోను, జనవరి 2024లో అయోధ్యలో జరిగే ‘ప్రాణ ప్రతిష్ఠ’కోసం తరలి వస్తున్న నేపాల్ భక్తుల యాత్రగా షేర్ చేయబడింది.

రేటింగ్: తప్పుగా చూపించే ప్రయత్నం —

Fact Check వివరాలు:

జనవరి 22, 2024న అయోధ్యలోని రామమందిరంలో జరిగే ‘ప్రాణ ప్రతిష్ఠ’ కార్యక్రమం సమీపిస్తున్న తరుణంలో, సోషల్ మీడియా ప్లాట్‌ఫారమ్‌లలో అనేక తప్పుడు వీడియోలు షేర్ చేయ బడుతున్నాయి.ఈ కార్యక్రమానికి నేపాల్ నుండి భారతదేశానికి ‘జై శ్రీ రామ్’ అని నినాదాలు చేస్తు వస్తున్న భక్తుల ఊరేగింపని ఒక వాదనతో షేర్ చేయ బడుతున్న  వీడియో చూడవచ్చు.

వీడియో చూడండి:

జనవరి 22, 2024న ‘ప్రాణ ప్రతిష్ఠ’ కార్యక్రమం ఏర్పాటు చేయబడింది మరియు రెండు లక్షల మందికి పైగా భక్తులు అయోధ్యలో జరిగే వేడుకను చూసే అవకాశం ఉంది. ఈ నేపథ్యంలో, ఈ వైరల్ సందేశం దేశంలోని చాలా మంది వీక్షకుల దృష్టిని ఆకర్షించింది.

పోస్ట్ యొక్క శీర్షిక ఇలా ఉంది:”భగవాన్ రామ్ మరియు సీతమ్మ తల్లి వివాహ కానుక వేడుకను నేపాల్‌లోని సీత పుట్టింటి నుండి అయోధ్యలోని భగవాన్ రామ మందిరం వరకు పెద్ద ఊరేగింపుగా నిర్వహిస్తారు”.

అదే వీడియోతో కూడిన మరొక సందేశం వేరొక శీర్షికతో ఇలా ఉంది:
బ్రాహ్మణులు కారు, ‘క్షత్రియులు కారు ‘వైశ్యులు’ కారు ‘శూద్రులు’కారు, కేవలం ఒక మహాసముద్రం లాగా హిందువులంతా నేపాల్ నుండి అయోధ్యకు #రామమందిరప్రాణప్రతిష్ట కోసం చేరుకుంటున్నారు”.

వీడియో ఇక్కడ మరియు ఇక్కడ విస్తృతంగా షేర్ చేయబడింది.


FACT CHECK

అదే వీడియో చాలా సందర్భాలలో షేర్ చేయడంతో Digiteye India టీమ్ దాన్ని వాస్తావ పరిశీలన కోసం స్వీకరించింది.మేము వీడియోను కీలక ఫ్రేమ్‌లుగా విభజించి, Google రివర్స్ ఇమేజ్ సెర్చ్‌ ఉపయోగించి పరిశీలించగా,9 జూలై 2023న ట్విట్టర్లో పోస్ట్ చేసిన ధీరేంద్ర కృష్ణ శాస్త్రి భక్తుల ఊరేగింపుకు సంబంధించిన వీడియో అని తెలుకున్నాము.

“నోయిడాలోని బాగేశ్వర్ ధామ్ సర్కార్ కలాష్ యాత్ర” అని పిలువ బడే ఇది, విస్తృతంగా షేర్ చేయబడింది.గూగుల్‌లో మరిన్ని వివరాల కోసం చూడగా, అది “జైత్‌పూర్ గ్రేటర్ నోయిడా శోభా యాత్ర మరియు కలాష్ యాత్ర” అని తెలుసుకున్నాము. వీడియోను ఇక్కడ చూడండి:

ఈ సంఘటన ఇక్కడ మరియు ఇక్కడ నివేదించబడింది.

గ్రేటర్ నోయిడాలో దివ్య దర్బార్ వేడుకలకు ముందు పెద్ద కలశ యాత్ర నిర్వహించినట్లు నివేదికలు పేర్కొన్నాయి.మూడు కిలోమీటర్ల మేర జరిగిన ఈ కలశ యాత్రలో వేలాది మంది ప్రజలు ముఖ్యంగా మహిళలు పాల్గొన్నారు. ధీరేంద్ర కృష్ణ శాస్త్రిచే నిర్వహించబడిన’భగవత్ కథ’ జూలై 10 మరియు జూలై 16 మధ్య జరిగింది.

కావున, జనవరి 22, 2024న జరగబోయే రామమందిర ప్రాణ ప్రతిష్ట   ఘటన కోసం నేపాల్ భక్తులు బహుమతులు తీసుకువస్తున్నట్లుగా 2023 జూలై నాటి ఒక పాత తప్పుడు వీడియో షేర్ చేయబడింది.

 

మరి కొన్ని Fact Checks:

అయోధ్య రామమందిరం ప్రారంభోత్సవ కార్యక్రమంలో భాగంగా 25,000 హోమ గుండాలను ఏర్పాటు చేశారా? వాస్తవ పరిశీలన

ఈ వీడియోలో కేరళ దేవాలయంలోని ప్రసిద్ధ శాఖాహార మొసలిని గురించి తెలుపుతున్నారా? వాస్తవ పరిశీలన

 

తమిళనాడులోని బీహెచ్ఈఎల్ (తిరుచ్చి యూనిట్) రామమందిరం కోసం ఈ భారీ గంటలను తయారు చేసిందా? వాస్తవ పరిశీలన

Leave a reply

వాదన/Claim:తమిళనాడులోని బీహెచ్ఈఎల్ (తిరుచ్చి యూనిట్) రామమందిరం కోసం ఈ భారీ గంటలను చేసిందనేది వాదన.

నిర్ధారణ/Conclusion:నిజానికి ఈ గంటలు అయోధ్య రామమందిరం కోసం తయారు చేయబడినవే,కానీ క్లెయిమ్ చేసినట్లుగా BHEL(త్రిచ్చి) కాకుండా, తమిళనాడులోని నామక్కల్ జిల్లాలోని మోహనూర్ రోడ్‌లోని “ఆండాల్ మోల్డింగ్ వర్క్స్ ” వారు వీటిని తయారు చేసారు.

రేటింగ్ :తప్పుగా చూపించే ప్రయత్నం —

వాస్తవ పరిశీలన వివరాలు:

తమిళనాడులోని తిరుచిరాపల్లిలో ప్రభుత్వ రంగ సంస్థ – భారత్ హెవీ ఎలక్ట్రికల్ లిమిటెడ్ (బిహెచ్‌ఇఎల్) -భారీ గుడి గంటలను తయారు చేసి ట్రక్కులో అయోధ్య రామ మందిరానికి తరలిస్తుందనే వాదనతో ఒక వీడియో వైరల్ అవుతోంది.

వాదన ఇలా ఉంది:भारत हैवी इलेक्ट्रिकल्स, त्रिचुरापल्ली में निर्माण कर अयोध्या मंदिर को भेजे जा रहे हैं ये सभी घंटे जय श्री राम लिख कर शेयर करें (తెలుగు అనువాదం: “BHEL తిరుచ్చి సంస్థ అయోధ్య ఆలయం కోసం ఈ గంటలను తయారు చేసి అయోధ్యాధామానికి (రామ మందిరం)కి తరలిస్తోంది.కామెంట్ బాక్స్‌లో జై శ్రీ రామ్ అని వ్రాసి, దానిని భక్తుడిగా షేర్ చేయండి”).

FACT CHECK

BHEL ఒక ప్రభుత్వ రంగ సంస్థ (PSU) మరియు అటువంటి నివేదిక ఏ వార్తా సంస్థలలో కనిపించలేదు కావున Digiteye India బృందం వాస్తవ పరిశీలన ప్రక్రియ చేపట్టింది.గూగుల్ రివర్స్ ఇమేజ్ సెర్చ్‌లో వీడియో దృశ్యాల కీలక ఫ్రేములు పరిశీలించినప్పుడు, ఒరిజినల్ వీడియో గత నెలలో ‘మోజో స్టోరీ’ అనే వీడియో పబ్లిషర్ ద్వారా అప్‌లోడ్ చేయబడిందని, మరియు తమిళనాడు నుండి ‘నలభై రెండు(42) గుడి గంటలు’ రవాణా చేయబడినట్లు తెలుసుకున్నాము.

గూగుల్ న్యూస్‌లో మరింత సమాచారం కోసం చూడగా, బెంగళూరుకు చెందిన రాజేంద్ర ప్రసాద్ అనే భక్తుడు అయోధ్య రామ మందిరం కోసం నమక్కల్ జిల్లాలోని మోహనూర్ రోడ్‌లోని “ఆండాల్ మోల్డింగ్ వర్క్స్”‌కి “48 గుడి గంటల తయారీ” ఆర్డర్ ఇచ్చాడని తెలిసింది.మొదటి బ్యాచ్ 42 గంటలు పూర్తయ్యాయని, బెంగళూరుకు రవాణా చేయడానికి ముందు పూజించడం కోసం నామక్కల్‌లోని ఆంజనేయర్ ఆలయంలో ఉంచామని నివేదిక పేర్కొంది.వార్తా నివేదికలను ఇక్కడ మరియు ఇక్కడ చూడవచ్చు.

ఒక ప్రభుత్వ రంగ సంస్థ (PSU)అయిన BHEL,ఈ గుడి గంటలు తయారు చేసిందని ఏ వార్తా సంస్థలు నివేదించలేదు.ఒకవేళ BHELకి అటువంటి ఆర్డర్ ఏదైనా వచ్చి ఉంటె, వార్తా నివేదికలలో విస్తృతంగా కవర్ చేయబడి ఉండేది. కాబట్టి, ఈ వాదన/దావా తప్పు.

మరి కొన్ని Fact checks:

అయోధ్యలో దొరికిన రాగి స్క్రోల్ (రాగి ఫలకం)బౌద్ధుల కాలానికి చెందినదని వీడియో పేర్కొంది; Fact Check

జాతీయ వైద్య కమిషన్ తన లోగోను రంగులతో ఉన్న ధన్వంతరి చిత్రంతో మార్చేసిందా? వాస్తవ పరిశీలన

ఈ వీడియోలో కేరళ దేవాలయంలోని ప్రసిద్ధ శాఖాహార మొసలిని గురించి తెలుపుతున్నారా? వాస్తవ పరిశీలన

మాల్దీవుల అధ్యక్షుడు భారత ప్రధాని మోడీపై తన మంత్రులు చేసిన వ్యాఖ్యలకు క్షమాపణలు చెబుతూ ట్వీట్ చేసారా?; వాస్తవ పరిశీలన

1 Reply

వాదన/Claim: భారత ప్రధాని మోదీపై తన ముగ్గురు మంత్రులు చేసిన వ్యాఖ్యలకు మాల్దీవుల అధ్యక్షుడు మహమ్మద్ ముయిజ్జూ భారతీయులకు క్షమాపణలు చెప్పారనేది వాదన.

నిర్ధారణ/Conclusion:మాల్దీవుల అధ్యక్షుడు మహమ్మద్ ముయిజ్జూ తన ముగ్గురు మంత్రులు చేసిన వ్యాఖ్యలపై భారతీయులకు క్షమాపణలు చెబుతూ ఎలాంటి ట్వీట్ చేయలేదు.

రేటింగ్ :తప్పుగా చూపించే ప్రయత్నం –

వాస్తవ పరిశీలన యొక్క వివరాలు:

మాల్దీవులకు చెందిన ముగ్గురు మంత్రులు,పర్యాటకం కోసం లక్షద్వీప్ దీవులను ప్రోత్సహిస్తున్న మోడీపై వ్యతిరేకంగా వ్యాఖ్యలు చేశారన్నసందేశం/మెసేజ్ సోషల్ మీడియాలో వైరల్ అవుతున్న నేపధ్యంలో,మాల్దీవుల అధ్యక్షుడు మొహమ్మద్ ముయిజ్జూ,ఆయన ముగ్గురు మంత్రులు మోదీపై అలాంటి అవమానకర వ్యాఖ్యలను చేసినందుకు భారతీయులకు క్షమాపణలు చెబుతూ ట్వీట్ చేసారంటూ X ప్లాట్ఫారం లో (గతంలో ట్విట్టర్) సందేశం వైరల్ అవుతోంది.

తొలగించబడిన సందేశం యొక్క స్క్రీన్ షాట్ కింద చూడవచ్చు:

ప్రెసిడెంట్ ముయిజ్జూ అధికారిక ‘X’ ఖాతాలో ట్వీట్ ఇలా పేర్కొంది:
“ప్రధాన మంత్రి నరేంద్ర మోదీపై బాధ్యతారహితంగా చేసిన వ్యాఖ్యలకు మా మంత్రుల తరపున, నేను భారతీయ మిత్రులకు చేతులు జోడించి క్షమాపణలు చెబుతున్నాను.భారతదేశం నుండి స్నేహితులకు స్వాగతం పలికేందుకు మరియు మన దేశాల మధ్య ద్వైపాక్షిక సంబంధాలను బలోపేతంచేయడాన్ని ఆకాంషిస్తున్నాను.”

ఈ ట్వీట్ జనవరి 7న పోస్ట్ చేయబడింది. చాలా మంది వినియోగదారులు ఇక్కడ మరియు ఇక్కడ అనేక వ్యాఖ్యలతో దీనిని రీట్వీట్ చేశారు.
అయితే, మోదీని “ఉగ్రవాది” మరియు “ఇజ్రాయెల్ తోలుబొమ్మ” అంటూ కించపరిచే వ్యాఖ్యలు చేసినందుకుగాను ముగ్గురు మాల్దీవుల మంత్రులను సస్పెండ్ చేశారు.

FACT CHECK

Digiteye India టీమ్‌కు వాస్తవాన్ని పరిశీలన చేయమని అభ్యర్థన వచ్చినప్పుడు,వారు మొదట మాల్దీవుల ప్రెసిడెంట్ ముయిజ్జూ అధికారిక ‘X’ ఖాతాను సందర్శించి, ట్వీట్ కోసం వెతకగా అది ఎక్కడ కూడా మా దృష్టికి రాలేదు.వాస్తవానికి, అతను తన చివరి సందేశాన్ని జనవరి 5, 2024న తన అధికారిక ‘X’ ఖాతాలో పోస్ట్ చేసారు.

సోషల్ మీడియా మానిటరింగ్ టూల్ ‘Social Blade’ ద్వారా, జనవరి 5, 2024 తర్వాత ప్రెసిడెంట్ ముయిజ్జూ వైపు నుండి ఎటువంటి సందేశం తొలగించబడలేదని మేము తెలుసుకున్నాము,కాబట్టి మైక్రో-బ్లాగింగ్ ప్లాట్‌ఫారమ్‌లో ‘తొలగించబడిన ట్వీట్‘ అనే అవకాశమే లేదు.మరియు క్షమాపణకు సంబంధించిన వార్తల కోసం పరిశీలించగా, ఇప్పటివరకు విశ్వసనీయ వర్గాలనుండి ఎలాంటి సమాచారం కనపడలేదు.

అందువల్ల, ప్రెసిడెంట్ ముయిజ్జూ ‘X’లో (గతంలో ట్విట్టర్‌)వ్యక్తిగతంగా క్షమాపణలు కోరుతూ చేసిన ట్వీట్ మార్ఫింగ్ చేయబడింది లేదా డిజిటల్‌గా మార్చబడింది.అయితే, ప్రధాని మోదీని కించపరిచేలా వ్యాఖ్యలు చేసిన ముగ్గురు మంత్రులు సస్పెండ్ అయిన మాట మాత్రం వాస్తవం.

మరి కొన్ని Fact checks:

లాస్ ఏంజిల్స్‌లోని నైక్ స్టోర్ బ్లాక్ ఫ్రైడే రోజున చోరీకి గురైందా? వాస్తవ పరిశీలన

ఇజ్రాయెల్-హమాస్ దాడుల నేపథ్యంలో, ఇజ్రాయెల్ నిరసనకారులపై కారు దూసుకెళ్లిందనే వాదన; వాస్తవ పరిశీలన

కేరళలో డబ్బు దోపిడీకి సంబంధించిన స్క్రిప్ట్ చేయబడిన వీడియో తప్పుడు మతపరమైన వాదనలతో వైరల్ అవుతుంది:వాస్తవ పరిశీలన

Leave a reply

వాదన/CLAIM: కేరళలో డబ్బు దోపిడీకి సంబంధించిన స్క్రిప్ట్ చేయబడిన వీడియో తప్పుడు మతపరమైన వాదనలతో వైరల్ అవుతుంది.

నిర్ధారణ/CONCLUSION:ఈ వీడియోను డిసెంబర్ 26న సుజిత్ రామచంద్రన్ అనే వినియోగదారుడు ఫేస్‌బుక్‌లో షేర్ చేశారు. వినియోగదారుడు వీడియో/స్కెచ్ యొక్క తారాగణాన్ని, Disclaimer/డిస్క్లైమర్ని జత చేసి, వీడియో పూర్తిగా అవగాహన కోసం చిత్రీకరించబడింది అనిపేర్కొన్నారు.

రేటింగ్ :తప్పుగా చూపించే ప్రయత్నం —

వాస్తవ పరిశీలన యొక్క వివరాలు:

కొందరు వ్యక్తులు కారులో ఉన్న వ్యక్తి నుంచి డబ్బు వసూలు చేస్తున్న వీడియో ఒకటి మతపరమైన వాదనలతో వైరల్ అవుతోంది.
ఈ వీడియో కేరళలో చిత్రీకరించబడిందని, మరియు క్రిస్మస్ వేడుకకి విరాళం ఇవ్వడానికి ఇష్టపడని వ్యక్తి నుండి కొందరు వ్యక్తులు బలవంతంగా డబ్బు అడుగుతున్నట్లు చూపుతుందని వాదనలు ఆరోపించాయి. 2:55 నిమిషాల నిడివి ఉన్న వీడియోలో వ్యక్తులు కారులో ఉన్న వ్యక్తిని బయటకు లాగి అతనిపై దాడి చేయడం కనబడుతుంది.

వీడియోతో వైరల్ అవుతున్న వాదన ఇలా ఉంది:

ആഘോഷം ഗംഭീരമാക്കാൻ നാട്ടുകാരുടെ കയ്യിൽ നിന്നും ബലമായി പിരിവെടുക്കുന്നു അതും നമ്മുടെ കേരളത്തിൽ എങ്ങോട്ടാണ് നാടിൻറെ ഈ പോക്ക് മദ്യവും മയക്കുമരുന്നുമായി ഒരുപറ്റം ചെറുപ്പക്കാർ നാട്ടുകാരെ ഭീതിയിലാഴ്ത്തുന്ന അവസ്ഥ കാണുക😞😞😞😞😞🙏 ദൈവത്തിന്റെ സ്വന്തം നാട്

(తెలుగు అనువాదం: వేడుకను గ్రాండ్‌గా చేయడానికి స్థానికుల చేతుల నుండి బలవంతంగా సేకరించారు, అది కూడా మన కేరళలో, ఈ దేశానికి ఏమైంది? మద్యం, మాదక ద్రవ్యాలతో స్థానికులను భయభ్రాంతులకు గురిచేస్తున్న ఎందరో యువకుల పరిస్థితి చూడండి😞😞😞😞😞🙏 దేవుడు నెలకొన్న/కొలువున్న దేశం)

వాట్సాప్‌లో ఈ వీడియోని వాస్తవాన్ని పరిశీలన చేయమని Digiteye Indiaకి అభ్యర్థన వచ్చింది.

X (గతంలో, Twitter)లో కూడా ఇదే వాదన /దావాతో షేర్ చేయబడిన ఈ వీడియోను మేము గమనించాము.

FACT CHECK

వీడియోను అనేక కీఫ్రేమ్‌లుగా విభజించడానికి బృందం inVID(video verification tool/వీడియో ధృవీకరణ సాధనం) ఉపయోగించి,ఆ ఫ్రేమ్‌లను Googleలో రివర్స్ ఇమేజ్ లో పరిశిలన చేయగా, సుజిత్ రామచంద్రన్ అనే వినియోగదారుడు అదే వీడియోను డిసెంబర్ 26న Facebookలో షేర్ చేస్తూ క్రింది విధంగా పోస్ట్ చేయడం గమనించాము.

നാടൊട്ടുക്കു പിരിവ്!
കടക്കൽ നിന്ന് കുളത്തുപ്പുഴക്ക് കുടുംബവുമായി സഞ്ചരിച്ച യുവാവിന് ഓന്തുപച്ച എന്ന സ്ഥലത്തു വെച്ച് സംഭവിച്ചത്
അരങ്ങിൽ : ജിഷ്ണു മഴവില്ല് , സുർജിത്, ബൈജു, സിദ്ധീഖ്, നൗഷാദ്, മഹേഷ്‌, വിജയൻ കടക്കൽ, ജ്യോതിഷ് & പിച്ചു
അണിയറയിൽ :സുജിത് രാമചന്ദ്രൻ
(తెలుగు అనువాదం: దేశవ్యాప్తంగా సేకరణ! కుటుంబ సమేతంగా కటకల్ నుంచి కులతుపూజకు వెళ్తున్న ఓ యువకుడికి ఈ సంఘటన జరిగింది.
తారాగణం:Jishnu Mazhavil, Surjit, Baiju, Siddique, Naushad, Mahesh, Vijayan Katakal, Jyotish & Pichu,Sujith Ramachandran.
Disclaimer/డిస్క్లైమర్: అవగాహన కోసం వీడియో సృష్టించబడింది.)

మొదట్లో, డిసెంబర్ 26న వీడియోను షేర్ చేసినప్పుడు, “దేశవ్యాప్త సేకరణ! కటకుట్ నుండి కులతుపూజకు కుటుంబంతో ప్రయాణిస్తున్న యువకుడి పరిస్థితి ఏమైంది” అనే క్యాప్షన్ మాత్రమే ఉంది. అయితే క్యాప్షన్ డిసెంబర్ 27న సవరించబడింది.. సవరించ క్యాప్షన్‌లో వీడియోలోని వ్యక్తుల పేరు మరియు డిస్‌క్లైమర్ జత చేయబడింది. (మొదట్లో షేర్ బడిన వీడియో క్రింద మరియు డిస్‌క్లైమర్ జత చేసి సవరించిన వీడియో పైన చూడవచ్చును.|)

కాబట్టి, ఈ వాదన/దావా తప్పు.

మరి కొన్ని Fact checks:

ఈ వీడియోలో కేరళ దేవాలయంలోని ప్రసిద్ధ శాఖాహార మొసలిని గురించి తెలుపుతున్నారా? వాస్తవ పరిశీలన

కాంగ్రెస్ అధినేత రాహుల్ గాంధీ దివ్యాంగ వ్యక్తితో కరచాలనం చేస్తూ కనిపించే వీడియో, తప్పు దారి పట్టించే ప్రయత్నం. వాస్తవ పరిశీలన

 

 

మేడ్చల్ జిల్లాలో 95,040 రేషన్ కార్డులను తెలంగాణ ప్రభుత్వం రద్దు చేసిందా? వాస్తవ పరిశీలన

1 Reply

 వాదన/Claim : మేడ్చల్ జిల్లాలో 95,040 రేషన్ కార్డులను తెలంగాణ ప్రభుత్వం రద్దు చేసిందనేది వాదన.

నిర్ధారణ/Conclusion:వాదన లేదా ఆరోపించిన విధంగా తెలంగాణలో రేషన్‌కార్డులను రద్దు చేసే ఎలాంటి చర్య కూడా తీసుకోలేదు.

రేటింగ్: తప్పు దారి పట్టించే వార్తా-

తెలంగాణ రాష్ట్రంలో ‘ప్రజాపాలన’ ప్రక్రియ ప్రారంభమైన నేపథ్యంలో, మేడ్చల్ జిల్లాలో 95,040 రేషన్ కార్డులు రద్దయ్యాయంటూ సోషల్ మీడియాలో ఒక పోస్ట్ వైరల్ అవుతోంది.కొత్త కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం రాష్ట్రంలో వ్యవస్థను పునరుద్ధరించే ప్రక్రియను ప్రారంభించినందున,వారి రేషన్ కార్డుల చెల్లుబాటు గురించి మండలాల వారీగా వివరాలను ఇస్తూ, ప్రజలలో భయాందోళనలను కలిగించే విధంగా పోస్ట్ చేయబడింది. పోస్ట్ ని ఇక్కడ చూడండి.

ఉప్పల్ మున్సిపల్ సర్కిల్ పరిధిలో 39,270, బాలానగర్ మున్సిపల్ సర్కిల్ పరిధిలో 35,210 కార్డులు రద్దయ్యాయి.

“ఇతర జిల్లాల్లో కూడా రేషన్ కార్డులు రద్దు అయ్యే అవకాశం ఉంటుందేమోనని ప్రజలు ఆందోళన చెందుతున్నారు.”

ఇది తెలుగు స్క్రైబ్ ద్వారా పోస్ట్ చేయబడింది, మరియు తెలంగాణలో కొత్త కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం ప్రజల ఫిర్యాదులను పరిష్కరించే ప్రధాన ప్రక్రియను చేపట్టడం వలన,అలాగే దాని సంక్షేమ కార్యక్రమాల లబ్ధిదారులను కూడా “ప్రజాపాలన” కార్యక్రమం కింద దరఖాస్తు చేసుకోవాలని కోరడం వలన ఇది X ప్లాట్‌ఫారమ్‌లో అనేక విమర్శలను అందుకుంది.

FACT CHECK

Digiteye India టీమ్‌ ఈ క్లెయిమ్/దవా లోని వాస్తవం పరిశీలించినప్పుడు,AIMIM నాయకుడు అసదుద్దీన్ ఒవైసీ ట్విట్టర్‌లో సమస్యను లేవనెత్తారని మరియు దావాపై సమాధానం కోసం మంత్రి ఉత్తమ్ కుమార్ రెడ్డిని ట్యాగ్ చేశారని మేము గమనించాము.దీనిపై సంబంధిత మంత్రి ఉత్తమ్‌కుమార్‌రెడ్డి స్పందిస్తూ ఆ వాదనలో వాస్తవం లేదన్నారు.”అసాద్, రేషన్ కార్డుల రద్దు వార్త పూర్తిగా అబద్ధం. రాష్ట్రంలో ఎక్కడా కూడా ఒక్క రేషన్ కార్డును మా ప్రభుత్వం రద్దు చేయలేదని నేను మీకు హామీ ఇస్తున్నాను” అని రాశారు.

ఆయన సమాధానం ఇక్కడ ఉంది:

Here's his reply:

ఇంకా,మేము ఇతర వార్తా సంస్థలను పరిశీలించినప్పుడు,ఇలాంటి వార్తలు ఎక్కడా ప్రచురించలేదు మరియు ఏ టీవీ న్యూస్ ఛానెల్‌ కూడా ఈ సమస్యను ప్రసారం చేయలేదు.ఇలాంటి ప్రతికూల చర్య అనేక విమర్శలను ఆకర్షించి ఉండేది ఎందుకంటే ఏ రాష్ట్రంలోనైనా లక్ష మంది లబ్ధిదారులు తమ రేషన్ కార్డులను కోల్పోవడమనేది పెద్ద వార్త.

కాబట్టి, ఈ వాదన/దావా తప్పు.

మరి కొన్ని Fact Checks:

కరోనా వైరసును ఎలా గుర్తించాలో AIIMS ఒక ప్రకటనను విడుదల చేసిందా? వాస్తవ పరిశీలన

క్రికెట్ ప్రపంచ కప్ 2023 ఫైనల్ మ్యాచ్ జరుగుతున్న సమయంలో 1.5 లక్షల మంది హనుమాన్ చాలీసా పఠించారా? వాస్తవ పరిశీలన

కరోనా వైరసును ఎలా గుర్తించాలో AIIMS ఒక ప్రకటనను విడుదల చేసిందా? వాస్తవ పరిశీలన

3 Replies

వాదన/CLAIM:COVID-19ని గుర్తించడానికి కొత్త లక్షణాలున్న జాబితాని AIIMS ఒక సలహా/ప్రకటన ద్వారా జారీ చేసింనేది వాదన.

నిర్ధారణ/CONCLUSION: AIIMS తన అధికారిక వెబ్‌సైట్‌లో అలాంటి సమాచారం ఏదీ కూడా షేర్ చేయలేదు.సాధారణ జలుబు, ఫ్లూ మరియు వైరల్ జ్వరం యొక్క లక్షణాలు COVID-19 మాదిరిగానే ఉంటాయి.దేశంలోని అనేక ప్రాంతాల్లో COVID-19 కేసుల సంఖ్య పెరుగుతున్న నేపథ్యంలో, ముందుగా ఆరోగ్య సంరక్షణ నిపుణులను సంప్రదించడం అత్యంత అవసరం.

రేటింగ్: తప్పుదోవ పట్టించే వార్త.–

వాస్తవ పరిశీలన వివరాలు

కోవిడ్-19ని గుర్తించేందుకు ‘ఆల్ ఇండియా ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ మెడికల్ సైన్సెస్ (AIIMS)’ ఒక ప్రకటన ద్వారా కోవిడ్ యొక్క కొత్త లక్షణాల జాబితాను విడుదల చేసిందని సోషల్ మీడియాలో వైరల్ అవుతోంది. దేశంలో పెరుగుతున్న కోవిడ్-19 కేసుల నేపథ్యంలో సోషల్ మీడియా ఈ  సందేశం విస్తృతంగా షేర్ చేయబడుతోంది.ప్రకటన/సందేశం ప్రకారం, AIIMS యొక్క పాథాలజీ విభాగం ఇంట్లోనే కరోనా వైరసును ఎలా గుర్తించవచ్చో తెలిపారు.

వైరల్ మెసేజ్/సందేశం ఆరోపణ క్రింది విధంగా ఉంది:

1) పొడి దగ్గు + తుమ్ములు = వాయు కాలుష్యం
2) దగ్గు + శ్లేష్మం/చీమిడి + తుమ్ములు + ముక్కు కారడం = జలుబు/రొంప
3) దగ్గు + శ్లేష్మం/చీమిడి +తుమ్ములు + ముక్కు కారడం + ఒళ్లు/శరీర నొప్పులు + శరీర బలహీనత + తేలికపాటి జ్వరం = ఫ్లూ
4) పొడి దగ్గు + తుమ్ములు + ఒళ్లు/శరీర నొప్పులు + శరీర బలహీనత + తీవ్ర జ్వరం + శ్వాస తీసుకోవడంలో ఇబ్బంది = కరోనా వైరస్

Digiteye India బృందం వారికి ఈ వైరల్ మెసేజ్ గురించి వాస్తవ పరిశీలన చేయమని వాట్సాప్‌లో అభ్యర్థనను వచ్చింది.

FACT CHECK

Digiteye India బృందం AIIMS వెబ్‌సైట్‌లో వైరల్ మెసేజ్ కి సంబంధించి ఏదైనా సలహా లేదా ప్రకటన జారీ చేసిందా లేదా అని పరిశిలన చేసింది.కోవిడ్-19ని ఈ విధంగా గుర్తించగలమని పేర్కొన్న నోటీసు లేదా మెమోరాండం ఏదీ మాకు కనపడలేదు.
ఈ విషయంపై గూగుల్లో కీవర్డ్ఉపయోగించి వెతకగా, డిసెంబర్ 27, 2023న హిందూస్తాన్ టైమ్స్ ప్రచురించిన ఒక వార్తా కథనానికి దారితీసింది.
“C6 వార్డులో 12 పడకలు తీవ్ర అనారోగ్యంతో ఉన్న COVID-19 రోగులను ఆసుపత్రిలో చేర్చడానికి కేటాయించబడతాయి” అని మాత్రమే పేర్కొన్న ఒక మెమోరాండంని AIIMS జారీ చేసింది.

మేము మరింత వెతకగా, AIIMS ద్వారా అప్‌లోడ్ చేయబడిన COVID-19 బుక్‌లెట్‌ మా దృష్టికి వచ్చింది. బుక్‌లెట్‌లో, వారు COVID-19 లక్షణాలని ఈ విధంగా పేర్కొన్నారు – “జ్వరం, గొంతు నొప్పి, దగ్గు మరియు శ్వాస ఆడకపోవడం. ఇవి జలుబు, ఇన్‌ఫ్లుఎంజా మొదలైన ఏదైనా వైరల్ ఇన్‌ఫెక్షన్ యొక్క లక్షణాలను పోలి ఉంటాయి.”

సోషల్ మీడియాలో వైరల్ అవుతున్న ఈ ప్రకటనను ఎయిమ్స్(AIIMS ) విడుదల చేయలేదు.

ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (WHO) ప్రకారం, ఇవి COVID-19 యొక్క లక్షణాలు : జ్వరం, దగ్గు, అలసట, రుచి లేదా వాసన యొక్క లక్షణాన్ని కోల్పోవడం, గొంతు నొప్పి, తలనొప్పి, నొప్పులు , అతిసారం, చర్మంపై దద్దుర్లు , చేతి లేదా కాలివేళ్ళ రంగు మారడం, మరియు ఎరుపెక్కిన కళ్ళు.

Digiteye India బృందం వారు ఢిల్లీకి చెందిన డాక్టర్ షగున్ గోవిల్‌తో మాట్లాడగా, అతను “COVID-19 యొక్క లక్షణాలు, ఫ్లూ మరియు సాధారణ జలుబుతో పోలి ఉన్నప్పటికీ, దానిని నిర్లక్ష్యం చేయకూడదు. ఎవరైనా ఏదైనా ఆరోగ్య సమస్యతో బాధపడుతుంటే, వారు సరైన మార్గనిర్దేశం చేయగల వైద్యుడిని సంప్రదించాలి.

కాబట్టి, ఈ వాదన/దావా తప్పు.

మరి కొన్ని Fact Checks:

శానిటైజర్ వాడటం వలన చేతులు కాలి గాయలవుతాయ? Fact check

MMR టీకాలు ఆటిజంకు కారణమవుతాయని వైరల్ సోషల్ మీడియా పోస్ట్‌లు పేర్కొంటున్నాయి; Fact Check

పైనాపిల్‌తో కూడుకున్న వేడినీరు క్యాన్సర్‌ కణాలను నాశనం చేయగలదా? Fact Check

 

 

అంబేద్కర్ పేరిట ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద లైబ్రరీని అమెరికా ప్రారంభించిందా? వాస్తవ పరిశీలన

Leave a reply

వాదన/Claim: ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద లైబ్రరీని యునైటెడ్ స్టేట్స్ లో ప్రారంభించారని మరియు దానికి భారత మన  రాజ్యాంగ రచయిత డాక్టర్ బి.ఆర్ అంబేద్కర్ పేరుపెట్టారనేది ఒక వాదన.

నిర్ధారణ/Conclusion:వాదనలో పేర్కొన్న విధంగా, అమెరికాలో ఎటువంటి లైబ్రరీ ప్రారంభించబడలేదు మరియు అంబేద్కర్ గారి పేరు కూడా పెట్టబడలేదు.వైరల్ అవుతున్న చిత్రం మార్చి 2018లో ప్రారంభించబడిన చైనాలోని ఒక లైబ్రరీ చిత్రం.

రేటింగ్: పూర్తిగా తప్పు —

వాస్తవ పరిశీలన వివరాలు:

యునైటెడ్ స్టేట్స్(అమెరికా) ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద లైబ్రరీని ప్రారంభించిందని మరియు దానికి మన  భారత రాజ్యాంగ రచయిత డాక్టర్ బి.ఆర్ అంబేద్కర్ పేరు పెట్టారని సోషల్ మీడియాలో షేర్ అవుతున్న ఒక పోస్ట్ పేర్కొంది.

“भारत देश के मसीहा डॉ .भीम राव अम्बेदकर जी के नाम अमेरिका ने खोलाविश्व का सबसे बडा पुस्तकालय , नमस्ते अमेरिका , जय भीम, जय भारत, जय संविधान.”[తెలుగు అనువాదం:యునైటెడ్ స్టేట్స్ ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద లైబ్రరీని ప్రారంభించింది మరియు దానికి మన భారత రాజ్యాంగ రచయిత డాక్టర్ బి.ఆర్. అంబేద్కర్ పేరు పెట్టారు. నమస్తే అమెరికా, జై భీమ్, జై భారత్, జై రాజ్యాంగం.]

 

వాదన/దావాకు మద్దతుగా, అరలో అనేక పుస్తకాలు అమర్చబడిన తెల్లటి భవనాన్ని కూడా చూడవచ్చు.

Fact Check

గతంలో ఇదే విధమైన వాదనని తప్పని నిరూపించినందున,ఈ వాదనని కూడా Digiteye India team వారు పరిశీలించారు. గూగుల్ రివర్స్ ఇమేజ్ సెర్చ్‌లో తెలుపు భవనం యొక్క చిత్రంని ఉపయోగించి సెర్చ్ చేసినప్పుడు, అమెరికాలో కాకుండా చైనాలో ఉన్న అసలు భవనాన్ని కనుగొన్నాము. ఈ భవనం చైనాలోని టియాంజిన్‌లోని బిన్‌హై లైబ్రరీకి చెందినది. క్రింద చూపిన విధంగా అనేక వార్తా నివేదికలు (CNN)  కూడా ఇదే సమాచారాన్ని వెల్లడిస్తున్నాయి:

టియాంజిన్ బిన్హై లైబ్రరీ MVRDV నిర్మించిన అత్యంత వేగవంతమైన ప్రాజెక్ట్ అని ఇతర నివేదికలు ధృవీకరించాయి, దీనిని పూర్తి చేయడానికి కేవలం మూడు సంవత్సరాలు పట్టింది. క్రింద జిన్హువా వార్తా సంస్థ అందించిన వీడియోను చూడండి:

 

నవంబర్ 2, 2017న అప్‌లోడ్ చేయబడిన పై వీడియో, ఉత్తర చైనీస్ పోర్ట్ సిటీ టియాంజిన్‌లో ఉన్న’టియాంజిన్ బిన్‌హై’ లైబ్రరీకి సంబంధించిన వివరాలను తెలియజేస్తుంది, మరియు అనేక రకాల పుస్తకాలు ఉన్నందున ఈ లైబ్రరీ పాఠకులకు ఒక మంచి అనుభూతి/అనుభవాన్ని ఇస్తుంది.

డాక్టర్ బి.ఆర్ అంబేద్కర్ పేరు మీద అమెరికాలో ఎలాంటి లైబ్రరీ లేదు.ఈ వాదన/వార్తాకు సంబంధించిన నివేదికలు కూడా ఎక్కడ కనబడలేదు.కాబట్టి, ఈ వాదన/దావా పూర్తిగా తప్పు

మరి కొన్ని Fact Checks:

రాహుల్ గాంధీ యొక్క ‘భారత్ మాత’ ప్రసంగాన్ని అసందర్భంగా ట్వీట్ చేశారు; వాస్తవ పరిశీలన

వాదన/క్లెయిమ్ చేసినట్లుగా ఈ ‘పిత్ర్’ నది సంవత్సరానికి ఒకసారి కనిపిస్తుందా? వాస్తవ పరిశీలన

 

 

ఫైజర్ కోవిడ్-19 టీకాలు మంకీపాక్స్ వ్యాప్తికి కారణమైందని వైరల్ వీడియో పేర్కొంది; వాస్తవ పరిశీలన

1 Reply

వాదన/Claim: ఫైజర్ కోవిడ్-19 టీకాలు ఉపయోగించిన దేశాలు మాత్రమే మంకీపాక్స్ కేసులను నివేదించాయనేది వాదన .

నిర్ధారణ/Conclusion: తప్పు, నాన్-ఫైజర్ టీకాలు ఉపయోగించని దేశాలు కూడా మంకీపాక్స్‌ని నివేదించాయి.

రేటింగ్: తప్పు వ్యాఖ్యానం —

Fact Check వివరాలు:

ఫైజర్-బయోఎన్‌టెక్ యొక్క కోవిడ్ -19 వ్యాక్సిన్‌ను తీసుకున్న దేశాలలో మాత్రమే తాజాగా మంకీపాక్స్ యొక్క వ్యాప్తి సంభవిస్తుందని ట్విట్టర్ మరియు వాట్సాప్‌లో అనేక పోస్ట్‌లు పేర్కొన్నాయి.

ఫైజర్ వ్యాక్సిన్ పంపిణీ చేయబడిన దేశాలలో మాత్రమే “‘మంకీపాక్స్’ సంభవిస్తుందని పోస్ట్‌లు పేర్కొన్నాయి. ఒక్కసారి ఆలోచించండి, మరియు ఫైజర్-బయోఎన్‌టెక్ వ్యాక్సిన్‌ను తీసుకోని దేశాల నుండి ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (డబ్ల్యూహెచ్‌ఓ) మంకీపాక్స్ గురించి ఒక్క నివేదిక కూడా అందుకోలేదు.

ఈ దావా/వాదనను సమర్ధించుకోవడానికి ‘ఫైజర్-బయోఎన్‌టెక్ వ్యాక్సిన్’ తీసుకోని భారతదేశం, రష్యా మరియు వెనిజులా లేదా చైనాలలో ఎక్కడ కూడా మంకీపాక్స్ కేసులు నమోదు కాలేదని పేర్కొంది. ఇక్కడ ఆ సందేశాన్ని/మెసేజ్ చూడండి:

ది డైలీ ఎక్స్‌పోజ్ వెబ్‌సైట్‌లో జూన్ 24న ప్రచురించిన కథనం నుండి తీసిన మ్యాప్‌లతో ఇది ఇక్కడ మరియు ఇక్కడ షేర్ చేయబడింది.

FACT CHECK

మంకీపాక్స్, మొట్టమొదట కోతిలో కనుగొనబడింది, ఇది ప్రాణాంతకమైన మశూచి వైరస్, కానీ 1980లో నిర్మూలించబడింది. అధిక జ్వరం, వాపు శోషరస గ్రంథులు మరియు చికెన్‌పాక్స్ లాంటి దద్దుర్లు మనుషుల్లో కనిపించే వ్యాధి లక్షణాలు.

మే 2022లో, ప్రయాణ ప్రాంతాలతో సంబంధం లేకుండా మరియు ఆఫ్రికా కాకుండా మిగతా దేశాలలో అనేక మంకీపాక్స్ కేసులు గుర్తించబడ్డాయి. అనేక దేశాలలో వ్యాప్తి చెందుతున్న కారణంగా జూలైలో WHO(ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (డబ్ల్యూహెచ్‌ఓ) దీనిని ‘ప్రపంచ ఆరోగ్య అత్యవసర పరిస్థితి’గా ప్రకటించింది.

ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (డబ్ల్యూహెచ్‌ఓ)ఏమి చెబుతుంది?

WHO ప్రకారం, మంకీపాక్స్ కోవిడ్-19 వంటి తీవ్ర అంటువ్యాధి కాదు, కానీ “గాయాలు, శరీర ద్రవాలు, శ్వాసకోశ ద్రవాలు మరియు పరుపు వంటి వాటి ద్వారా ఒక వ్యక్తి నుండి మరొకరికి వ్యాపిస్తుంది.”

ఫైజర్-బయోఎన్‌టెక్ వ్యాక్సిన్‌ని ఉపయోగించని దేశాల నుండి మంకీపాక్స్ కేసుల నివేదికలను WHO అందుకోలేదనే వాదన కూడా తప్పు. ఫైజర్ వ్యాక్సిన్ వాడని భారతదేశం మరియు రష్యాలలో కూడా మంకీపాక్స్ వ్యాధి కేసులు నమోదయ్యాయి.

జూన్ 27, 2022న WHO కింది మ్యాప్ ప్రచురించింది. ప్రక్కన క్లెయిమ్‌లో ఉపయోగించిన మ్యాప్.

మే 16,2021 నాటికి ఫైజర్ వ్యాక్సిన్‌ల పంపిణీని చూపుతూ ఆగస్టు 2021లో పోస్ట్‌గ్రాడ్యుయేట్ మెడికల్ జర్నల్‌లో ఒక కథనం ప్రచురించబడినది(కింద అసలైన మ్యాప్ చూడవచ్చును). ఈ కథనం నుండి మ్యాప్ తీసుకొని, ఈ దేశాలలో ‘మంకీపాక్స్’ సంభవిస్తుందని వాదన పేర్కొంది.

అందువల్ల, ఫైజర్ టీకాలు ఉపయోగించిన దేశాలు మంకీపాక్స్‌ను నివేదించాయని మరియు ఫైజర్ టీకాలు ఉపయోగించని దేశాలు మంకీపాక్స్ కేసులను నివేదించలేదనే వాదన తప్పు.

మరి కొన్ని Fact checks:

MMR టీకాలు ఆటిజంకు కారణమవుతాయని వైరల్ సోషల్ మీడియా పోస్ట్‌లు పేర్కొంటున్నాయి; Fact Check

శానిటైజర్ వాడటం వలన చేతులు కాలి గాయలవుతాయ? Fact check